گیاهان تراریخته راهی به سوی تامین امنیت غذایی

به گزارش پایگاه اطلاعات بیوتکنولوژی ایران به نقل از سیناپرس، امروزه به دلیل افزایش جمعیت کشور، تغییر اقلیم و ضرورت دستیابی به محصول در کمترین زمان ممکن، گیاهان تراریخته می توانند بعد از گذراندن آزمایشات دقیق و معتبر جهانی، کشت شوند و مورد استفاده قرار  بگیرند.

استفاده از گیاهان تراریخته برای حل مشکلات اساسی جامعه جهانی همانند امنیت غذایی، حفاظت از محیط زیست، پاكسازی محیط زیست از انواع آلاینده ها، رفع فقر و گرسنگی تاثیرگذار است؛ همچنین از این محصولات میتوان در تولید ترکیبات صنعتی و دارویی استفاده کرد.

محصولات تراریخته طی سال های 1996 تا 2011 نقش بسیار مهمی در ایجاد امنیت غذایی و تولید پایدار داشتند. محصولات تراریخته باعث افزایش بیش از 98 میلیارد دلاری تولیدات زراعی شدند که این خود گام موثری در فقرزدایی هم بوده است.

کشاورزی عرصه ای مهم از زیست فناوری است. با توجه به پتانسیل عظیم موجود در زیست فناوری برای افزایش امنیت غذایی، سلامت انسان و سلامت محیط زیست، کشور جمهوری اسلامی از ابتدای ظهور این فناوری متناسب با دوره زمانی آیین نامه هایی را ارایه کرده است.

این مهم با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری که در فرصت های مختلف بر دستیابی به فناوریهای نو تاکید داشته اند، اهمیت بیشتری یافته است. بر همین اساس در سال 1384 هیات وزیران تصویب کردند که ایران در کوتاه مدت 0/2 درصد و در بلند مدت نیم درصد از سطح زیر کشت گیاهان تراریخته جهان را به خود اختصاص دهد که برابر با 200 تا 500 هزار هکتار در آن زمان بوده است.

همچنین پروژه های تحقیقاتی در زمینه مهندسی ژنتیک گیاهان زراعی و باغی در سطح کشور شامل انتقال ژن های مقاوم به آفات، بیماری های قارچی و ویروسی، علف کش ها و تنش های غیر زیستی به گیاهان چغندر قند، کلزا، سیب زمینی، نیشکر، سویا، یونجه، جو، گوجه فرنگی، کاهو، گلرنگ، گلابی و به در دانشگاه ها و موسسات  بسیاری در طی سالیان اخیر انجام شده است.

طبق گزارشات ارائه شده در حال حاضر برنج، پنبه و چغندر قند تراریخته با رعایت کامل قوانین ایمنی زیستی و سایر مقررات قانونی در مراحل مختلف آزمایشگاهی و میدانی قرار گرفته است.

فاطمه باقی زاده، دانش آموخته دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید باهنرکرمان با راهنمایی دکتر سمیه امیرتیموری و دکتر محمدرضا زارع مهرجردی و مشاوره دکتر مریم ضیاءآبادی در پایان نامه کارشناسی ارشد به بررسی اقتصادی و زیست محیطی گیاهان تراریخته پرداخته است.

هدف این تحقیق بررسی نگرش خبرگان دانشگاهی در مورد گیاهان تراریخته بود. در این مطالعه با استفاده از مدل تطبیقی سوات، نقاط قوت، ضعف و فرصت ها و تهدیدهای پیش روی گیاهان تراریخته بررسی و استراتژی های گیاهان مناسب جهت توسعه تولید آنها ارایه شد. همچنین با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی(AHP) تراریخته از ابعاد اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی، بهداشت و سلامت و مدیریتی و سیاستی بررسی و رتبه بندی شدند.

نتایج این تحقیق نشان داد معیار های بهداشت و سلامت، زیست محیطی، اقتصادی، مدیریتی و سیاستی و اجتماعی به ترتیب دارای بالاترین اهمیت از نظر خبرگان قرار گرفتند. طبق نتایج به دست آمده از مدل، تطبیقی سوات و ماتریس عوامل داخلی و خارجی و قرار گرفتن در موقعیت استراتژی های بازنگری(WO) مناسبترین استراتژی ها تعیین و سپس اولویتبندی شد.

بر اساس نتایج به دست آمده، جلب همکاری و سرمایه گذاری های سازمان های غیردولتی داخلی و خارجی، سرعت بخشیدن به امر تحقیقات در زمینه گیاهان تراریخته، تعیین اهداف و واگذاری مسئولیت به نهادهای مربوطه برای تولید تجهیزات و مواد آزمایشگاهی مورد نیاز تولید گیاهان تراریخته و افزایش سطح اطلاعات کشاورزان و جلب اعتماد آنها از طریق کشت های نمونه در خصوص محصولات تراریخته از مناسب ترین راهکار ها جهت بهبود وضعیت گیاهان تراریخته هستند.