ابهام دانشمندان و فرهیختگان مهندسی ژنتیک در پیوستن ایران به UPOV

به گزارش مرکز اطلاعات بیوتکنولوژی ایران به نقل از پایگاه اطلاع رسانی کشاورزی ایران (اگنا)، این نشست با حضور برخی چهره های سرشناس دانشگاهی، دانشمندان و فرهیختگان علم مهندسی ژنتیک کشور و در غیاب موافقان پیوستن ایران به این کنوانسیون به دلیل بی اعتنایی به دعوت نامه برگزارکنندگان، انجام شد. پرفسور بهزاد قریاضی، رییس انجمن ایمنی زیستی ایران، در این نشست، الحاق ایران به کنوانسیون ارقام جدید گیاهی (UPOV) را در برهه کنونی الزامی ندانست و تصریح کرد: پیوستن به این کنوانسیون نه تنها به نفع ایران نیست، بلکه ما را مجبور به پذیرش الزامات غیرضروری می کند. وی افزود: در صورت الحاق به این کنوانسیون، زیرا دیگر امکان اصلاح نژاد واریته های مختلف و تغییر آن در داخل کشور برای استفاده وجود نخواهد داشت و دست به نژادگران داخلی بسته می شود. قره یاضی اظهار کرد: پیوستن به این کنوانسیون سبب می شود واریته‌ گونه‌های مختلف گیاهی به طور قانونی و بدون رعایت حقوق به نژادگران خارجی وارد ایران شود و آنها بتوانند ادعای مالکیت کنند. به گفته وی، بیشتر گل های زینتی که در کشور کشت می شوند، واریته‌های خارجی دارند. رییس انجمن ایمنی زیستی ایران با تاکید بر اینکه هیچ شرکتی در دنیا (حتی سینجنتا و مونسانتو) بذر گندم و برنج نمی فروشند، تصریح کرد: واریته هایی که اکنون به ایران وارد می شود مانند چغندر قند، سیب زمینی، پیاز و غیره، همه از نوع هیبرید هستند که نمی توان از آنها بذر گرفت.

الحاق ایران به UPOV به سود به نژادگران خارجی؟

وی اظهار کرد: اگر کشورمان به عضویت این کنوانسیون درآید، باید از این پس حقوق مالکیت به نژادگران خارجی را بپردازد در حالیکه پرتقال‌های والنسیا، تامسون، سیب ‌های درختی، انواع هلو و آلو که در ایران تولید می شوند، واریته‌های خارجی دارند و به طور رایگان استفاده می شوند. رییس انجمن ایمنی زیستی ایران، مزیت کشاورزی ایران را در بخش گیاهان باغی و گل های زینتی دانست و افزود: با پیوستن به این کنوانسیون باید برای تولید و فروش هر شاخه گل زینتی حدود سه هزار تومان بپردازیم که با این تفاسیر، هزینه‌های تولید این محصولات در کشور افزایش افزایش می یابد. وی روند پیوستن کشورها به کنوانسیون بین المللی UPOV را بسیار کند اعلام و اظهار کرد: در سال ۱۹۶۱ این اتحادیه ایجاد شد و به مدت هفت سال تنها کشورهای آلمان، هلند و انگلستان عضو این معاهده شدند. در سال های بعد نیز کشورهای معدود دیگری با سرعت کم به این کنوانسیون پیوستند.

هنوز زمان پیوستن ما به UPOV فرا نرسیده است

قره یاضی با تاکید بر این موضوع که هنوز زمان پیوستن ایران به UPOV فرا نرسیده است، تصریح کرد: پیوستن به این اتحادیه نمی‌تواند منافع مادی برای کشور تامین کند تا واریته‌های داخلی را در دیگر کشورها به فروش برسانیم. وی همچنین از موافقان پیوستن به کنوانسیون UPOV که در این نشست حضور نیافتند انتقاد کرد و گفت: به نظر می‌رسد این لایحه توسط موسسه ثبت و گواهی نهال و بذر تهیه و به مجلس ارائه شده که به معنی موافقت وزارت جهادکشاورزی است. قره یاضی تصریح کرد: بنابراین ساده انگارانه است اگر فکر کنیم که وزیر جهاد کشاورزی و رییس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی به این موضوع آگاهی و اشراف کامل داشته باشند. وی گفت: موافقان این لایحه قبل از ارایه آن به مجلس باید نظرات کارشناسی را دریافت و حتی دلایل خود را برای پیوستن ایران به این کنوانسیون بین‌ المللی و منافع احتمالی مدنظر خود را ارایه می کردند.

