پایان کار دوازدهمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات کشور: آنچه البته به جایی نرسد فریاد است!

دوازدهمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات کشور پس از سه روز فعالیت بی‌وقفه با موفقیت به کار خود خاتمه داد. مراسم اختتامیه این همایش به صورت باشکوهی با حضور اساتید دانشگاه‌ها و پژوهشگران مراکز پژوهشی، دانشجویان و مسئولان سیاسی استان البرز برگزار شد. شاید قطعنامه این کنگره هم که به تصویب حاضران رسید به مصداق "آنچه البته به جایی نرسد فریاد است" هم مانند قطعنامه‌های پیشین با بی‌توجهی وزیر جهاد کشاورزی و مدیران وی و مسئولین ارشد نظام آموزش عالی کشور مواجه شود و به جمع قطعنامه‌های بایگانی شده در تاریخ بپیوندد. مرکز اطلاعات بیوتکنولوژی ایران ضمن تقدیر از مفاد این قطعنامه که همچون گذشته نگاهی جامع به توسعه علمی کشور و توسعه علوم زراعت و اصلاح نباتات داشته متن کامل قطعنامه این همایش را به شرح زیر منتشر می‌کند.

به نام خداوند جان وخرد

قطعنامه دوازدهمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران

با تاییدات یگانه هستی بخش جهان، دوازدهمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران توسط انجمن علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران با همیاری دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج و با شرکت 1350 نفر از اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها، مؤسسه‌ها،  مراکز تحقیقاتی، کارشناسان، دانشجویان و صاحب نظران در دانشگاه یاد شده از تاریخ چهاردهم لغایت شانزدهم شهریورماه 1391 شامل سه نشست برای ارایه 10 مقاله کلیدی، شش نشست برای ارایه 33 مقاله شفاهی در زمینه های ژنتیک و تنوع زیستی +زیست فناوری کشاورزی، به نژادی گیاهان زراعی، فیزیولوژی گیاهان زراعی، تولیدات گیاهان زراعی، اکولوژی گیاهان زراعی+فناوری بذر و گیاهان جدید وفراموش شده+ مدیریت علف های هرز همراه با ارایه 1188 مقاله پژوهشی به صورت پوستر در زمینه های مورد اشاره بالا برابر برنامه تنظیم شده و یک کارگاه آموزشی تجزیه و تحلیل آماری در پژوهش های کشاورزی و یک میزگرد هم اندیشی در زمینه بیمه کشاورزی (تجزیه و تحلیل ریسک در زیربخش زراعت، طرح های استانداردسازی پتانسیل تولید و خسارت در محصولات چغندرقند و کلزا برگزار شد.

نشست افتتاحیه کنگره با تلاوت آیاتی از کلام ا… مجید و سرود جمهوری اسلامی ایران رسمیت یافت. دکتر رامین حاجی خانی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج و رییس کنگره، ضمن خیرمقدم و اظهار خوشوقتی از میزبانی دانشگاه و به فال نیک گرفتن برگزاری کنگره در سالی که رهبر معظم انقلاب آن را "سال تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی" نامگذاری فرموده اند برای شرکت کنندگان آرزوی موفقیت کردند. دکتر داریوش مظاهری رییس انجمن علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران، ضمن گرامیداشت حضور شرکت کنندگان اعلام داشتند که انجمن در سال های اخیر با فعالیت های خود توانسته است از کمیسیون انجمن های علمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در بین انجمن های تخصصی علوم کشاورزی و منابع طبیعی رتبه اول را دریافت نماید. نامبرده ضمن بیان اینکه یارانه ها بایستی به تولید اختصاص یابد نه به مصرف و با به مصلحت نداستن تأمین نیازهای کشور با تکیه بر واردات اضافه نمودند با نظرخواهی از چهل نفر اندیشمندان برجسته انجمن و جمع بندی دیدگاه های آنان را برای برون رفت از چالش های موجود در بخش کشاورزی و منابع طبیعی و نیز دستیابی به وضعیت مطلوب به صورت 21 بند پیشنهاد، اعلام می نمایند. این پیشنهادها به دبیرخانه توسعه علوم کشاورزی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نیز اعلام شده است. در ادامه دکتر مسعود اصفهانی دبیر علمی کنگره ضمن بیان گزارش روند فراخوان های کنگره، دریافت حدود 1600 مقاله، گزینش اعضای کمیته علمی، کمیته علمی منتخب، و در نهایت بررسی اولیه مقالات و ارسال آن ها برای داوران متخصص مرتبط با موضوع مقاله ها اعلام داشتند با بهره گیری از 144 داور 1231 مقاله برای ارایه به عنوان مقاله های کلیدی، شفاهی و پوستری پس از اعلام موارد اصلاحی مورد پذیرش نهایی قرار گرفت. سپس دکتر سعید وزان دبیر اجرایی کنگره نیز گزارشی از روند تشکیل کمیته‌های شش گانه مرتبط با تدارک های مورد نیاز برگزاری کنگره را ارایه دادند. در پایان نشست افتتاحیه رییس محترم انجمن اعلام داشتند ضمن نظرخواهی سه نفر آقایان دکتر مصطفی ولی زاده استاد دانشگاه تبریز، دکتر محمدرضا جلال کمالی استاد پژوهش بازنشسته مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر و نماینده مؤسسه بین المللی تحقیقات ذرت و گندم (سیمیت) در ایران و دکتر غلامحسین هادیزاده رییسی تولید کننده بخش خصوصی به عنوان اثرگذارترین شخصیت ها در زراعت و اصلاح نباتات برگزیده شدند که با اهدای لوح تقدیر از آنان تجلیل شد.

