آری به تراریخته!

شاید برای شما نیز این دغدغه پدید آمده باشد که در میان هجمه تبلیغاتی که در مجامع مختلف علمی، رسانه‌ها و مردم پدید آمده است، کدام گروه بازگو کننده حقیقت است و کدام گروه حقیقت را برای منافع پشت پرده کتمان میکند. در این بخش سعی شده است تا با نگاهی علمی و بی غرض به پرده برداری از حقایق کتمان شده از این فناوری حیاتی بپردازیم.

برای یافتن پاسخ به سراغ یکی از متخصصین حوزه بیوتکنولوژِی رفتیم تا حقایق را جویا شویم.

دکتر امین صادقی متخصص بیوتکنولوژی کشاورزی و عضو انجمن ژنتیک ایران پاسخ می‌گوید.

**سلام آقای دکتر. لطفا بفرمایید محصولات تراریخته به چه محصولاتی می گویند؟

محصولات تراریخته محصولاتی هستند که با روش‌های دقیق مهندسی ژنتیک، در جهت تولید محصولات مفید برای برطرف کردن نیاز بشر تامین میشوند و میتوان در بخش های مختلف مانند پزشکی، دارویی، صنعتی و کشاورزی بکارگرفته شوند. به عنوان مثال در بخش دارویی میتوان به تولید داروی تراریخته هورمون انسولین، هورمون رشد و فاکتور 8 انعقادی خون اشاره نمود و همچنین در بخش کشاورزی میتوان به تولید گیاهان مقاوم به خشکی و آفات و تولید واکسن های خوراکی و تولید دام با شیر بیشتر اشاره کرد.

**کشورهای تولیدکننده محصولات تراریخته کشاورزی کدامند؟

طبق آمار رسمی بر اساس گزارش سرویس بین المللی دستیابی و استفاده از بیوتکنولوژی کشاورزی (ISAAA) این سرویس بین المللی در سال 2016 اعلام نمود از میان 196 کشور جهان 28 کشور کشت و کار محصولات تراریخته را بر عهده دارند. از این میان 8 کشور توسعه یافته و 20 کشور در حال توسعه، که به ترتیب بر اساس میزان سطح زیر کشت شامل: امریکا، برزیل، آرژانتین، هند، کانادا، چین، پاراگوئه، پاکستان، آفریقای جنوبی، اروگوئه، بولیوی، فیلیپین، استرالیا، بورکینافاسو، میانمار، مکزیک، اسپانیا، کلمبیا، سودان، هوندوراس، شیلی، پرتغال، ویتنام، جمهوری چک، اسلواکی، کاستاریکا، بنگلادش و رومانی می‌باشند. در سال 2016 ایالات متحده امریکا با سطح زیر کشت بالغ بر 9/70 میلیون هکتار، با کشت محصولاتی از قبیل: ذرت، سویا، پنبه، کلزا، چغندرقند، یونجه، پاپایا، کدوحلوایی و سیب زمینی بزرگترین تولیدکننده محصولات تراریخته در جهان بشمار می‌رود (کلیو جیمز، 2016).

**جایگاه محصولات تراریخته در جمهوری اسلامی ایران کجاست؟

مقام معظم رهبری ضمن بازدید خود از دستاوردهای تولید جانوران تراریخته در 25 تیرماه 1386 از پژوهشگاه رویان فرمودند: این دستاوردها نتیجه درخشان از ترکیب علم، ایمان و تلاش است و خواستار عدم توقف در این مسیر شدند. همچنین طبق سند ملی زیست فناوری در سال 1384 و راهبردهای آن مصوب 6/9/1386 شورای عالی انقلاب فرهنگی در بند (ج 7) ضمن خوداتکایی در تامین غذایی با کاشت محصولات تراریخته به میزان 10 درصد سطح زیر کشور تا سال 1404 دولت را ملزم به اجرایی شدن آن نموده است. با تمام این اسناد متاسفانه عده‌ای سودجو با نفوذ خود مانع از تولید ملی این محصولات سالم شده‌اند و واردات این محصولات را مقدم بر تولید ملی می‌دانند.

**مخالفین این محصولات چه کسانی هستند؟

در جواب باید گفت عوامل متعددی در ایجاد رعب و وحشت نسبت به این صنعت حیاتی دخیل هستند. عواملی مانند رسانه‌های هالیوودی، شرکت‌های بزرگ تولیدکننده سموم و همچنین واردکنندگان سودجوی محصولات تراریخته که تولید داخلی را مانع کار خود می‌دانند. همچنین ریشه این مخالفت‌ها به فعالیت صهیونیستی انجمن صلح سبز (Green Peace) برمی‌گردد که با ایجاد موج فناوری هراسی قصد تخریب فعالیت‌های بزرگ بشری را دارد. متاسفانه عده‌ای از این افراد در داخل کشور خواسته یا ناخواسته با مخالفت‌های بی پایه و اساس راه را بر تولید ملی مسدود نموده‌اند و امنیت ملی غذایی کشور را هر چه بیشتر وابسته به واردات محصولات تراریخته نموده‌اند.

** آیا مجامع علمی بین‌المللی سلامت محصولات تراریخته را تایید می‌کنند؟

طی گزارش دبیر کل امور پژوهش و نوآوری اروپا در سال 2010 بیان نمود: نتیجه 130 پروژه تحقیقاتی و 500 تحقیق مستقل در طول 25 سال نشان می‌دهد این محصولات تراریخته هیچ تفاوتی با محصولات غیرتراریخته از نظر سلامت ندارد و کاملا سالم‌اند. همچنین سازمان بهداشت جهانی (WHO)، سازمان خواروبار جهانی (FAO)، اداره ایمنی غذایی اتحادیه اروپا (EFSA)، سازمان غذا و دارو امریکا (FDA)، انجمن سلطنتی پزشکی انگلستان، آکادمی ملی علوم امریکا و همچنین استاندارهای غذایی استرالیا و نیوزلند سلامت محصولات تراریخته را تایید نموده‌اند.

**آیا محصولات تراریخته در داخل کشور تحت نظارت دقیق قرار می‌گیرند؟

در کشور عزیزمان ایران تمامی محصولات تراریخته پس از انجام آزمایشات لازم که گاهی اوقات 10 سال بطول می‌انجامد و پیش از عرضه به بازار مجوزهای لازم را از سه مرجع معتبر: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، سازمان جهاد کشاورزی و سازمان حفاظت محیط زیست اخذ می‌نمایند. همچنین باید ذکر نمود تنها این محصولات هستند که تمامی ارزیابی‌های سلامت را طی می‌کنند و سلامت آن‌ها حتی از محصولات ارگانیک که بدون آزمایش وارد بازار می‌شوند هم به مراتب بیشتر است. در مورد محصولات ارگانیک بهتر است خاطر نشان کنم هیچ یک از سازمان‌های اجرایی کشور آزمایشات سلامت را برای محصولات ارگانیک انجام نمی‌دهند و کنترل بر روی این محصولات انجام نمی‌شود و این شرکت‌ها با زدن برچسب ارگانیک محصولات خود را به چند برابر قیمت به مردم تحمیل می‌کنند.

منبع: هفته نامه سیاسی، اجتماعی، تحلیلی راه توسعه/ شماره ششم