استقبال دکتر خوش خلق سیما از دغدغه های مطرح شده در حوزه مهندسی ژنتیک و محصولات تراریخته

به گزارش مرکز اطلاعات بیوتکنولوژی ایران به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی، در این نشست، دکتر نیراعظم خوش خلق سیما، رئیس پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی با بیان اینکه این پژوهشگاه، زاییده انقلاب اسلامی است، اظهار داشت: طی دهه های گذشته تا کنون رهبر معظم انقلاب اسلامی، و نیز در سال های اخیر، رئیس جمهوری و وزیر جهاد کشاورزی همگی بر اهمیت بیوتکنولوژی کشاورزی و تامین غذا و امنیت غذایی شهروندان تاکید کرده اند.

وی ضمن تشریح تاریخچه شکل گیری پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی و پژوهشکده های تابعه آن گفت: پژوهشگاه در سال 78 تاسیس شد که البته در ابتدا یک موسسه تحقیقاتی بود و سپس تبدیل به پژوهشکده شد و امسال نیز مجوز ارتقای پژوهشکده به پژوهشگاه را از وزارت علوم دریافت کردیم. همچنین پژوهشکده های تبریز، اصفهان، رشت و مدیریت بیوتکنولوژی کشاورزی مشهد از پژوهشکده های تابعه ما محسوب می شود که بیانگر پیشرفت فعالیت ها و اقدامات انجام شده طی دو دهه اخیر است.

خوش خلق سیما با اشاره به اینکه معتقدم باید حرفی برای ثروت آفرینی و کارآفرینی داشته باشیم، تصریح کرد: اگر فکر را به پول تبدیل نکنیم و در افزایش تولید ناخالص ملی کشور موثر نباشیم، به اهداف مان دست پیدا نکرده ایم.

وی از افتتاح ساختمان جدید پژوهشگاه در سال آینده خبر داد و افزود: ماموریت پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی، حل مسایل کشاورزی و صنایع مرتبط با استفاده از فناوری های نوین است که در این رابطه، هزینه های تولید، کمیت و کیفیت تولید، تنش های محیطی و آلودگی محیط زیست از جمله چالش های امنیت غذایی و کشاورزی پایدار محسوب می شود.

گسترش بازار جهانی تراریخته در دنیا

رئیس پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه بر اساس تحقیقاتی که در نشریه های معتبر از جمله مجله نیچر منتشر شده است نمی توانیم زمین های زراعی را برای تامین غذا افزایش دهیم، گفت: تا زمانی که تامین و امنیت غذایی ایجاد نکنیم و خوداتکایی نداشته باشیم، استقلال غذایی در حوزه کشاورزی ایجاد نخواهد شد.

خوش خلق سیما از بیکاری و خشکسالی به عنوان محتمل ترین خطرات جهانی در سال 2016 برای ایران بر اساس تحقیقات بین المللی نام برد و خاطرنشان کرد: بازار جهانی بیوتکنولوژی کشاورزی و بذر تراریخته در دنیا در حال گسترش است و ما همچنان واردکننده محصولات تراریخته هستیم در حالی که توانایی تولید این محصولات در کشور وجود دارد.

لزوم تغییر دیدگاه سیاستگذاران در حوزه کشاورزی

رئیس پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی با بیان اینکه ما باید دید سیاستگذاران حوزه کشاورزی را نسبت به تولید و سیستم موجود در کشاورزی عوض کنیم، به بالا بودن میزان واردات محصولات تراریخته به کشور و لزوم توجه به توانمندی های داخلی در این حوزه اشاره و تصریح کرد: هنوز هیچ گیاه تراریخته ای برای اقتصاد کشور تولید نشده است.

وی با اشاره اینکه اکثر محصولات وارداتی در حوزه کشاورزی تراریخته هستند، اظهار داشت: با توجه به تاکیدات وزیر جهادکشاورزی مبنی بر تلاش برای کاهش واردات محصولات تراریخته، در سال 93 موضوع مجوز رهاسازی پنبه تراریخته از نهادهای قانونی مطرح شد و در سال 94 کمیته ای با حضور نماینده وزارت بهداشت، وزارت علوم، حفظ نباتات، زراعت، دامپزشکی (بدون حق رای) و امور دامی و پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی به ریاست دکتر زند، رئیس سازمان تحقیقات تشکیل شد تا موضوع تراریخته ها موردبررسی قرار گیرد.