کمیته تدوین قطعنامه ضمن بررسی مفاد قطعنامه‌های کنگره‌های گذشته و جمع بندی پیشنهادهای ارایه شده، نسبت به تدوین قطعنامه مشروح زیر اقدام و در نشست اختتامیه کنگره آن را به سمع و تایید شرکت کنندگان رساند و از مقام های مسئول و سیاستگزاران و برنامه ریزان کشور و  نیز وزارت خانه ها و نهادهای ذیربط می خواهد تا در جهت تحقق پیشنهادها و دیدگاه های مطرح شده در قطعنامه دستور اقدام لازم صادر فرمایند.

1- با توجه به اینکه با وجود ارسال قطعنامه های کنگره های پیشین به مراجع ذیربط، در راستای تحقق دیدگاه ها و پیشنهادهای ارایه شده اقدام مؤثری صورت نگرفته است کنگره دوازدهم، همچنان خواستار توجه اولیای امور در تحقق مفاد قطعنامه‌های پیشین است. از آن جمله، بند 2 قطعنامه کنگره یازدهم در زمینه افزایش بی رویه واردات محصولات کشاورزی، بند 12 قطعنامه کنگره مزبور (بند 10 قطعنامه کنگره هشتم-شهریور 1383) و …

2- حفاظت از مجموعه‌های جانوری (فون) و گیاهی (فلور)، ذخایر توارث گیاهی (ژرم پلاسم)، بهره گیری بهینه از منابع طبیعی تجدید شونده، جلوگیری از تبدیل عرصه‌های منابع طبیعی تغییر کاربری زمین‌های زراعی بویژه اراضی متعلق به واحدهای آموزش عالی و پژوهشی در همه مناطق اقلیمی کشور باید مورد توجه خاص مسئولان اجرایی کشور قرار گیرد.

3- سیاستگذاری‌ها و برنامه ریزی‌های پژوهشی، آموزشی و اجرایی کشور باید در جهت  توجه ویژه به پدیده تغییر اقلیم و نیز کشاورزی پایدار تدوین شوند. تدوین و اجرای پروژه های پژوهشی در زمینه های اصلاح و ایجاد ارقام به تنش‌های محیطی خشکی و کم آبی (با توجه به محدودیت منابع آبی کشور) باشد.

4- محتوای برنامه‌های آموزشی دانشکده‌های کشاورزی کشور در راستای توجه بیشتر به آموزش‌های عملی اصلاح، و در این زمینه افزایش همکاری‌های چندجانبه بین دانشگاه‌ها، مؤسسه‌های پژوهشی، واحدهای صنعتی پیشرفته ضرورت دارد تا از این رهگذر دانش آموختگان رشته‌های کشاورزی مهارت‌های لازم را برای اشتغال در واحدهای آموزشی،  پژوهشی، اجرایی و بویژه تولیدی پیدا نمایند.

5- رعایت اصل شایسته سالاری در انتخاب و انتصاب مسئولان مؤسسه‌های آموزش عالی و پژوهشی کشور و در وزارت جهاد کشاورزی در همه سطوح همراه با ایجاد زمینه‌های امنیت شغلی بدور از هر گونه گرایش‌های سیاسی مورد تأکید است.

