انگیزه جنبش ضد غذاهای تراریخته از دیدگاه هنری میلر
ترجمه و تنظیم: نغمه عبیری-
بیش از 170 میلیون هکتار از محصولات تغییر یافته ژنتیک (تراریخته) در بیش از سه دوجین کشور درسراسر دنیا کشت میشوند. گیاهانی که از این طریق تولید میشوند و به آنها تراریخته (GM) نیزمیگویند، سریعترین فناوری کشاورزی پذیرفته شده در تاریخ هستند. بیش از سه تریلیون وعده غذایی با اجزای تراریخته مصرف شده است و …
یک مثل قدیمی است که میگوید فقدان مدرک، مدرک فقدان آن نیست، بنابراین منطقی است که سوال کنیم آیا اثرات منفی این محصولات تا کنون مورد بررسی قرار گرفتهاند یا نه؟. پاسخ اینست: بله. صدها مطالعه علمی در مورد ارزیابی خطر این نوع محصولات در سراسر دنیا انجام شده است از جمله مطالعاتی که توسط اتحادیه اروپا که بسیار ریسکگریز هستند، پشتیبانی مالی شده ولی همگی این ارزیابیها برای نشان دادن آسیب رساندن محصولات تراریخته شکست خوردهاند و پس از بررسی دقیق شواهد، سازمانهای علمی در سراسر جهان تقریبا به اتفاق آرا بر ایمنی محصولات و مواد غذایی تراریخته صحه گذاشتهاند. با وجود تمامی این تجربهها، شواهد و نظر کارشناسان، هنوز هم مخالفان ضد محصولات تراریخته هنوز به شدت و قاطعانه ایمنی و بهرهوری این محصولات را انکار میکنند.
بسیاری از ما متعجبیم که چرا معترضان اینقدر با شوق و ذوق این کار را انجام میدهند و یا به قول همکار عضو هیئت علمی من "این حرامزادهها چرا تسلیم نمیشوند" و با چسبیدن به سناریوهای ترساننده، عجیب و غریب و بی اعتبار خودشان حتی در برابر دستیابی به پیشرفتهای بهداشت عمومی با استفاده از مهندسی ژنتیک از قبیل نجات جان انسانها با استفاده از ویتامین A و یا محصولات غنی شده با آهن مقاومت میکنند؟. پاسخ این است که محدوده انگیزه این افراد از طمع تا حماقت است.
شاید یکی از اساسیترین مخالفتها، اعتراض معنوی برخی از کاتولیکها است که معتقد است که مهندسی ژنتیک به نحوی غیرطبیعی و بنابراین غیراخلاقی است. پرنس چارلز انگلستان مهندسی ژنتیک را به عنوان جسارتی به قلمروی که متعلق به خداست توصیف کرده است. این مسائل توضیح میدهد که چرا برخی محصولات تراریخته را در گروهی مشابه با کودهای شیمیایی، آفتکشها و هورمونهای مصنوعی رشد قرار دادهاند. برخی از مخالفان محصولات تراریخته به دور از هرگونه منطقی از حقایق برجستهی زیر چشمپوشی میکنند:
1. به استثنای برخی ماهیان، صدف، توت وحشی و قارچ وحشی تقریبا تمام موجودات زنده، گیاهان، حیوانات و میکروارگانیسمها در تامین مواد غذایی ما توسط یکی از روشهای ژنتیک اصلاح شدهاند.
2. از آنجاکه روشهای مهندسی ژنتیک مدرن به مراتب دقیقتر و قابل پیشبینیتر از روشهای قبلی هستند، غذاهای تولید شده با آنها به احتمال زیاد حتی سالمتر از سایر غذاها هستند.
3. تقریبا تمامی کسانیکه در آمریکای شمالی زندگی میکنند به طور روزانه از مواد غذایی حاوی مواد مهندسی ژنتیک شده استفاده کردهاند، تا آنجاکه این مواد در هر محصولی که از روغن ذرت، شربت ذرت با فروکتوز بالا و یا دیگر محصولات ذرت، روغن کلزا، روغن سویا و یا پروتئین سویا به دست میآید وجود دارند.
برخی از فعالان ضد مهندسی ژنتیک در اصل به ثبت حقوق مالکیت فکری انواع گونههای گیاهی مهندسی ژنتیک شده معترض هستند. زمانی که کشاورزان بذور مهندسی ژنتیک شده را با حقوق مالکیت معنوی محافظت شده خریداری میکنند، غالبا باید آنها با صرفهجویی نکردن و نکاشتن دوباره بذر از برداشت خود موافقت کنند یعنی بیشتر از مشتریهای نرمافزار ویندوز شرکت مایکروسافت متعهد به اشتراک نگذاشتن باشند. آیا اینها همگی نشاندهنده حرص و آز شرکتهای بزرگ است؟ خوب براساس این مسئله در وهله اول شرکتها نمی توانند بذور را به کشاورزان بفروشند تا زمانیکه تولیدکننده بذور، بذورخود را واریته به واریته و صفت به صفت به صورت قانونی تصویب کنند و مجوز آن را دریافت کنند. آزمایش، مستندسازی و فرآیند تصویب سالها طول میکشد و میتواند دهها میلیون دلار هزینه داشته باشد. پس آیا این مشکل به حرص و طمع تولیدکنندگانی برمیگردد که انتظار بازگشت سرمایه خود را دارند؟ هیچ اجباری در این معامله وجود ندارد. کشاورزانی که ترجیح میدهند که قیمتی برای بذور جدید پرداخت نکنند و یا کسانیکه مخالف مفاد قراردادها هستند، میتوانند از فناوری قدیمیتر استفاده کنند؛ همانطور که آنها در مورد تجهیزات مزرعهای مانند تراکتور وکمباین هم حق انتخاب دارند.
