لزوم حمايت از بيوتكنولوژی كشاورزی از سوی ستاد توسعه زیست فناوری

در جلسه ملاقات اعضای هيأت مديره‌ی 14 انجمن علمی مرتبط با بيوتكنولوژی با دكتر ستاری، معاون علمی و فناوری رياست‌جمهور، شركت‌كنندگان به اتفاق خواستار توجه بيشتر به پژوهش‌های محصول‌محور در بيوتكنولوژی كشاورزی شدند.

به گزارش مركز اطّلاعات بيوتكنولوژی ايران، در اين جلسه دكتر سيروس زينلی ریيس انجمن بيوتكنولوژی جمهوری اسلامی ايران ضمن معرفی انجمن‌های علمی مرتبط با بيوتكنولوژی، به برخی از خدمات و فعاليت‌های اين انجمن‌ها اشاره كرد و با برشمردن برخی از تعاملات بين انجمن‌های مرتبط با بيوتكنولوژی با ستاد ويژه‌ی توسعه‌ی زيست‌فناوری از جمله طرح مميزی وضعيت بيوتكنولوژی كشور كه نشاندهنده‌ی توانمندی اين انجمن‌هاست، خواستار استفاده از ابزارهای قانونی برای مشاركت‌دادن انجمن‌های علمی در تصميم‌سازی‌ها و تصميم‌گيری‌های ستاد ويژه‌ی توسعه بيوتكنولوژی شد. وی مشخصاً پيشنهاد كرد كه نماينده‌ای از انجمن‌های علمی به عنوان يكی از اعضای حقيقی ستاد در اين ستاد عضويت داشته باشد كه اين موضوع در معاونت علمی و فناوری مسبوق به سابقه نيز بوده است. وی افزود كه اين انجمن‌های علمی آماده همكاری با معاونت علمی و فناوری رياست جمهوری و ستاد ويژه توسعه زيست‌فناوری هستند. وی هم‌چنين با اشاره به پيشرفت‌های خوبی كه در زمينه بيوتكنولوژی پزشكی در كشور وجود دارد، خواستار كنار گذاشتن مسائل انحرافی در بيوتكنولوژی كشاورزی و حمايت از پژوهش‌های محصول‌محور در اين حوزه برای تحقق كسب 3 درصد از سهم بازار برای محصولات بيوتكنولوژی كشاورزی و حمایت از محصولات تراریخته شد.

دكتر سيد الياس مرتضوی، عضو هيئت مديره انجمن بيوتكنولوژی جمهوری اسلامی ايران نیز با بيان تفاوت ميان وضعيت بيوتكنولوژی پزشكی و بيوتكنولوژی كشاورزی از نظر كسب سهم بازار و نقش مهم بخش خصوصی در كسب اين سهم در بخش پزشكی، و مشاركت بسيار اندك بخش خصوصی در توليدات بيوتكنولوژی كشاورزی اشاره كرد كه در حال حاضر تأمين نهاده‌های كشاورزی از قبيل بذور اصلاح‌شده، كودها و ساير نهاده‌ها عمدتاً بر عهده و در اختيار دولت است و از اين رو، بهره‌بردار محصولات بيوتكنولوژی كشاورزی نيز خود دولت خواهد بود، لذا لازم است كه دولت اعتبارات لازم برای پژوهش و بازار رسانی محصولات بیوتکنولوژیک در اين حوزه را نيز تأمين کند. وی افزود كه بيوتكنولوژی كشاورزی متأسفانه به صورت عامدانه مغفول مانده و يا به سمت پژوهش‌هايی منحرف شده است كه فاقد دستاوردهای ملموس و محصولاتی باشد كه مورد استفاده عموم قرار گيرد و از اين جهت لازم است كه مسير تحقيقات و پژوهش‌ها در اين حوزه دچار تحول اساسی شده و به سمت توليد محصول سوق داده شود و اين مهم از طريق حمايت از پژوهش‌های محصول‌محور تحقق خواهد يافت. وی از آمادگی پژوهشگران پژوهشكده بيوتكنولوژی كشاورزی براي توليد و معرفی حداقل 10 محصول محوری كشور ظرف 5 سال آينده كه دارای صفات مقاومت به آفات، بيماری‌ها و علف‌كش باشند خبر داد.

دكتر مختار جلالي جواران رييس انجمن ژنتيك نيز با تأييد لزوم توجه به تحقيقات محصول‌محور در حوزه بيوتكنولوژی كشاورزی خواهان توجه بیشتر ستاد توسعه ز یست فناوری به بیوتکنولوژی کشاورزی شد.

