مخالفت با فناوری در کشاورزی، زمینه ساز افول ایران

همایش تخصصی زیست فناوری و مهندسی ژنتیک در تولید دانش بنیان برگزار شد

مخالفت با فناوری در کشاورزی، زمینه ساز افول ایران

افزایش بهره وری در اقتصاد و تولید بدون استفاده از فناوری، تنها نابود کردن منابع طبیعی کشور را به دنبال دارد. این در حالی است که در طول تاریخ عده ای همواره با تکنولوژی های جدید به مخالفت برخاسته اند. از گالیله که مجبور به انکار چرخیدن زمین به دور خورشید شد تا هر پدیده نو ظهوری که در کشور خودمان وارد شد. امروز نیز بیوتکنولوژی یا فناوری زیست محیطی با تمام مطالعات علمی دقیقی که در دنیا و کشور خودمان بر آن شده است با مخالفت های جدی مواجه شده است. این در حالی است که رشته کشاورزی و فارغ التحصیلان آن جزو بی کار ترین قشرها به حساب آمده و کشاورزی کشور هنوز به شیوه بدوی خود به حیات ادامه می دهد. استفاده از تعابیر عجیب در مورد محصولات تراریخته و استناد های غیر علمی سبب شده تا علیرغم احتیاج شدید کشور به استفاده از فناوری های نوین در تولید محصول و همچنین افزایش بهره وری در تولید، این تحقیقات جنبه علمی پیدا نکند. مخالفت با مهندسی ژنتیک در تولید محصول از چند وجه قابل بررسی است که یکی از آن وجوه بدون شک ذی نفع بودن عده ای در واردات این محصولات است. چنانچه محمود تولایی رییس انجمن ژنتیک ایران معتقد است:« نگرانی اساسی جریان های ضدفناوری زیستی، تنازع بقای قدرت و حفظ انحصار غرب است که سعی دارد با دامن زدن به فناوری هراسی در جامعه از یک سو و وضع پروتکلها و مقررات محدودکننده از سوی دیگر از دستیابی کشورهای دیگر خصوصا ایران به این فناوری ها جلوگیری کنند.»

مهندسی ژنتیک و هراس غربی ها

به گزارش «ابتکار» دکتر محمود تولایی که در همایش تخصصی «زیست فناوری و مهندسی ژنتیک در تولید دانش بنیان» در دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز سخن می گفت، اظهار داشت: فناوری زیستی زمینه های وسیعی برای کاربرد در حوزه های مختلف دارد و این که ایران با وجود همه تحریم‌ها توانسته این‌قدر در این حوزه پیشرفت کند برای غربی ها نگران کننده است. آنها می‌دانند ایران هر چه پیشرفته تر شود هم خودش از واردات محصولات خارجی بی نیاز می شود و هم بازار کشورهای همسو را از انحصار غرب خارج می کند. این است که با پروتکل‌ها و مقررات محدودکننده سعی دارند کشورهای دیگر خصوصا ایران را در دستیابی به این فناوری محدود کنند تا بازار 530 میلیون نفری منطقه را از دست ندهند.

رییس انجمن ژنتیک ایران با اشاره به برخی دیدگاه های غلط و کوته بینانه نسبت به فناوری زیستی که آن را دخالت در خلقت خدا می دانند! خاطرنشان کرد: هر آنچه در گنجینه ژنتیک سلولی موجودات زنده وجود دارد با اراده خدا کنترل می شود و هر بهره برداری ای که انسان در علم ژنتیک می کند نه تنها مداخله در خلقت خداوند نیست که مصداق خلیفه اللهی انسان و این آیه است که خداوند زمین و آسمان را مسخر انسان قرار داده است.

2050 سال بی غذا

همچنین در این همایش منصور امیدی به ایراد سخنرانی پرداخت و گفت: جهان منتظر ما نمی ماند و در حالی که ما هنوز دچار علم در لحظه هستیم آینده با توزیعی نامناسب از همین جا آغاز شده است، ایران آینده قابل کشاورزی نخواهد بود و از لحاظ اقلیم و امکانات به هیچ وجه در شرایطی نیستیم که بخواهیم در استفاده از فناوری های مفید و پذیرفته شده در جهان تعلل کرده و در مورد خوب یا بد بودن آنها بحث کنیم.

وی که با عنوان چشم انداز زیست فناوری در سال 2015 سخن می‌گفت، خاطرنشان کرد: در چهار دهه آینده چهار نیروی جمعیت، نیازهای انسانی، جهانی شدن و تغییر اقلیم به طور عمده بر جهان تاثیرگذار خواهند بود که نیروی پنجمی به نام فناوری نیز از درون این چهار نیرو بر می خیزد.

