رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی: نیازمند یک طرح جامع و مناسب برای آگاهی‌رسانی به جامعه درباره بیوتکنولوژی هستیم
آیت الله رشاد با اشاره به ادعای برخی درباره حرمت تصرف در حیات و مهندسی ژنتیک، گفت: صرف تصرف نمی‌تواند ممنوع باشد، تصرف نباشد یعنی توقف و توقف یعنی مرگ؛ آنگاه که هستی توقف کند یعنی مرده است و قرار نیست این طور باشد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بیوتکنولوژی ایران به نقل از ایسنا، حضرت آیت‌الله رشاد، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در نشست علمی فقه مهندسی ژنتیک ضمن تشکر از همکاری وزارت دادگستری، وزارت کشاورزی، شورای عالی انقلاب فرهنگی و سازمان‌هایی دیگر در برگزاری نشست فقه بیوتکنولوژی، گفت: سه توصیه مهم در حوزه سیاست‌گذاری باید مورد توجه قرار گیرد؛ اول اینکه ما همچنان در ابتدای راهیم و نیازمند کار علمی جدی هستیم. دوم اینکه در تربیت نیروی فاضل صاحب تشخیص و صلاحیت کسری داریم و برای مسئله با این اهمیت و گستردگی نیروی انسانی بسیار بسیار ناچیز است. سوم مربوط به حوزه رسانه و تبلیغ و اطلاع‌رسانی است؛ به هر حال فضا مه آلود و حمله‌ها تند است و این نیازمند یک طرح جامع و مناسب برای آگاهی‌رسانی به جامعه درباره این فناوری است. سی ژنتیک آن را موضوعی چند وجهی و نیازمند مطالعه بینارشته‌ای دانست و گفت: دراین حوزه در چهار ساحت و زمینه نیازمند بحث علمی هستیم که اولین آن مطالعه روی اصول جهان هستی شناختی مرتبط با زیست فناوری است که جنبه کلامی فلسفی دارد.
آیت الله رشاد ساحت دوم مطالعه درباره مهندسی ژنتیک را مطالعه علمی روی گزاره‌های زیست فناوری دانست و افزود: اگر بنا باشد در این حوزه پیشرفت کنیم، به کار بگیریم، تولید و مصرف کنیم، باید کار علمی دقیق و جدی انجام دهیم.
وی ادامه داد: دو ساحت دیگر ساحت قواعد ارزشی – اخلاقی معطوف به زیست فناوری و دیگر قواعد فقهی و حقوقی معطوف به زیست فناوری که این دو جنبه منجر به این می‌شود که بتوانیم حکم صادر کنیم و این دو ساحت حکم‌شناسی را ممکن می‌کند.
رییس پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با اشاره به اصول نظام احسن خلقت، تاکید کرد: یکی از اصول اصل نظام احسن این است که در عالم یک انتظام شگرفی حاکم است و همه چیز در جای خود است. بنابراین هر چیزی که باعث شود این عناصر جابجا شود، باید در چارچوب این نظام احسن صورت گیرد. در اینجا این سؤال مطرح شده است که آیا جابجا کردن ژن‌ها در مهندسی ژنتیک نظام احسن را به هم نمی‌زند. این پرسشی است که باید پاسخ داده شود. پاسخ این است که عالم فرگشت پذیر، فراگشت پذیر و در حال تکامل است. عالم یکسره قوه و ماده است و عالم ماده هیچ وقت نمی‌تواند به فعلیت برسد، بلکه همواره در حال تکامل است.
آیت الله رشاد در ادامه با اشاره به ادعای برخی درباره حرمت تصرف در حیات و مهندسی ژنتیک، گفت: هیچ کس نمی‌گوید که شکافتن اتم خلاف شرع است، چون اگر این طور باشد هیچ حرکتی نباید کرد و حتی آبگوشت هم نباید درست کرد؛ زیرا نوعی تصرف در مواد است. صرف تصرف نمی‌تواند ممنوع باشد، تصرف نباشد یعنی توقف و توقف یعنی مرگ؛ آنگاه که هستی توقف کند یعنی مرده است و قرار نیست این طور باشد. بحث این است که شکافتن هسته را انسان در مسیر کمال هستی به کار گیرد یا برای بمب اتم از آن استفاده کند.
وی هدفداری و غایتمندی و هوشمندی را از دیگر اصول دیگر نظام احسن دانست و افزود: حتی جماد هم شعورمند است؛ ولی ما درک نمی‌کنیم و هستند کسانی که درک می‌کنند. جماد تسبیح می‌گوید و در حال حرکت و تکامل است.
این استاد حوزه علمیه تهران عالم را تسخیر شده بشر دانست و ادامه داد: ممکن است گفته شود خداوند عالم را به تسخیر انسان در آورده است و مختار است هر طور با آن رفتار کند. مثلا گفته می‌شود لایه ازن از بین رفته است. این تسخیر یک سویه نیست و در یک رابطه دوسویه و متقابل صورت می‌گیرد. به این معنا که اگر از عالم بهره می‌بریم، باید به آن بهره هم بدهیم. در روایتی از امام صادق (ع) نقل شده است که انسان با چهار گونه تعامل مواجه است. تعامل با خدا، تعامل با خود، با دیگر مخلوقات و تعامل انسان با عالم. تعامل در اینجا به معنای رابطه متقابل و دوسویه است. بنابراین اگر عالم مسخر ماست، به این معنا نیست که ما در تسخیر عالم نیستیم. عالم هم در ما تصرف می‌کند و اختیاراتی دارد که باید مورد توجه قرار گیرد.