قطعنامه هشتمین همایش بیوتکنولوژی و چهارمین همایش ایمنی زیستی و مهندسی ژنتیک

هشتمین همایش ملی بیوتکنولوژی و چهارمین همایش ملی ایمنی زیستی و مهندسی ژنتیک ایران با صدور قطعنامه‌ای در روز دوشنبه 17 تیر ماه به کار خود پایان داد. متن کامل این قطعنامه را در زیر می‌خوانید.

بسم الله الرحمن الرحیم

قطعنامه هشتمین همایش ملی بیوتکنولوژی و چهارمین همایش ملی مهندسی ژنتیک و ایمنی زیستی جمهوری اسلامی ایران– 17/4/1392 دانشگاه تهران

با استعانت از خدای تبارک و تعالی و پس از حضور و انتخاب هوشمندانه ملت بزرگ ایران و تحقق حماسه سیاسی مورد نظر مقام معظم رهبری در تاریخ 24 خرداد 1392، خدای ‌را شاکریم که توفیق مجاهدت در مسیر تحقق حماسه اقتصادی را نیز نصیب جامعه بیوتکنولوژی کشور کرده است. هشتمین همایش ملی بیوتکنولوژی کشور همزمان با چهارمین همایش ملی مهندسی ژنتیک و ایمنی زیستی از تاریخ 15 تا 17 تیرماه سال جاری با حضور بیش از 2000 نفر از متخصصین و مسئولین سراسر کشور و دانشمندانی برجسته از سایر کشورهای جهان با قرائت پیام کتبی رئیس محترم جمهور منتخب جناب آقای دکتر روحانی توسط مشاور وی و سخنرانی افتتاحیه آقای مهندس ترکان مشاور ارشد رئیس جمهور منتخب آغاز به کار کرد. هوشمندانه تلقی کردن انتخاب عناوین "امنیت غذایی و سلامت" برای این همایش از سوی رئیس محترم جمهور منتخب و تاکید وی بر "تکیه بر اندیشه و تدبیر مدیران دلسوز و شجاع و استفاده از تخصص و توان پژوهشگران کشورمان" برای "تغییر وضعیت" موجی از شعف و امید به تدبیر و عقلانیت را در بین متخصصین بیوتکنولوژی کشور ایجاد کرد.

در حاشیه این همایش، ملاقات بیش از 220 نفر از شرکت کنندگان، با رئیس محترم مجمع تشخیص مصلحت نظام و کسب رهنمود و روحیه ناشی از حمایت عالیترین نهاد سیاستگذاری و بازوی مشورتی رهبری فرزانه انقلاب جلوه‌ای دیگر از رویکرد حمایتی بزرگان نظام از کابردهای فناوری زیستی برای امنیت غذایی و سلامت انسان و محیط زیست تلقی می‌شود.

در این حرکت بزرگ علمی، 1073 مقاله پژوهشی از سراسر کشور پذیرفته شد و با همکاری صمیمانه متخصصین کشور، در بستر مجازی و کارگروه‌های تخصصی داوری شد. پژوهشگران کشور، اعم از اساتید و دانشجویان با تکیه بر انگیزه‌های قوی انقلابی و ملی خود، با عزمی راسخ و تلاشی خستگی ناپذیر چشم به آینده‌ای بهتر برای کشور عزیزمان داشته و دارند.

در پایان، شرکت کنندگان در این همایش، ضمن ارج نهادن به موفقیت‌های موجود، اعلام می‌کنند که با وجود ظرفیت فوق العاده و بالقوه کشور ما و سهم قابل توجه این فناوری در توسعه کشورهای مختلف و اقتصاد جهانی، کشومان از مزایای زیست فناوری در حد شایستگی‌های ملت ایران به ویژه در مرحله تولید برخوردار نشده است. بدین جهت، با رویکردی آسیب شناسانه پیشنهادات خود را در قالب این قطعنامه تقدیم مسئولین محترم نظام کرده و از مسئولین انجمن‌های علمی برگزار کننده می‌خواهند تا مفاد قطعنامه را پیگیری و نتایج را به اطلاع جامعه علمی کشور برسانند.