دولت ارایه دهندگان لایحه الحاق به کنوانسیون UPOV را معرفی کند

دکتر محمود تولایی، رییس انجمن ژنتیک کشور نیز در این نشست علمی، گفت: برای پیوستن به کنوانسیون های جهانی باید هوشمندانه عمل کنیم زیرا این معاهده ها ممکن است محدودیت‌هایی برای کشورها اعمال کنند. وی گفت: طبق روال عادی، در این کنوانسیون ها تکالیفی به صورت دستوری برای اعضا مشخص می‌ شود و بخشی از آنها به صورت اختیاری است، بنابراین دولت باید مشخص کند که چه کسانی پیشنهاد لایحه پیوستن ایران به کنوانسیون حمایت از ارقام جدید گیاهی را داده اند.

پرداخت جریمه های سنگین پس از عضویت ایران در UPOV

دکتر ولی‌الله محمدی، عضو هیات علمی دانشگاه تهران نیز با اشاره به ادعای برخی افراد که پیوستن ایران به کنوانسیون UPOV را همراه با وارد کردن تکنولوژی تولید بذر به کشور می دانند، تصریح کرد: این در حالی است که چنین نخواهد شد. وی همچنین تنها مزایت پیوستن به این معاهده بین‌المللی را حفظ حقوق به نژادگران خارجی اعلام و اظهار کرد: گرچه این مزیت برای به نژادگران ما نیز خوب است و می توانیم به دنیا اعلام می کنیم که کشور قانونمندی داریم. محمدی ادامه داد: تمامی شرکت های تولیدکننده بذر که با ایران همکاری می‌کنند، بذر خود را می‌ فروشند و اگر قرار باشد بذر کیفی خود را در اختیار ما قرار ندهند، باز هم با پیوستن به این کنوانسیون اتفاق خاصی رخ نمی دهد. این عضو هیات علمی دانشگاه اظهار کرد: با اینکه ایران عضو این کنوانسیون بین المللی نیست اما شرکت های خارجی هنگام فروش بذر نیز قوانین سختگیرانه ‌ای را اعمال می کنند.

نداشتن صادرات بذر، چالش اصلی ایران برای پیوستن به UPOV

وی با نداشتن صادرات بذر از سوی ایران را مهم ترین چالش پیوستن کشور به این کنوانسیون دانست و افزود: ما یکی از واردکنندگان بزرگ انواع بذر ذرت، سبزی و صیفی هستیم و در صورت پیوستن به این کنوانسیون نه تنها باید به طور کامل حق و حقوق به نژادگران خارجی را بپردازیم بلکه به دلیل نداشتن صادرات، متضرر هم خواهیم شد. محمدی اظهار کرد: هر کشوری که عضو این کنوانسیون می شود، در صورتی که در گذشته از بذور به نژادگران خارجی استفاده کرده باشد نیز باید جریمه‌های سنگینی بپردازد.

الحاق به UPOV چه سوری برای ما دارد؟!

وی خطاب به ارایه کنندگان این لایحه، تصریح کرد: عضویت در این کنوانسیون چه سودی برای کشور ما دارد؟ چرا کسی پاسخگوی این پرسش نیست؟! به گفته محمدی، ابهام در علت عضویت ایران در کنوانسیون UPOV در حالی مطرح است که هفته آینده این لایحه در صحن علنی مجلس بررسی می‌ شود. وی ابراز امیدواری کرد که این بار مجلس از متخصصان داخلی نظرخواهی کند تا سود و زیان احتمالی این لایحه برای کشور مشخص شود.

موسسات تحقیقاتی و پژوهشی، نگران عضویت ایران در UPOV

دکتر شاهین واعظی، عضو سابق هیات علمی بانک ژن گیاهی ایران، از دیگر شرکت کنندگان این نشست بود. وی گفت: موسسات تحقیقاتی داخلی نگران عضویت ایران در این کنوانسیون هستند و لازم بود پیش از ارسال این لایحه به مجلس، در معرض دید به‌نژادگران قرار می ‌گرفت.