بیش از 90 درصد سویا در بازار جهانی، تراریخته است

خوش خلق سیما افزود: در حال حاضر حدود 7 میلیون تن مجوز واردات ذرت تراریخته در چارچوب های مشخص داریم؛ از جمله اینکه کشور تولیدکننده، خودش باید مصرف کننده همان محصول باشد و اتحادیه اروپا نیز به آن مجوز داده باشد و آن را مصرف کند.

رئیس پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی با بیان اینکه بیش از 90 درصد دانه های روغنی وارداتی هستند، گفت: همچنین بالای 90 درصد سویا در بازار جهانی، تراریخته است و محصولاتی مانند کلزا، سویا، ذرت و پنبه دانه به صورت تراریخته در دنیا تولید می شوند.

وی با اشاره به اینکه ذرت و سویای تراریخته مجوز واردات به کشور دارند، تصریح کرد: ما سالانه به 3 میلیون و 400 هزار تن کنجاله دام نیاز داریم که تنها 200 هزار تن تولید خودمان است و بیش از 3 میلیون، وارداتی است.

88 درصد سموم وارداتی صرف مبارزه با کرم ساقه خوار برنج می شود

خوش خلق سیما افزود: 88 درصد سموم وارداتی ما برای مبارزه با کرم ساقه خوار برنج مصرف می شود و کشاورزان مجبورند با چندین بار سمپاشی نسبت به از بین بردن این سموم در برنج اقدام کنند در حالی که محصولات تراریخته نیاز به مصرف سم ندارد. وی افزود: در همین رابطه پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی موفق به تولید دانش فنی تولید نانوسیلکا از ضایعات برنج یعنی کلش و سبوس شده که یک روش مقرون به صرفه برای تولید این محصول از دورریزهای کشاورزی است.

در واردات و تولید محصولات تراریخته ذینفع نیستیم

رئیس پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی ضمن استقبال از دغدغه های مطرح شده در حوزه محصولات تراریخته و مهندسی ژنتیک اظهار داشت: برخلاف برخی اظهارات مغرضانه، قاطعانه باید گفت ما نه درخصوص واردات و نه در خصوص تولید محصولات تراریخته ذینفع نیستیم بلکه منافع حاصل از مهندسی ژنتیک و بهره مندی از تکنولوژی های حوزه زیست فناوری کشاورزی به شرکت های دانش بنیان و کشاورزان برمی گردد.

وی تصریح کرد: پژوهشگاه آمادگی خود را برای پاسخگویی به هرگونه سوال و ابهام درباره واردات، تولید و مفید یا مضر بودن محصولات تراریخته و تحقیقات مرتبط با آن اعلام می نماید. در عین حال معتقدیم برای تامین غذا و امنیت غذایی نباید جلوی پیشرفت فناوری گرفته شود.

وی به برخی اقدامات انجام شده از سوی محققان کشور در پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی طی سال های گذشته اشاره کرد و  گفت: اصلاح معکوس در خیار با هدف تولید لاین های والدینی، تولید گلرنگ ویرایش شده ژنومی با اولئیک اسید بالا، نقش ژنوتیپ ها و دو رگه های امیدبخش خودناسازاگارو خودسازگار بادام به منظور انتخاب بهترین کشت جهت افزایش عملکرد باغات بادام، تهیه شناسنامه مولکولی و ارزیابی ژنتیکی گونه های ماهی بومی و اقتصادی ایران با هدف تولید ماهیان مولد و احیای ذخایر ژنتیکی و تولیدات آنزیمی از شتر برای هضم علوفه توسط دام از جمله این اقدامات است.

خوش خلق سیما افزود: همچنین طرح خودکفایی غده بذری عاری ویروس در سیب زمینی، طرح تولید پایه های تجاری پسته و دانش فنی تکثیر درون شیشه ای پایه پسته هیبرید خارجی، طرح تکثیر انبوه پایه های تجاری سیب مالینگ، طرح تولید نهادهای ارقام تجاری خرما، دستیابی به دانش فنی سالم سازی موفق برای تولید گیاهان سالم در ارقام و پایه های سیب و گلابی و برنامه جامع کشاورزی هالوفیتی (سالیکورنیا)، بخش دیگری از پروژه های تجاری سازی شده و در حال تجاری پژوهشگاه محسوب می شود.