1-               جامعه بیوتکنولوژی کشور آمادگی خود را برای کسب مسئولیت تحقق سهمی از تولید ناخالص داخلی برای نیل به اهداف عالی مندرج در سند چشم انداز نظام در افق 1404 و مشارکت در خلق حماسه اقتصادی اعلام می‌کند.

2-               همانطور که در پیام رئیس محترم جمهور منتخب آمده است "امروز استفاده از فناوری‌های بیوتکنولوژی و مهندسی ژنتیک نه تنها یک ضرورت، بلکه انتخابی هوشمندانه و آگاهانه برای حل معضلات غذایی و بهداشتی و محیط زیستی کشور محسوب می‌شوند که غفلت در دستیابی به و استفاده از این فناوری‌ها به یقین می‌تواند موجب شماتت ما توسط نسل‌های آینده شود". بنا براین اجرای بی کم و کاست این میثاق و تعهد، مورد درخواست جامعه علمی کشور است.

3-               استفاده بهینه از فناوری‌های نو به ویژه بیوتکنولوژی و مهندسی ژنتیک مستلزم شایسته‌سالاری و استفاده از مدیرانی مومن، متخصص، شجاع، دارای جرات علمی، دلسوز، مجرب و آشنا با فناوری‌های نو در راس مدیریت مراکز تصمیم گیری و اجرایی مرتبط است. ضمن تاکید بر اعتدال و ضرورت استفاده از همه نیروها (صرف نظر از گرایش‌های سیاسی آنها)، غفلت در این مقطع حساس و سپردن مسئولیت‌ها به افراد فاقد شایستگی‌های لازم را بسیار پرهزینه و تاثیرات سوء آن را غیرقابل جبران می‌دانیم.

4-               اجرای دقیق سیاست‌های کلان نظام و قوانین و پرهیز از سلیقه‌گرایی و تصمیم‌های غیر کارشناسانه در حوزه بیوتکنولوژی و رفع موانع موجود بر سر راه استفاده حداکثری از ظرفیت‌های بیوتکنولوژی و مهندسی ژنتیک برای تحقق حماسه اقتصادی از جمله موارد زیر مورد تاکید است.

·                   اجرای قانون ایمنی زیستی (که بیش از 4 سال است که متوقف است) و تدوین و ابلاغ فوری آیین نامه اجرایی این قانون با مشارکت حداکثری انجمن‌های علمی مرتبط به نحوی که متضمن تولید، کشت، رهاسازی و استفاده از محصولات تراریخته و رفع توقیف از "برنج تراریخته به عنوان اولین دستاورد کشور در حوزه مهندسی ژنتیک" باشد،

·                   توجه به تولید ملی به جای تکیه بر واردات برای تامین امنیت غذایی و رفع موانع غیر قانونی در مسیر تولید محصولات بیوتکنولوژی پزشکی، کشاورزی، دامی، زیست محیطی و صنعتی و

·                   جایگزینی تدریجی کودها و سموم شیمیایی با کودها و سموم زیستی به منظور ارتقای سلامت جامعه و محیط زیست.

5-               سند ملی زیست فناوری (مصوب دولت‌های هشتم و نهم)، دستاورد مورد وثوق قاطبه جامعه بیوتکنولوژی کشور محسوب می‌شود. تقویت و کارآمدسازی ساختارهای پیش بینی شده در این سند به ویژه ستاد توسعه زیست فناوری (شورای عالی بیوتکنولوژی کشور) مورد تاکید است.

6-               با توجه به فوق تخصصی بودن موضوعات بیوتکنولوژی و مهندسی ژنتیک، ساماندهی خیل دانش آموختگان از جمله ایجاد اشتغال برای فارغ‌التحصیلان این رشته، توزیع عادلانه فرصت‌ها، جلوگیری از مهاجرت نخبگان و تاسیس نظام بیوتکنولوژی (ارائه شده از سوی جامعه بیوتکنولوژی کشور) مورد درخواست است.

