تیشه قانون جدید ایمنی زیستی به ریشه زیست فناوری

در حالی که بسیاری از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه بخش قابل توجهی از سود کشاورزی خود را از تولید محصولات تراریخته به دست می‌آورند، به نظر می‌رسد همچنان برای عقب نگه داشتن کشور در اقدامی جدید پیش نویس بازدارنده ای برای زیست فناوری تهیه شده است. سوء‌مدیریت تا کنون مانع اجرایی شدن قانون ایمنی زیستی مصوب هفتم مرداد سال 1388شده است؛ در پی این سهل‌انگاری تولید ملی محصولات تراریخته تاکنون به محاق رفته است. چنین اقداماتی در سالی که به نام تولید دانش بنیان مزین شده است پرسش برانگیز است.

پیشرفت زیست فناوری مدرن برای تولید محصولات تراریخته و مزایای آن در مقایسه با دوران پیش از انقلاب سبز شگفت انگیز است.

گزارش یافته‌های پژوهش پیش رو تأثیرات اجتماعی-اقتصادی و زیست محیطی جهانی محصولات تراریخته (مهندسی ژنتیک شده) را از زمانی که برای اولین بار به صورت تجاری کاشته شدند، درطول بیست و پنج سال نشان می‌دهد. در این گزارش اثرات اقتصادی در سطح مزرعه، تولید و اثرات زیست محیطی ناشی از تغییر در استفاده از حشره کش ها و علف کش ها بیان شده است.

در سال 2020، درآمد مستقیم جهانی از مزرعه های تولید کننده محصولات تراریخته 18.8 میلیارد دلار بود. این رقم معادل 5.9 درصد ارزش تولید جهانی چهار محصول اصلی سویا، ذرت، کلزا و پنبه است. از سال 1996 درآمد مزارع زیر کشت محصولات تراریخته 261.3 میلیارد دلار افزایش یافته است.

در مقایسه با کشورهای توسعه یافته، کشورهای درحال توسعه درآمد بیشتری از کشت محصولات تراریخته به دست آورده اند.

در سال 2020، 55 درصد درآمد کشاورزان کشورهای در حال توسعه از کشت محصولات تراریخته بود.

از سال 1996تا سال 2020 سود تجمعی کشت محصولات تراریخته در کشورهای در حال توسعه 52 درصد و معادل 136.6 میلیارد دلار بود.

محصولات تراریخته با عملکرد بیشتر و همچنین کمک به کاهش زمان و صرف هزینه کمتر برای مدیریت آفات و علفهای هرز، باعث افزایش درآمد کشاورزان شده اند. این امر به ویژه برای کشاورزان کشورهای در حال توسعه طی 25 سال کشت تجاری محصولات تراریخته (1996-2020) باعث افزایش درآمد به میزان 5.22 دلار به ازای هر یک دلار سرمایه گذاری در بخش تولید این محصولات شده است.

ارزش بذر محصولات تراریخته در بازار جهانی در سال 2018، 20.7 میلیارد دلار برآورد شد و پیش بینی می‌شود تا پایان سال 2026 این مقدار به 30.24 میلیارد دلار برسد.

 

شکل 1- بزرگی بازار جهانی بذرهای تراریخته (2026-2015) (میلیارد دلار آمریکا)

 

در سال 2020، سویای تراریخته بیشترین سهم سطح زیر کشت (50 درصد) را به خود اختصاص داد و پس از آن ذرت (33%)، پنبه (12%) و کلزا (5%) قرار داشت.

شکل 2- درصد سطح زیر کشت محصولات تراریخته از کل 185.6 میلیون هکتار در سال 2020

 

سویا تراریخته متحمل به علف کش بیشترین سهم تولید جهانی را به خود اختصاص داده است (6/33 درصد) پس از آن ذرت متحمل به علف کش، ذرت، سویا و پنبه مقاوم به آفات به ترتیب بیشترین سهم از کشت محصولات تراریخته را به خود اختصاص داده اند (21%، 20.9%، 10.8% و 8.3%).

شکل 3- درصد محصولات تراریخته موجود در بازار بر اساس صفت اصلی و نوع محصول

 

در سال 2020 کشورهای اصلی کاشت محصولات تراریخته آمریکا، برزیل آرژانتین، هند، کانادا و چین بودند که ایالات متحده آمریکا بیشترین سهم را در کشت محصولات تراریخته (36٪) و پس از آن برزیل (30٪) در این سال داشتند.

شکل 4- درصد سطح زیر کشت محصولات تراریخته به تفکیک کشورها

 

بررسی کشت محصولات تراریخته در سطح مزرعه از سال 1996 تا پایان سال 2020 نشان دهنده تاثیرات مثبت کشت این محصولات است. موارد بررسی شده عبارتند از:

تأثیر بر عملکرد محصول؛

• تأثیر بر هزینه های کلیدی تولید، به ویژه هزینه بذر و هزینه های حفاظت از محصول
• تأثیر بر سایر هزینه ها مانند سوخت و نیروی کار
• تاثیر بر سودآوری
• سایر اثرات مانند کیفیت محصول، زمینه برای کاشت محصول دوم در یک فصل و اثراتی که اغلب به عنوان اثرات ناملموس از جمله راحتی، مدیریت ریسک و انعطاف پذیری دامداری شناخته می‌شوند.

امید است تهیه کنندگان پیش نویس قانون جدید ایمنی زیستی با توجه به فواید جهانی محصولات تراریخته و توصیه پژوهشگران داخلی، در نگارش این پیش نویس تجدید نظر کنند و مسئولان و دلسوزان کشور هم مانع از اقدامی‌شوند که موجب عقب افتادگی و مانع پیشرفت علمی و فناورانه کشور شود.

 

منابع

.Brookes, Graham. “GM crops: global socio-economic and environmental impacts 1996-2020 (2022)

 

https://www.fortunebusinessinsights.com/industry-reports/genetically-modified-seeds-market-100389