فناوری های زیستی متعلق به کشور است نه افراد

دکتر سید قاسم حسینی سالکده، معاون پژوهشی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی نیز در این نشست با ارائه توضیحات مبسوط درباره ژن، ژنوم و مهندسی ژنتیک اظهار داشت: ما در پژوهشگاه تنها از ابعاد علمی و تحقیقاتی درباره مهندسی ژنتیک و محصولات تراریخته و صحبت می کنیم و نباید مباحث و اظهارات سیاسی و اجتماعی مطرح شده در این زمینه را با نتایج تحقیقات و پژوهش های علمی درهم آمیخت.

وی افزود: بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا سال هاست که محصولات تراریخته را مصرف می کنند و درآمدهای کلان نصیب شرکت های فعال در این حوزه می شود و اگر مضر بودن این محصولات از نظر علمی  برای سلامت به اثبات رسیده بود، یقینا این کشورها نیز از مصرف آن خودداری می کردند.

وی با بیان اینکه فناوری های زیستی متعلق به کشور است نه افراد، گفت: با این وجود متاسفانه فناوری هراسی خصوصا درباره مهندسی ژنتیک و محصولات تراریخته بسیار زیاد است به گونه ای که موجب ممانعت برخی دانشجویان در انتخاب رشته مهندسی ژنتیک و یا حتی انصراف آنها از این رشته شده است و این امر اصلا اتفاق خوبی نیست.

حسینی با تشریح روش های مختلف اصلاح گیاهان و اصلاح نباتات سنتی و انتقال ژن در گذر زمان، با اشاره به مراحل آزمایش  تجاری سازی محصولات تراریخته خاطرنشان کرد: علیرغم پیشرفت های صورت گرفته در حوزه مهندسی ژنتیک در کشور، ما مجوز رهاسازی محصولات را نداریم این در حالی است که کشت محصولات تراریخته در دنیا طی سال های گذشته با صفات نسل اول، دوم و سوم افزایش یافته است.

تشریح میزان پذیرش محصولات تراریخته

دکتر پژمان آزادی، قائم مقام فناوری پژوهشگاه نیز در این جلسه درباره تجاری سازی محصولات تراریخته در دنیا و اهمیت آن در کشورهای مختلف جهان توضیحات مختصری ارائه کرد. همچنین دکتر مطهره محسن پور، دبیر کمیته انتقال ژن نیز با ارائه مستندات بین المللی درباره پذیرش محصولات تراریخته در دنیا به سوالات و دغدغه های مطرح شده توسط بازدیدکنندگان پاسخ داد.

در این جلسه، مدیران و کارشناسان حوزه تغذیه و مواد غذایی مرکز مطالعات و پژوهش های لجستیکی دانشگاه امام حسین(ع) و سایر مقامات حاضر اظهار کردند: ما به مراکز تحقیقاتی مانند پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی و نتایج تحقیقاتی آنها اعتماد داریم لیکن سوالات و دغدغه هایی مانند تشکیک برخی افراد نسبت به محصولات تراریخته و ملاحظات مطرح شده و نگاه جهانی نسبت به این محصولات و مهندسی ژنتیک مطرح است که توضیحات ارائه شده، بیانگر زحمات و تلاش های انجام شده محققان کشور در این زمینه است و این اقدامات، قابل تقدیر است.

بازدیدکنندگان همچنین خواستار تداوم تعاملات با پژوهشگاه بیوتکنولوی کشاورزی و ارتباط بیشتر با مجموعه دانشی محققان و نیز آشنایی با امکانات و آزمایشگاه های پژوهشگاه به ویژه در حوزه محصولات تراریخته شدند.

بازدید از بخش های تحقیقاتی

در پایان مدیران و کارشناسان مرکز مطالعات و پژوهش های لجستیکی دانشگاه امام حسین(ع) از آزمایشگاه ها و بخش های مختلف تحقیقاتی پژوهشگاه شامل کشت بافت و سلول، مهندسی ژنتیک، بیوتکنولوژی میکروبی، نانوتکنولوژی کشاورزی، فیزیولوژی مولکولی، زیست شناسی سامانه ها و نیز گلخانه محصولات تراریخته، بازدید و روسای بخش های تحقیقاتی، اعضای هیات علمی و کارشناسان هر بخش، توضیحات لازم را به بازدیدکنندگان ارائه کردند.