7-               استفاده از بیوتکنولوژی و بهره‌برداری از توانمندی‌های عظیم این فناوری نیازمند فرهنگ سازی و پذیرش عمومی است. پرهیز همه رسانه‌ها از جمله رسانه ملی، مدیران دولتی و سایر نهادهای ملی از هرگونه فناوری هراسی و ایجاد تردید ولو با مستمسک به ظاهر زیست محیطی و سایر ملاحظات ابراز شده مورد درخواست است.

8-               بهبود فضای کسب و کار، حمایت موثر از شرکت‌های دانش بنیان، مقررات زدایی و به ویژه پرهیز از فرایندهای مجوزدهی و مجوز گیری غیر ضرور به منظور بهره‌برداری اقتصادی از بیوتکنولوژی و توسعه صادرات ضروری است.

9-               بیشتر قطعنامه‌های مصوب پیشین همایش‌های ملی بیوتکنولوژی و ایمنی زیستی مورد بی‌اعتنایی مطلق قرار گرفته‌اند. از جمله در همایش هفتم بر این نکته تاکید شده بود که "سهم تحقیقات از تولید ناخالص داخلی بر خلاف تأکیدات مکرر مقام معظم رهبری و اسناد بالادست نظام در چند سال اخیر کاهش یافته و میزان تخصیص آن نیز به طریق اولی کاهش یافته است. از مسئولین محترم نظام خواسته شده بود تا ضمن ریشه یابی علل و عوامل کاهش اعتبارات پژوهشی در سال‌هایی که افزایش درامدهای نفتی را شاهد بوده ایم، نسبت به انجام تعهدات برنامه‌های چهارم و پنجم توسعه کشور و افزایش سهم پژوهش از تولید ناخالص کشور به ویژه در حوزه زیست فناوری اقدام شود". اجرای پیشنهادات وقطعنامه‌های همایش‌های پیشین مورد تقاضا است.

10-          انجمن‌های علمی با تکیه بر ظرفیت‌های انسانی فاخر خود که به صورت شبکه‌هایی گسترده در سراسر کشور به عنوان مشاورانی امین و بی توقع مشغول ارائه خدمات علمی هستند انتظار دارند در همه موضوعات در سطوح مشاوره، تصمیم سازی، سیاستگذاری، اجرا و نظارت مورد مشورت قرار گرفته و مشارکت موثر داشته باشند. شرکت کنندگان در همایش و اعضای انجمن‌های علمی بیوتکنولوژی، ایمنی زیستی، "زراعت و اصلاح نباتات" و ژنتیک آمادگی کامل خود را برای مساعدت به دولت منتخب اعلام می دارند.

11-          در خاتمه، ضمن تقدیر از رئیس جمهور منتخب و مشاورین محترمشان برای ارسال پیام دلگرم کننده و حضور در مراسم افتتاحیه این همایش، شرکت کنندگان در دو همایش از هیئت مدیره دو انجمن ایمنی زیستی و بیوتکنولوژی می‌خواهند تا مطالبات رئیس محترم جمهور منتخب مندرج در پیام کتبی ایشان به همایش را پیگیری کرده و پاسخ‌های مورد نیاز را به فوریت تقدیم ایشان کنند. برای این منظور ضروری است ضمن 1) تببین وضعیت موجود بیوتکنولوژی در کشور و 2) شناسایی چالش‌ها و موانع توسعه این فناوری، 3) راهکارهای پیشنهادی جامعه علمی کشور به تفکیک و به دقت تهیه و تقدیم ایشان شود و 4) در صورت ضرورت، مصادیقی از مدیران متعهد، دلسوز و متخصص و مورد وثوق جامعه بیوتکنولوژی کشور را برای تصدی مسئولیت‌‌های مرتبط به رئیس جمهور منتخب پیشنهاد کنند. والسلام.