میلتون فریدمن اقتصاددان و برنده جایزه صلح نوبل توصیه کرده است که به منظور درک انگیزه یک فرد یا سازمان به دنبال فهم منافع شخصی آنها باشید. این مسئله دراینجا نیز صدق میکند چراکه برخی از محل فروش سم نان می خورند و برخی هم از محل تبلیغ روشهای کشت موسوم به ارگانیک که با مصرف سم مخالفند نان میخورند. این هر دو گروه در نتیجه ورود محصولات تراریخته که سم مصرف نمی کنند متضرر میشوند.استفاده از این فناوری به منظور افزایش ذاتی مقاومت در برابر آفات گیاهی، نیاز به استفاده از آفتکشهای شیمیای را کاهش میدهد و این تهدیدی است برای فروش گسترده مواد غذایی ارگانیک.واریتههای تصویب شده از محصولات تراریخته در حال حاضر به طور قابل ملاحظهای استفاده از آفتکشها را کاهش دادهاند.
علاقهی شخصی پرقدرتی برای صنعت اعتراض وجود دارد تا به تحریک جنونآمیز در مورد خطرات ادعایی و یا فرضی در مورد محصولات تراریخته بپردازند. سازمانهای خصوصی زیست محیطی مانند صلح سبز و دوستان زمین منحصرا بر کمکهای مالی متکی هستند تا بتوانند آتش مخالفت بینالمللی با مهندسی ژنتیک را شعله ور نگهدارند و از سوی دیگر باید بتوانند با ایجاد ترس و هراس و نفرت، انگیزه اعطای کمک ها را هم بیشتر و بیشتر کنند.
این سازمانهای خصوصی براساس هراس بالقوه خودشان از پیشرفتهای علمی و فناورانه و برخلاف منافع عمومی به اهداف مختلفی حمله میکنند.
رسانهها نقش کلیدی در مشروعیت بخشیدن به این سازمانها دارند و حتی گاهی برخی از آنها گمراهکنندهتر از جنبشهای مخالف با فناوری هستند. تعداد و فراوانی گزارشهای خبری با سرفصلهای جنجال آفرین در حال افزایش است. هر مدیر اخبار تلویزیون میداند که یک تیتر که موجب وحشت میشود مانند "سم درشربت خانه شما؟" خوانندگان بیشتری را جذب میکند تا توضیحی کوتاه ازاینکه همه چیزعالی است.
در واقع بسیاری از معترضان یک فناوری در مورد دلایل کار خودشان نادان و جاهل هستند ولی آنها توسط سازمانهای غیر دولتی (غربی) که از اعتماد آنها سوء استفاده کردهاند هدایت میشوند. درنهایت جهالت حق ما است. مردم اگر بخواهند میتوانند پرخوری کنند، سیگار بکشند و از دریافت داروهای تجویز شده سر پیچی کنند. آنها همچنین میتوانند به صورت ناآگاهانه و یا با اطلاعات غلط در مورد هر کدام از مسائل مربوط به سیاستهای عمومی تصمیم بگیرند. متاسفانه این مسئله باعث میشود که آنها آسیبپذیر شوند و به سمت بیخردی یا بدتراز آن هدایت شوند. درنتیجه ارتش آماده و مشتاقی از راهپیمایان خیابانی، نویسندگان نامه و امضا کنندگان طومار وجود دارد که متقاعد شدهاند که کاری که انجام میدهند "حق" آنها است…..اینها را رهبران آنها به خوردشان دادهاند.
منبع اصلی اطلاعات این افراد شبکهای از وبسیاتهای خود ارجاعی است که همگی یک تبلیغ دارند و یک پیغام را از بیاعتمادی تکرار میکنند. آماده کردن منطق وعلم برای مقابله با مخالفان مهندسی ژنتیک و بسیاری از فناوریهای دیگر زندگی بسیار مهم و ضروری است. مقابله با منافع اقتصادی نامشروع، اعتقاد راسخ شبه مذهبی (در بین کاتولیکهای غربی) و جهل عمدی بسیار دشوار است زیرا در بین این گروهها بی منطقی بر منطق غلبه دارد.
توضیح مرکز اطلاعات بیوتکنولوژی ایران
مرکز اطلاعات بیوتکنولوژی ایران بر این باور است که راه تعالی کشور و تامین امنیت غذایی از طریق استفاده از همه فناوریها مانند کشاورزی ارگانیک، کشاورزی بومی و سنتی، کشاورزی علمی و پیشرفته و استفاده از مهندسی ژنتیک و تراریختهها میگذرد. بنابراین جنگ دیگر افروختهی بین فناوریهای مختلف مانند اصلاحنباتات با ارگانیک یا موارد مشابه را فاقد اصالت تلقی کرده و بر این باور است که همه قابلیتهای کشاورزی ارگانیک، کشاورزی علمی، اصلاح نباتات، کشاورزی سنتی، مهندسی ژنتیک و استفاده از تراریختهها باید در جای خود به بهترین نحو مورد بهرهبرداری قرار گیرند.