ورود محصولات بیوتکنولوژی به بازار
ترجمه و تنظیم: نغمه عبیری-
هر ساله میلیون‌ها کشاورز در سرتاسر جهان محصولات تراریخته را برای دستیابی به عملکرد بالاتر٬ افزایش کیفیت محصول و توانایی استفاده از روش‌های کشاورزی پایدار کشت می‌کنند. انتقال این نوع محصولات از آزمایشگاه به مزارع نیازمند سرمایه‌گذاری عظیمی است.
ترجمه و تنظیم: نغمه عبیری
هر ساله میلیون‌ها کشاورز در سرتاسر جهان محصولات تراریخته را برای دستیابی به عملکرد بالاتر٬ افزایش کیفیت محصول و توانایی استفاده از روش‌های کشاورزی پایدار کشت می‌کنند. انتقال این نوع محصولات از آزمایشگاه به مزارع نیازمند سرمایه‌گذاری عظیمی است. پژوهش‌های جدید ٬ انجام شده توسط Phillips McDougall مشخص کرده است که چگونه هزینه بازاررسانی این نوع محصولات بیشتر و بیشتر می‌شود.
· هزینه کشف٬ توسعه و اجازه رهاسازی یک گیاه جدید که یک صفت بیوتکنولوژی در آن بیان شده بین سال‌های 2008 و 2012 برابر با 136 میلیون دلار بوده است.
· زمان مربوط به ثبت و امور قانونی از میانگین 7/3 سال تا قبل از 2002 به 5/5 سال در سال 2011 افزایش پیدا کرده است.
· جنبه‌های علمی مقررات نظارتی٬ ثبت و امور قانونی محاسبه شده برای تولید یک محصول تراریخته طولانی‌ترین مرحله در تولید این نوع محصول‌ها و برابر با 7/36 درصد از کل زمان پروژه است.
· زمان مورد نیاز برای مراحل مختلف تولید یک محصول تراریخته (انتخاب ژن‌ها٬ تهیه پلاسمید و مطالعه رخدادهای ژنتیک) در حال افزایش است.
به طور کلی کشف یک صفت ژنتیک جدید، انجام آزمایشات مزرعه‌ای و روبرویی با مسائل نظارتی که بایستی در آن سلامت انسان و محیط زیست تضمین شود٬ تحقیق و توسعه بیوتکنولوژی را بسیار گران و زمانبر کرده است. برای مشخص کردن هزینه‌های مربوطه و طول زمان این پروسه٬Phillips McDougall اقدام به انجام تحقیقی بر اساس اطلاعات فراهم شده توسط شش مرکز بزگ صنعتی تولید کننده محصولات تراریخته شامل BASF٬ Bayer CropScience٬ Dow AgroScience٬ DuPont/Pioneer Hi-Berd٬ Monsanto و Syngenta AG کرده است.
در سپتامبر 2011 تحقیقی با عنوان " هزینه و زمان مورد نیاز برای کشف٬ توسعه و گرفتن مجوز برای یک گیاه جدید تراریخته" با تاکید بر روی صفات بیوتکنولوژی در مقیاس بزرگی از محصولات مصرفی که در دو کشور مجوز کاشت پیدا کرد و در پنج کشور مجوز واردات گرفت٬ انجام شد.
یافته‌های کلیدی این تحقیق را می‌توانید در لینک‌های زیر مشاهده نمایید
http://www.croplife.org/view_document.aspx?docId=3338
http://www.croplife.org/view_document.aspx?docId=3339
گفتنی است پژوهشگران کشور ما در کوتاه‌ترین زمان ممکن مراحل مربوط به انتقال ژن و پژوهش‌های مرتبط با ایمنی زیستی را به پایان می‌برند. از این منظر تفاوت معنی داری بین زمان مورد نیاز برای انتقال صفت جدید به محصولات کشاورزی بین دانشمندان ایرانی و پژوهشگران در کشورهای صنعتی و پیشرفته وجود ندارد. اما از زمانی که محصول تراریخته توسط پژوهشگر آماده تولید اعلام می‌شود تا زمانی که مدیران میانی در وزارت جهاد کشاورزی و سایر دستگاه‌ها تصمیم خود را اتخاذ کنند گاهی تا قریب دو دهه به طول می‌انجامد. بارزترین این موارد تولید اولین برنج تراریخته مقاوم به آفات و بی نیاز از مصرف سموم شیمیایی خطرناک است که در سال 1374 آماده عرضه به کشاورزان اعلام شد اما تولید تجاری آن تا سال 1383 به طول انجامید. در این سال این محصول علمی به دعوت وزیر وقت جهاد کشاورزی و به صورت نمادین توسط معاون اول رئیس جمهور وقت (آقای دکتر عارف) برداشت شد. اما با بروی کار آمدن آقای محمدرضا اسکندری و مدیر منصوب وی در پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی همان برنج‌های تولید شده هم جمع‌آوری و با بهانه‌جویی‌هایی که تا امروز هم ادامه پیدا کرده است از تولید آن جلوگیری شد. در نتیجه با وجود سرمایه‌گذاری‌های عظیم ملی در پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک، پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی و دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی کشور امروزه حتی یک محصول تراریخته هم در کشور ایران به طور رسمی کشت نمی‌شود. در نتیجه باید اذعان داشت که زمان مورد نیاز برای تولید یک محصول مبتنی بر بیوتکنولوژی مدرن با میزان سلیقه‌گرایی مدیران میانی ارتباط دارد و هزینه بهره‌وری را از حد معقول فراتر برده است. همین مدیران میانی توانسته‌اند طی دوسال گذشته جلوی اجرای قانون ملی ایمنی زیستی را که دولت را مکلف کرده است تا تمهیدات لازم را برای تولید و استفاده این نوع محصولات فراهم کند بگیرند.