با حضور اساتید داخلی و خارجی برگزار شد: نخستین کارگاه آموزشی بین المللی کاربرد فنوتایپینگ گیاهی کشور

به گزارش مرکز اطلاعات بیوتکنولوژی ایران به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی، برگزاری این کارگاه آموزشی با همکاری جمعی از دانشمندان تراز اول جهان از موسسه تحقیقات علوم گیاهیِ پژوهشگاه علوم زیستی و زمینی واقع در مجموعه تحقیقاتی یولیش آلمان، مجموعه تحقیقاتی فنومیکس گیاهی در استرالیا و جمعی از مدرسان داخلی صورت می گیرد.

در نخستین روز این کارگاه آموزشی، آخرین فناوری ها و روش های روز دنیا در حوزه فنوتایپینگ و فنومیکس گیاهی، معرفی شد و شرکت کنندگان در این کارگاه با روش های نوین فنوتایپینگ گیاهی در مراکز تحقیقاتی و پیشرفته دنیا و کاربردهای گوناگون آنها در فیزیولوژی گیاهی، اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی آشنا شدند. همچنین مدرسان داخلی و خارجی در این کارگاه آموزشی، فناوری های روز دنیا و آخرین دستاوردها و تجربیات خود را در حوزه فنوتایپینگ گیاهی و تصویربرداری گرمایی و طیف نگاری با شرکت کنندگان ارائه کردند. شرکت کنندگان در این کارگاه آموزشی نیز فرصت یافتند تا با روش های نوین فنوتایپینگ مستمر و غیر تخریبی برای ثبت داده های مرفولوژیک و فیزیولوژیک در ریشه، بذر و اندام هوایی در مطالعات فیزیولوژی، اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی آشنا شوند.

دکتر ناخدا: اهمیت استفاده از فناوری های نوین در پیشبرد اهداف پژوهشی موسسات تحقیقات کشاورزی

دکتر بابک ناخدا، عضو هیات علمی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی و مدیر کارگاه آموزشی بین المللی “کاربرد فنوتایپینگ گیاهی پربازده با دقت و کارآیی بالا در فیزیولوژی، اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی”در تبیین اهمیت برگزاری این کارگاه گفت: امروزه، استفاده از فناوری در بخش کشاورزی برای تامین امنیت غذایی شهروندان امری اجتناب ناپذیر است. از طرف دیگر با توسعه فناوری ها و سیستم های خودکار ژنوتایپینگ گیاهی که امکان ارزیابی ژنوم های گیاهی در کسری از ثانیه را فراهم کرده، بررسی توالی های ژنوم موجودات با دقت و سرعت بالا و هزینه بسیار پایین صورت می گیرد. در این میان برای برقراری ارتباط بین توالی های ژنتیکی شناخته شده و رمزهای ماده توارثی و یا ژن ها با بروز صفات فنوتیپی یا در واقع کشف نقش و عملکرد ژن ها در تولید صفات مختلف، نیاز به اطلاعات فنوتیپی و مرفولوژیک و فیزیولوژیک با دقت و سرعت بالا به شدت احساس می شود.

وی افزود: متاسفانه تاکنون ارزیابی های مرفولوژیک و فیزیولوژیک گیاهی در محیط های کنترل شده یا در شرایط مزرعه ای با ابزارهای اندازه گیری مختلف و با سرعت بسیار کمی صورت می گرفت که این موضوع با توجه به ماهیت صفات و تیمارهای اعمال شده، خطاهای فراوانی را در اندازه گیری صفات باعث می شد؛ به طوری که عمدتا نتیجه گیری ها را با خطاهای چشمگیری مواجه کرده و هزینه های هنگفتی را به دانشگاه ها و موسسات پژوهشی تحمیل می کرد. این موضوع هنگامی که تعداد ژنوتیپ ها یا ارقام گیاهی افزایش می یافت و یا در مورد جمعیت هایی با تعداد افراد زیاد و یا در شرایط سخت محیطی و به خصوص در مورد مطالعات ریشه، به مراتب شدیدتر بود.

ناخدا خاطرنشان کرد: امروزه استفاده از فناوری های مختلف طیف سنجی، انواع دوربین های مادون قرمز و حرارتی، امواج ماکروویو، لیزر، رادارها، MRI، آنالیز تصویر، سنجش از راه دور و فناوری پرنده های بدون سرنشین یا پهبادها و کوادکوپترها به کمک کشاورزی آمده و با استفاده از این فناوری ها می توان روند رشد و تکامل گیاه را به طور پیوسته و بدون تخریب رصد کرده و بسیاری صفات گیاهی را در محیط های گلخانه ای و یا مزرعه و در مورد تعداد زیادی گیاه با دقت بسیار بالا و تکرار پذیری فراوان در هر ساعت از شبانه روز در مدت زمان بسیار کوتاهی انجام داد.

وی در ادامه با اشاره به تغییرات اقلیمی که بحران آب و بروز انواع تنش های زیستی و غیر زیستی را در کشور در پی داشته است، تولید واریته های زراعی با توان تولید بالاتر و متحمل به تنش های محیطی را ضروری خواند و گفت: با توجه به پتانسیل های موجود در کشور و شرایط اقلیمی خاص ایران طی سالیان گذشته از جمله وقوع خشکسالی های وسیع، ضروری است تا ارزیابی های گیاهی برای تحمل تنش های محیطی به خصوص گرما، خشکی و شوری در محیط های کنترل شده و شرایط مزرعه ای با دقت و سرعت بسیار بالاتری صورت گیرد. در این راستا استفاده از تجارب دانشمندان برجسته جهانی در زمینه این فناوری های جدید، می تواند به پیشبرد اهداف پژوهشی موسسات تحقیقات کشاورزی کشور کمک شایانی کرده و با افزایش دقت و بهره وری از هزینه های نیروی انسانی و اعتبارات پژوهشی لازم بکاهد.

گفتنی است پروفسور اولریش شور، رئیس موسسه علوم گیاهی در پژوهشگاه علوم زیستی و علوم زمینی در مجموعه تحقیقاتی یولیش آلمان، دکتر رولند پیروشکا، محقق ارشد موسسه علوم گیاهی یولیش و از مدیران شبکه بین المللی و اروپایی فنوتایپینگ گیاهی، دکتر اونو مولر، مسئول فنوتایپینگ مزرعه ای مجموعه یولیش و دکتر خاویر سیرائولت، مدیر مرکز فنومیکس گیاهی با وضوح بالا در کانبرا استرالیا از مدرسان کارگاه آموزشی”کاربرد فنوتایپینگ گیاهی پربازده، با دقت و کارآیی بالا در فیزیولوژی، اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی”هستند.

دکتر علی اکبر نوروزی، دانشیار پژوهشی، معاون برنامه ریزی و توسعه نیروی انسانی و رئیس بخش تحقیقات مدیریت آبخیز پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری کشور، دکتر عبدالنبی کلاهچی، متخصص هیدرولوژی و استادیار پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری کشور و دکتر بابک ناخدا، رییس بخش تحقیقات فیزیولوژی مولکولی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی و مدیر برگزاری و هماهنگ کننده کارگاه از دیگر مدرسان و سخنرانان این کارگاه آموزشی بین المللی دو روزه هستند.