از بین فناوری‌ها، زیست فناوری به دلیل تاثیر بر زیست و مهندسی زیست از تاثیرگذاری ویژه ای در جهان آینده برخوردار است. در سال ۲۰۵۰ جمعیت جهان 2/9 میلیارد نفر پیش‌بینی می شود و اگر معیار وضعیت زندگی کشورهای آمریکا و اروپای غربی باشد نیازهای انسانی معادل ۱۰۵ میلیارد نفر خواهد بود. تغییر اقلیم روند تدریجی و پیوسته ای خواهد داشت. از اوایل قرن بیستم تاکنون دمای کره زمین8/0 درجه سانتیگراد گرمتر شده است لذا جهان به سمت شمال گسترش خواهد یافت و در دو دامنه بین استوا و قطب محدودیتها و فشارها افزایش می یابد. در چهار دهه آینده فشار تغییر اقلیم بر مناطق خشک و نیمه خشک جهان همچون خاورمیانه شدیدتر خواهد بود.

نزدیک شدن به آغاز عصر جدید

عضو هیات مدیره انجمن بیوتکنولوژی ایران با پیش بینی این که تا سال 2050 دانشمندان توالی ژنتیکی همه موجودات زنده را به دست بیاورند اظهارکرد: سال 2050 آغاز عصر ژنومیک و پایان روند تکاملی است که شامل هفت هزار سال، مهندسی زیستگاه و هشت دهه مهندسی زیست- از 1970 بدین سو – بوده است. امروز دنیا به آینده فکر می کند و این که چگونه گیاهانی مستعد اقلیم های نامناسب طراحی کند و ما هنوز به این فکر می کنیم که از کجا، روغن‌ غیرتراریخته پیدا کنیم!

نائب رئیس انجمن زراعت و اصلاح نباتات ایران تصریح کرد: در جهان آینده نقش دولت‌ها کم رنگ شده و شرکت‌های خصوصی و دانش بنیان که باید با یک گام رو به جلو، ایده بنیان و تفکر بنیان شوند، همه امور را در اختیار می‌گیرند.

وی با تاکید بر این که دنیا منتظر ما نمی ماند و آینده از همین جا آغاز شده که البته یکسان توزیع نشده است، پرسید: سوال اصلی برای کشور ما چیست؟ الگوهای کشاورزی، منابع طبیعی، ساختمان، مصرف آب در این کشور که تقریبا دو سوم آن بیابان است چه باید باشد؟ کشاورزی ارگانیک و گیاهان و حیوانات تراریخته چه جایگاهی خواهند داشت؟ روند تبدیل دانش به ثروت چگونه باید باشد؟ نقش دولت و بخش خصوصی چگونه باید تعریف شود و در ۲۰۵۰، نوادگان ما برنامه ریزی کنونی ما برای آب، خاک و زیست را چگونه تفسیر خواهند کرد؟

کشاورزان را از زیست فناوری و مهندسی ژنتیک محروم نکنیم

همچنین در این همایش رییس دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز اظهار داشت: مخالفتها با محصولات حاصل از مهندسی ژنتیک هیچ مبنای قانونی ندارد و از سوی دیگر عمده بذرها و محصولات کشاورزی وارداتی به کشور تراریخته هستند؛ لذا جلوگیری از فعالیت محققان ایرانی و ممانعت از تولید داخلی این محصولات هیچ گونه توجیهی ندارد و در نهایت تنها به سود واردکنندگان خواهد بود.

دکتر افشاری فر، اظهار کرد: در حال حاضر ۱۸۰ میلیون هکتار از اراضی زراعی دنیا زیر کشت محصولات تراریخته رفته که آمریکا با وجود این که یکی از سختگیرانه ترین قوانین در زمینه سلامت غذا را دارد با ۷۳ میلیون هکتار مزارع تراریخته بزرگترین تولیدکننده محصولات تراریخته در دنیاست.

وی با تاکید بر این که طی بیش از بیست سالی که از تجاری سازی محصولات تراریخته گذشته هیچ مستند علمی درباره عوارض تراریخته ها گزارش نشده است، اظهار داشت: یکی از مهمترین مزایای محصولات تراریخته حذف بخش عمده ای از کودهای شیمیایی مورد استفاده در کشاورزی است.

افشاری فر در عین حال خاطرنشان کرد: باید حرفهای مخالفان محصولات تراریخته را هم بشنویم و با منطق و استدلال با آنها بحث کنیم ضمن این که نباید کشور را از این فناوری ها محروم کنیم.

رییس دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز در ادامه با اشاره به نقش شرکتهای دانش بنیان در توسعه فناوری های نوین در بخش کشاورزی و سایر حوزه ها خاطرنشان کرد: شرکتهای دانش بنیان کلید توسعه کشور و اقتصاد مقاومتی هستند. در بحث اقتصاد مقاومتی بر ارتقای اقتصاد دانش بنیان و دستیابی به رتبه اول منطقه در این زمینه تاکید شده و طی سال های اخیر توجه زیادی به شرکتهای دانش بنیان در کشور شده است به طوری که تنها در حوزه زیست فناوری ۲۸۰ شرکت دانش بنیان با گردش مالی بیش از یک میلیارد در سال فعالیت دارند.