دبیر کمیته علمی سومین همایش ایمنی زیستی: مهندسي ژنتيك جزء لاينفك ايمني زيستي است.
بدون مهندسي ژنتيك و استفاده از محصولات تراريخته در آينده نزديك دستيابي به خودكفايي در توليد محصولات استراتژيك ناممكن خواهد بود.
گفتگو: بنفشه درويش روحاني
دکتر قره یاضی دبیر کمیته علمی سومین همایش ایمنی زیستی در مصاحبه با مرکز اطلاعات بیوتکنولوژی به سؤالات مطرح شده درباره سومین همایش ایمنی زیستی پاسخ گفت که مشروح آن در ادامه می‌آید.
سؤال: مطلع شدیم که سومین همایش ایمنی زیستی قرار است در خرداد 1390 با شعار “مهندسی ژنتیک، امنیت غذایی، توسعه پایدار” برگزار شود؛ آیا تفاوتی با همایشهای قبلی ایمنی زیستی دارد؟ لطفاً توضیح دهید؟
پاسخ: بله يك تفاوت اساسي بين اين همايش و همايشهاي قبلي در اين است كه علاوه بر موضوع ايمني زيستي حوزه وسيع مهندسي ژنتيك در كشاورزي، محيط زيست و بهداشت هم مطرح و آخرين نتايج ارائه خواهند شد. هيئت مديره انجمن ايمني زيستي به اين نتيجه رسيده است كه مهندسي ژنتيك جزء لاينفك ايمني زيستي است و بدون مهندسي ژنتيك در آينده نزديك دستيابي به خودكفايي در توليد محصولات استراتژيك ناممكن خواهد بود. هم اكنون در كشور ما داروهاي نوتركيب كه حاصل مهندسي ژنتيك هستند به فراواني توليد و مصرف ميشوند. متأسفانه در مورد محصولات كشاورزي با وجود واردات ميليون‌ها تن محصولات تراريخته خارجي و مصرف آن در داخل كشور هنوز مقاومتهايي در سطوح مدريتي پايين وزارت جهاد كشاورزي (پژوهشكده بيوتكنولوژي كشاورزي) وجود دارد كه موجب عقب ماندن كشور از قافله توليد اين محصولات در جهان شده است. شايد اين همايش بتواند اجماعي را بين دانشمندان و سياستمداران برقرار كند و امكان توليد اين قبيل محصولات و توسعه مهندسي ژنتيك در كشور در حوزههاي كشاورزي و محيط زيست نيز فراهم شود. يكي ديگر از ويژگي‌هاي اين همايش حضور پررنگ پژوهشگران و متخصصين خارجي است.
از جنبه اجرايي هم يك تفاوت جدي بين اين همايش و همايشهاي قبلي موجود است كه به پيش بيني ما از استقبال گسترده پژوهشگران براي شركت در اين همايش مربوط ميشود. با توجه به اينكه امكان ارائه مقاله شفاهي در اين همايش براي همه وجود نخواهد داشت، مقرر شده است امتياز مقالات شفاهي و مقالات پوستري يكسان تلقي شده و به پوسترهاي برتر جايزه نيز تعلق بگيرد.
سؤال: لطفاً در مورد مهندسي ژنتيك و اهمیت آن در مورد محیط زیست و سلامت انسان توضیح دهید؟
پاسخ: اهميت و نقش مهندسي ژنتيك در زندگي بشر در حدي است كه امروزه تقريباً در هر لقمه‌اي كه هر يك از ما در دهان مي‌گذاريم بخشي مربوط به محصولات حاصل از اين فناوري عظيم و سرنوشت ساز است. به همين دليل هم هست كه كميته علمي همايش كه متشكل از بيش از 50 نفر از برجستهترين نخبگان علمي و پيشكسوتان اين رشته در كشور است شعار “مهندسي ژنتيك، امنيت غذايي و كشاورزي پايدار” را براي اين همايش انتخاب كرده است. به نظر من همه چيز در همين شعار نهفته است. همراهي و همسويي مهندسي ژنتيك و محصولات تراريخته با محيط زيست، توسعه پايدار و شكوفايي كشاورزي كه امنيت غذايي را به دنبال خواهد داشت نشان دهنده اهميت اين فناوري در حوزههاي ياد شده است. امروزه مهندسي ژنتيك براي توليد گياهان مقاوم به آفات و بينياز از مصرف سموم شيميايي خطرناك و همچنين گياه پالايي و افزايش تنوع زيستي، نجات گونههاي در حال انقراض، توليد غذاهاي مغذيتر و با كيفيت برتر و تضمين سلامتي بشر مورد استفاده قرار ميگيرد.
سؤال: رشتهها و گرایشهایی که میتوانند در این همایش شرکت کنند، کدامند؟
پاسخ: تقريبا همه رشتههاي زيستي به نوعي با موضوع ايمني زيستي مرتبط هستند. رشتههاي كشاورزي، محيط زيست، منابع طبيعي، بيوتكنولوژي، و نظاير آن ميتوانند يافتههاي خود را در حوزه مهندسي ژنتيك و ايمني زيستي عرضه كنند. از طرف ديگر متخصصين علوم اجتماعي و علماي ديني هم از جنبه تشريح ملاحظات عمومي، حقوق جامعه در دستيابي به فناوريهاي نو به ويژه مهندسي ژنتيك، قبح ممانعت از دستيابي يك ملّت به فناوريهاي روز، ملاحظات ابراز شده در مورد ايمني اين محصولات و همينطور جنبههاي فقهي استفاده از مهندسي ژنتيك ميتوانند در اين همايش حضور پيدا كنند. در سال 2010 نشستهاي متعددي در حاشيه كنگره جهاني غذاهاي حلال و نشستهاي مستقل در مورد حليّت محصولات تراريخته برگزار شد كه نظراتي از حليّت اين فناوري و محصولات ناشي از آن تا وجوب كفايي دستيابي به اين فناوري ارائه و در قطعنامه‌ها آورده شد. بديهي است ايران ميتواند در اين زمينه پيشتاز باشد و نظرات جامع علمي را به جهانيان عرضه كند. رشتههاي گروه پزشكي، حقوق، اقتصاد، روابط عمومي، حتي هنري ميتوانند نتايج تحقيقات نظري، ميداني و تجربي خود را در اين همايش عرضه كنند.
سؤال: پیشبینی شما در مورد تعداد افراد شرکتکننده در این همایش چگونه است؟ چه تسهیلاتی برای آنها فراهم میکنید؟
پاسخ: پيش بيني ما اين است كه تعداد شركتكنندگان در اين همايش بيش از مجموع شركت كنندگان دو همايش قبلي باشد. هنوز زود است تا در مورد تعداد شركتكنندگان عدد دقيقي ارائه دهيم. بايد منتظر بود و ديد. تهسيلاتي كه براي شركتكنندگان فراهم خواهد شد خيلي با همايش هاي ديگر متفاوت نخواهد بود امّا تخفيف ويژه‌اي براي دانشجويان و همچنين اعضاي انجمن در نظر گرفته شده است.
گفتگو: بنفشه درويش روحاني