قوانین سختگیرانه در پی الحاق به UPOV تحقیرآمیز است

علی سپهوند، رییس اسبق موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر کشور نیز در این نشست مخالفت خود را از پیوستن ایران به کنوانسیون بین‌المللی UPOV اعلام و اظهار کرد: الحاق به UPOV منجر به اجرای قوانین سختگیرانه می‌شود که تحقیرآمیز است و به صلاح کشورمان نیست. وی با اشاره به اینکه زیرساخت های لازم برای عضویت ایران در این معاهده فراهم نیست، افزود: به دلیل حمایت نکردن از تولید و فرآوری بذر در داخل کشور، در صورت پیوستن به این کنوانسیون، به نژادگران داخلی ناامید می‌شوند.سپهوند ارایه یارانه به واردات بذر ثبت گواهی شده را به نوعی حمایت از واردات دانست و گفت: عضویت ایران در این کنوانسیون می تواند به واردکنندگان بیش از پیش کمک کند.

تامین منافع تولیدکنندگان و صادرکنندگان داخلی بذر با الحاق به UPOV

مهندس علیرمایی، کارشناس موسسه بذر و گواهی نهال‎ که به عنوان تنها موافق پیوستن ایران به این کنوانسیون در این نشست حضور داشت، گفت: ممکن است، پیوستن ایران به این کنوانسیون بین المللی موجب افزایش هزینه‌های تولید در کشور شود. وی تصریح کرد: در صورت ادامه این روند، تا چه زمانی می‌توانیم این شرایط را ادامه دهیم؟ از سوی دیگر باید منافع معدود تولیدکنندگان بذر در کشور را نیز در نظر بگیریم تا آنها نیز بتوانند در سطح جهانی از حق و حقوق خود دفاع کنند. رمایی از احتمال تولید و صادرات بذر سبزی و صیفی به نژاد شده در آینده خبر داد و گفت: باید بتوانیم تولیدات خود را صادر کنیم که در این صورت به عضویت در این کنوانسیون بین المللی نیاز داریم. شایان ذکر است؛ دولت با توجه به اهمیت و لزوم ایجاد نظام موثر حمایت از ارقام گیاهی در کشورهای متعهد و یکسان سازی فرآیند ثبت ارقام جدید گیاهی در کشورهای عضو این کنوانسیون، دولت لایحه عضویت ایران را تقدیم مجلس کرده است و لایحه الحاق ایران به کنوانسیون حمایت از ارقام جدید گیاهی (UPOV) در دستور کار مجلس قرار دارد. گفتنی است؛ اتحادیه بین‌المللی حفاظت از ارقام جدید گیاهی در سال ۱۹۶۱ با هدف ‌های مختلفی از جمله تخصیص حقوق انحصاری به به نژادگران ارقام جدید گیاهی توسط چند کشور اروپایی تشکیل شد و اکنون حدود ۷۴ کشور در آن عضو هستند. عضویت ایران در این کنوانسیون که به اختصار UPOV نامیده می شود، در حالی مطرح است که ایران دارای دانش فنی تولید و اصلاح بذور مختلف از جمله گندم و برنج است. در همین حال برخی کارشناسان و دست درکاران این بخش بر این باورند که با عضویت ایران نه تنها هیچ حمایتی از به نژادگران ایرانی نمی شود بلکه راهی یک طرفه برای حضور بیشتر شرکت های خارجی در ایران خواهد بود. گرچه این لایحه در کمیسیون کشاورزی مجلس به تصویب رسیده اما هنوز در جلسه علنی مجلس مطرح و رای گیری نشده است؛ از این رو شرکت کنندگان در نشست مذکور پس از بیان دیدگاه های خود درباره عضویت ایران به این کنوانسیون، با انتشار بیانیه پایانی، خواستار به تعویق انداختن این لایحه در مجلس شدند. متن بیانیه به این شرح است: «شرکت کنندگان در هم اندیشی بررسی الحاق جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون بین المللی حمایت از ارقام جدید گیاهی و همچنین شرکت کنندگان در پانزدهمین کنگره ملی ژنتیک از مسئولان امر به ویژه ریاست و نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی تقاضا دارند با توجه به مضرات بیشتر پیوستن به کنوانسیون UPOV در شرایط حاضر نسبت به مزایای مورد ادعای آن با پیوستن به این کنوانسیون مخالفت فرمایند. انجمن های علمی و پژوهشگران شرکت کننده در همایش آمادگی خود را برای ارائه مشاوره به نمایندگان و مسئولان محترم اعلام می دارند.»