رییس انجمن ژنتیک بهره‌برداری علمی از ذخایر ژنتیک را موجب تقویت اقتصاد دانش بنیان دانست

به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی بیوتکنولوژی ایران، دکتر محمود تولایی، رئیس انجمن علمی ژنتیک، روز گذشته در نشست تخصص روز ملی ذخایر ژنتیکی گفت: اختصاص روزی به نام ذخایر ژنتیکی فرصت مناسبی برای جلب توجه جامعه به اصل و ارزش این سرمایه عظیم است.

وی ذخایر ژنتیکی را سرمایه‎های ارزشمند دانست و افزود: امیدواریم برگزاری این رویدادها گام مثبتی برای فرهنگسازی در راستای بهره برداری از ذخایر عظیم ژنتیکی کشور باشد.

وی با اشاره به ظرفیت‌های بیوتکنولوژی و مهندسی ژنتیک برای بهره‌برداری از ذخایر ژنتیک گفت: در دل کویر گیاهی رشد می‎کند که حاوی ژن‎های ارزشمندی است که مقاومت به شوری و خشکی را دارند. این ژن سرمایه است. اگر این سرمایه به گیاهی دیگر منتقل شود منشا زایایی بیشتر و افزایش سرمایه می‎شود. وی افزود تحمل گیاهی که در کنار آب دریا رشد می‎کنند به شوری، به طور میانگین ده برابر بیشتر از گیاهان زراعی است. این برتری گیاهان متحمل به شوری به دلیل دارا بودن ژن‎های تحمل به شوری است. این ژن‎ها گنجی بزرگ هستند.

دکتر تولایی ادامه داد: ما به برکت وجود امثال شهید همت‎ها و خرازی‎ها و باکری‎ها و کسانی که در برابر یک صف آرایی عظیم با همراهی بیش از سی کشور جهان با مظلومیت جان خود را فدا کردند؛ استقلال میهن عزیزمان را حفظ کرده‎ایم. چهل سال است که پرچم استقلال کشور در شرایط سخت برافراشته بوده و خار چشم دشمنان ملت شده‎ایم. امروز حفظ اقتدار کشور درگرو بهره‎مندی از فناوری است. اگر قرار است نقشه اقتدار علمی و فناورانه ایران ترسیم شود ابزار آن خردمندی وجامعه علمی و است. باید به گونه ای عمل کنیم که در آینده به کمک دستاوردهای علم و فناوری تصویر زیبایی از ایران مقتدر را ترسیم کنیم.

وی اظهار داشت: ایران کشوری غنی است و بخش زیادی از منابع طبیعی ما فسیلی و رو به اتمام است. اما ذخایر ژنتیکی سرمایه های ارزشمندی هستند که اگر به درستی از آن ها استفاده کنیم روز به روز گسترش پیدا می‎کنند. با به کار گرفتن دانش و فناوری های نو می توانیم بر ارزش افزوده منابع طبیعی از جمله نفت و ذخایر ژنتیک بیفزاییم. امروز بیش از دو هزار ماده ی مشتق از نفت در حال فروش است اما سهم ما از فروش نفت به دلیل خام فروشی ناچیز بوده است.

وی ادامه داد: ذخایر ژنتیکی سرمایه های ارزشمند و فناناپذیری هستند امروز مهندسی ژنتیک به عنوان یک فرصت و فناوری ارزشمند می‎تواند به ما کمک کند هم از انقراض گیاهان ارزشمند جلوگیری کنیم و هم گونه های جدیدی را برای بهره‌برداری و ایجاد ارزش افزوده به جامعه علمی و صنعت عرضه کنیم. بهره برداری از ذخایر عظیم ژنتیکی کشور به کمک مهندسی ژنتیک به تولید ثروت در کشور کمک خواهد کرد و عدم توجه به این نعمت خدادادی باعث فقیر شدن کور خواهد شد.

دکتر تولایی تاکید کرد: در سرزمینی مثل کشور ما که سه استان پهناور بوشهر، هرمزگان و سیستان و بلوچستان دارای سرمایه عظیم خاک هستند و در کنار دریا قرار گرفته‎اند گیاهان متحمل به شوری در سطح گسترده ای قابل کشت هستند. با انتقال ژن تحمل به شوری از گیاهان غیرزراعی به محصولات زراعی امکان کشاورزی در زمین‎های شور فراهم خواهد بود. اگر گیاهان متحمل به شوری را به عنوان ثروت بدانیم و ژن را به گیاه دیگر منتقل کنیم به تنوع زیستی کمک کرده‎ایم و موجودی که ممکن بود حیات آن منقرض شود، در همان حاشیه دریا یا در دل کویر به موجودی زایا و اثر بخش تبدیل می‎شود که می‎تواند به مزرعه وارد شود.

امروزه در صنایع دارویی در جوامع توسعه یافته نزدیک به هشتاد درصد داروهای تولید شده دارای ریشه گیاهی هستند. سازمان غذا و داروی آمریکا به تعداد زیادی از داروهای گیاهی تائیدیه داده است. امروز هم بحث بهره‌برداری دیگران از ذخایر ژنتیکی ما مطرح است و هم بهره‎برداری حداکثری لطفی که می‎کنند ممکن است یک سودی هم برای بهره برداری از این ذخایر بدهند. ما باید به عنوان سرمایه دار اصلی مطالبه گر باشیم و خودمان از ذخایر ژنتیکی کشور بهره برداری کنیم. اگر غفلت کردیم و بی توجه بودیم باید خودمان را برای از دست رفتن این سرمایه ها سرزنش کنیم.

ما امروز جز دارنده ترین کشورها در منابع نفت و گاز جهان هستیم ولی بیش از 75 درصد درآمد نفتی جهان به کشورهایی اختصاص دارد که منابع نفت و گاز ندارند. یعنی با به کارگیری دانش و فناوری نفت خام را با شرایط و تحریم‎های گوناگونی که ایجاد می‎کنند با ارزان‎ترین قیمت‎ها از کشورهای دارنده‎ی منابع می‎خرند و امروز با تولید بیش از دو هزار ماده مشتق از نفت درآمد هنگفتی عاید کشورهای می‎شود که به طور طبیعی دارای ذخایر نفتی نیستند.

گردش مالی زعفران در جهان 8 میلیارد دلار است و تقریبا 90 درصد زعفران در گردش در بازار تجارت جهانی متعلق به ایران است. سهم ایران از این بازار 500 میلیون دلار، یعنی یک شانزدهم کل گردش مالی است. این‎ها مربوط به صنایع معمولی است که می‎توانند از زعفران در انواع صنایع غذایی و دارویی و آرایشی و بهداشتی استفاده کنند. اگر به فکر بهره‎برداری از ژن‎های زعفران باشیم ارزش افزوده‎ی فراوانتری هم خواهد داشت. بسیاری از این ارزش مهم غافل‎اند. نباید اجازه دهیم اتفاقی که برای ذخایر نفتی ما افتاده است برای ذخایر ژنتیکی رخ دهد. آیندگان درباره ما قضاوت خواهند کرد.