در ادامه، دكتر محمدعلی ملبوبی عضو هيأت علمی پژوهشگاه بيوتكنولوژی و مهندسی ژنتيك، برخی از سوء مديريت‌های گسترده‌ی صورت گرفته در گذشته از سوی متوليان بيوتكنولوژی در كشور و به حاشيه كشاندن و منحرف ساختن بيوتكنولوژی از سوی اين افراد، يعنی كسانی كه وظيفه‌ی قانونی آنها حمايت از بيوتكنولوژی، پژوهش‌های بيوتكنولوژی و پژوهشگران اين حوزه بوده است را برشمرد. دکتر ملبوبی در ادامه گفت: برخی افراد که مسئولیت توسعه پژوهش در معاونت علم و فناوری را بر عهده داشتند در مجامع عمومی گفته‌اند تا من هستم نمی‌گذارم محصولات تراریخته تولید شوند و خودم هم از این محصولات استفاده نمی‌کنم. متاسفانه این مسئول سابق همین حالا در همین جلسه حضور دارد! وی افزود كه يكی از موانع و مشكلاتی كه مانع مشاركت بخش خصوصی در بيوتكنولوژی كشاورزی شده است، وجود قوانين نادرستی از قبيل آيين‌نامه‌ی ثبت اختراعات است كه موجب می‌شود كه مخترعان و پژوهشگران بيوتكنولوژی نتوانند دستاوردهای خود را به ثبت رسانده و از مزايای آن بهره‌مند شوند، خواهان تغيير اين قوانين به سمت و سويی شد كه موجب تشويق پژوهشگران و سرمايه‌گذاران بخش خصوصی برای سرمايه‌گذاری در اين حوزه و دلگرمی آنان به برخوارداری از نتايج تحقيقات و سرمايه‌گذاری خود شود.

دكتر سورنا ستاری، معاون علمي و فناوري رييس‌جمهور طي سخنان كوتاهی با تشكر از انجمن‌های علمی شركت‌كننده در اين جلسه، عنوان كرد كه مشاركت انجمن‌های علمی مرتبط با بيوتكنولوژی در معاونت علمی و فناوری می‌تواند الگويی برای ساير ستادها در زيرمجموعه‌ی اين معاونت قرار گيرد. وی ضمن تأييد لزوم حمايت از پژوهش‌های محصول‌محور در كشور از آمادگی اين معاونت برای حمايت از فناوری‌هايی سخن گفت كه باعث كاهش وابستگی و يا قطع ارزبری دستگاه‌های اجرايی كشور و يا ارزآوری آنها شود. وی افزود كه اين معاونت حتی می‌تواند در سال جاری نيز نسبت به پرداخت تسهيلات برای تحقق اين هدف اقدام کند.

دکتر ستاری در ادامه مدعی شد در بین بیوتکنولوژیست‌ها اختلافات زیادی وجود دارد تا جایی که حتی انتخاب رئیس ستاد توسعه بیوتکنولوژی برای وی خیلی مشکل شده بود. وی توضیح نداد که این اختلافات چیست و بین چه کسانی است. وی در ادامه خواستار فراموش کردن گذشته شد و گفت: "ما که نمی‌خواهیم از قبلی‌ها انتقام بگیریم"!. باید همه با هم دست به دست بدهیم و کشور را بسازیم.

مرکز اطلاعات بیوتکنولوژی ایران ضمن اعتقاد بر اینکه در همه علم و فنون موجود در همه جای دنیا دیدگاه‌های کارشناسی متفاوتی وجود دارند و همین دیدگاه‌ها موجب رونق و شکوفایی علمی هم رشته‌ها شده‌اند از وجود اختلافاتی از نوعی که معاون محترم علم و فناوری به آن استحضار یافته‌اند اظهار بی‌اطلاعی کرده و اعلام می‌کند که جامعه بیوتکنولوژی کشور در مبانی و ضرورت توجه به پیشرفت این فناوری یکپارچه است و اختلافی با هم ندارند و همه آنها با هم و یکپارچه با ناشایسته سالاری در مدیریت‌های بیوتکنولوژی طی 8 سال گذشته مخالف بوده و هستند و اگر اختلافی هم موجود باشد بین بیوتکنولوژیست‌ها از یک سو و مخالفان بیوتکنولوژی (که متاسفانه در دو دولت گذشته همه مدیریت‌های بیوتکنولوژی و حتی معاونت علم و فناوری را در قبضه خود داشته‌اند و برخی از آنها هنوز بر سر مدیریت خود هستند) از سوی دیگر است. مرکز اطلاعات بیوتکنولوژی ایران ضمن میثاق دوباره با معاونت علم و فناوری برای تلاش در جهت نیل به اهداف سند چشم انداز نظام در افق 1404 آمادگی کامل خود را در جهت ایجاد وفاق مورد نظر دکتر سورنا ستاری اعلام می‌کند.