6- با ایجاد انگیزه‌های لازم تمهیداتی اعمال شود تا اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها فعالیت‌شان تنها در یک واحد متمرکز و از تخصص آنان بهره گیری بیشینه به عمل آید. به عبارتی باید تمهیداتی فراهم شود تا چند پیشگی و استادان پروازی بسیار محدود و یا منتفی شود.

7- فناوری‌های نو به ویژه بیوتکنولو‍ژی و مهندسی ژنتیک به عنوان فناوری‌های مکمل سایر روش‌های به زراعی و به نژادی و به عنوان عامل تکمیل کننده روش‌های اصلاح نباتات به طور علمی و متداول (کلاسیک) مطرح است. بهره‌گیری از قابلیت‌های فناوری‌های نو به ویژه استفاده از گیاهان تراریخته باید در دستور کار وزارت جهاد کشاورزی قرار گیرد. این موضوع در قطعنامه‌های پیشین کنگره‌های زراعت و اصلاح نباتات بارها مورد تأکید قرار گرفته است. رفع موانع مدیریتی موجود بر سر راه تولید ملی محصولات تراریخته و حمایت از کار و سرمایه ایرانی در این حوزه مورد تاکید است.

8- با وجود دعوت‌های به عمل آمده، خلاء حضور نیافتن مقام‌های اجرایی وزارت جهاد کشاورزی به ویژه معاون محترم تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی وزیر در برگزاری بزرگترین کنگره مرتبط با وظایف وزارت یاد شده بسیار محسوس بوده و جامعه علمی زراعت و اصلاح نباتات آن را دلیل کم توجهی به محققانی می‌داند که حاصل تلاش‌های علمی و پژوهشی آنان معرفی ارقام و یافته‌هایی است که پشتوانه‌های افزایش تولیدات کشاورزی و دستیابی به کشاورزی پایدار و خودکفایی نسبی و در نهایت بی‌نیازی کشور به واردات و افزایش صادرات غیرنفتی است. شایسته است مقام‌های وزارت جهاد کشاورزی در این زمینه تجدید نظر نموده و این گونه تشکل‌ها را مشاوران علمی و فنی خود به شمار آورند.

9- ایجاد زمینه‌های برقراری ارتباط بیشتر انجمن‌های علمی با کمیسیون‌های کشاورزی، تحقیقات و آموزش عالی مجلس شورای اسلامی و تشکل‌های تخصصی و صنفی مربوط پیشنهاد می‌شود تا از توان علمی آن‌ها در تدوین قوانین مرتبط با بخش کشاورزی بهره گیری شود.

10- خودداری از تصویب، تخصیص اعتبار و اجرای هر گونه برنامه و طرح توسعه‌ای بدون داشتن پشتوانه‌های تحقیقاتی لازم مورد تأکید بوده و در این زمینه پیشنهاد می‌شود بخش‌های اجرایی کشور به جلب همکاری تشکل‌های علمی در انجام بررسی‌های لازم و طراحی پروژه‌های اجرایی مورد نظر ملزم شوند.

11- فراهم کردن موجبات بهره گیری از دانش آموختگان کشاورزی، استقرار آنان در روستاها و واحدهای تولیدی بزرگ به عنوان هدایت کنندگان فنی فعالیت های کشاورزی مورد تأکید بوده، این گونه برنامه‌ها موجب اشتغال زایی و کاهش بحران بیکاری دانش آموختگان کشاورزی شده و پشتوانه مناسبی برای افزایش تولید، بهبود درآمد کشاورزان نیز خواهد شد.

12- گسترش کمی و کیفی تعاونی‌های روستایی (خدمات فنی کشاورزی، تولید، عرضه و فروش محصولات و فرآورده‌های کشاورزی) و دیگر تشکل‌های صنفی کشاورزی رونق تولید، کاهش واسطه گری و امکان صادرات بیشتر را در پی خواهد داشت. فرهنگ سازی و اعمال نظارت در این زمینه مورد تأکید است.

13- انجام بررسی‌های لازم در زمینه توصیف و تألیف حرفه‌های کشاورزی و تدوین استانداردهای لازم می تواند از اشتغال افراد ناآشنا به کارهای کشاورزی جلوگیری نماید. این مهم همراه با اعطاء تسهیلات بانکی مناسب موجب جذب بیشتر دانش آموختگان به فعالیت‌های تولیدی نیز خواهد بود.

14 – شرکت کنندگان در کنگره ضمن سپاسگزاری از هیأت مدیره انجمن و دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج پیشنهاد می‌نماید با اعمال تمهیدات لازم کمیته‌ای را مسئول پیگیری تحقق مفاد قطعنامه‌ها کند.