لزوم حمایت از بیوتکنولوژی کشاورزی از سوی ستاد توسعه زیست فناوری

در جلسه ملاقات اعضای هیأت مدیره‌ی 14 انجمن علمی مرتبط با بیوتکنولوژی با دکتر ستاری، معاون علمی و فناوری ریاست‌جمهور، شرکت‌کنندگان به اتفاق خواستار توجه بیشتر به پژوهش‌های محصول‌محور در بیوتکنولوژی کشاورزی شدند.

به گزارش مرکز اطّلاعات بیوتکنولوژی ایران، در این جلسه دکتر سیروس زینلی رییس انجمن بیوتکنولوژی جمهوری اسلامی ایران ضمن معرفی انجمن‌های علمی مرتبط با بیوتکنولوژی، به برخی از خدمات و فعالیت‌های این انجمن‌ها اشاره کرد و با برشمردن برخی از تعاملات بین انجمن‌های مرتبط با بیوتکنولوژی با ستاد ویژه‌ی توسعه‌ی زیست‌فناوری از جمله طرح ممیزی وضعیت بیوتکنولوژی کشور که نشاندهنده‌ی توانمندی این انجمن‌هاست، خواستار استفاده از ابزارهای قانونی برای مشارکت‌دادن انجمن‌های علمی در تصمیم‌سازی‌ها و تصمیم‌گیری‌های ستاد ویژه‌ی توسعه بیوتکنولوژی شد. وی مشخصاً پیشنهاد کرد که نماینده‌ای از انجمن‌های علمی به عنوان یکی از اعضای حقیقی ستاد در این ستاد عضویت داشته باشد که این موضوع در معاونت علمی و فناوری مسبوق به سابقه نیز بوده است. وی افزود که این انجمن‌های علمی آماده همکاری با معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و ستاد ویژه توسعه زیست‌فناوری هستند. وی هم‌چنین با اشاره به پیشرفت‌های خوبی که در زمینه بیوتکنولوژی پزشکی در کشور وجود دارد، خواستار کنار گذاشتن مسائل انحرافی در بیوتکنولوژی کشاورزی و حمایت از پژوهش‌های محصول‌محور در این حوزه برای تحقق کسب 3 درصد از سهم بازار برای محصولات بیوتکنولوژی کشاورزی و حمایت از محصولات تراریخته شد.

دکتر سید الیاس مرتضوی، عضو هیئت مدیره انجمن بیوتکنولوژی جمهوری اسلامی ایران نیز با بیان تفاوت میان وضعیت بیوتکنولوژی پزشکی و بیوتکنولوژی کشاورزی از نظر کسب سهم بازار و نقش مهم بخش خصوصی در کسب این سهم در بخش پزشکی، و مشارکت بسیار اندک بخش خصوصی در تولیدات بیوتکنولوژی کشاورزی اشاره کرد که در حال حاضر تأمین نهاده‌های کشاورزی از قبیل بذور اصلاح‌شده، کودها و سایر نهاده‌ها عمدتاً بر عهده و در اختیار دولت است و از این رو، بهره‌بردار محصولات بیوتکنولوژی کشاورزی نیز خود دولت خواهد بود، لذا لازم است که دولت اعتبارات لازم برای پژوهش و بازار رسانی محصولات بیوتکنولوژیک در این حوزه را نیز تأمین کند. وی افزود که بیوتکنولوژی کشاورزی متأسفانه به صورت عامدانه مغفول مانده و یا به سمت پژوهش‌هایی منحرف شده است که فاقد دستاوردهای ملموس و محصولاتی باشد که مورد استفاده عموم قرار گیرد و از این جهت لازم است که مسیر تحقیقات و پژوهش‌ها در این حوزه دچار تحول اساسی شده و به سمت تولید محصول سوق داده شود و این مهم از طریق حمایت از پژوهش‌های محصول‌محور تحقق خواهد یافت. وی از آمادگی پژوهشگران پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی برای تولید و معرفی حداقل 10 محصول محوری کشور ظرف 5 سال آینده که دارای صفات مقاومت به آفات، بیماری‌ها و علف‌کش باشند خبر داد.

دکتر مختار جلالی جواران رییس انجمن ژنتیک نیز با تأیید لزوم توجه به تحقیقات محصول‌محور در حوزه بیوتکنولوژی کشاورزی خواهان توجه بیشتر ستاد توسعه ز یست فناوری به بیوتکنولوژی کشاورزی شد.

در ادامه، دکتر محمدعلی ملبوبی عضو هیأت علمی پژوهشگاه بیوتکنولوژی و مهندسی ژنتیک، برخی از سوء مدیریت‌های گسترده‌ی صورت گرفته در گذشته از سوی متولیان بیوتکنولوژی در کشور و به حاشیه کشاندن و منحرف ساختن بیوتکنولوژی از سوی این افراد، یعنی کسانی که وظیفه‌ی قانونی آنها حمایت از بیوتکنولوژی، پژوهش‌های بیوتکنولوژی و پژوهشگران این حوزه بوده است را برشمرد. دکتر ملبوبی در ادامه گفت: برخی افراد که مسئولیت توسعه پژوهش در معاونت علم و فناوری را بر عهده داشتند در مجامع عمومی گفته‌اند تا من هستم نمی‌گذارم محصولات تراریخته تولید شوند و خودم هم از این محصولات استفاده نمی‌کنم. متاسفانه این مسئول سابق همین حالا در همین جلسه حضور دارد! وی افزود که یکی از موانع و مشکلاتی که مانع مشارکت بخش خصوصی در بیوتکنولوژی کشاورزی شده است، وجود قوانین نادرستی از قبیل آیین‌نامه‌ی ثبت اختراعات است که موجب می‌شود که مخترعان و پژوهشگران بیوتکنولوژی نتوانند دستاوردهای خود را به ثبت رسانده و از مزایای آن بهره‌مند شوند، خواهان تغییر این قوانین به سمت و سویی شد که موجب تشویق پژوهشگران و سرمایه‌گذاران بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری در این حوزه و دلگرمی آنان به برخوارداری از نتایج تحقیقات و سرمایه‌گذاری خود شود.

دکتر سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری رییس‌جمهور طی سخنان کوتاهی با تشکر از انجمن‌های علمی شرکت‌کننده در این جلسه، عنوان کرد که مشارکت انجمن‌های علمی مرتبط با بیوتکنولوژی در معاونت علمی و فناوری می‌تواند الگویی برای سایر ستادها در زیرمجموعه‌ی این معاونت قرار گیرد. وی ضمن تأیید لزوم حمایت از پژوهش‌های محصول‌محور در کشور از آمادگی این معاونت برای حمایت از فناوری‌هایی سخن گفت که باعث کاهش وابستگی و یا قطع ارزبری دستگاه‌های اجرایی کشور و یا ارزآوری آنها شود. وی افزود که این معاونت حتی می‌تواند در سال جاری نیز نسبت به پرداخت تسهیلات برای تحقق این هدف اقدام کند.

دکتر ستاری در ادامه مدعی شد در بین بیوتکنولوژیست‌ها اختلافات زیادی وجود دارد تا جایی که حتی انتخاب رئیس ستاد توسعه بیوتکنولوژی برای وی خیلی مشکل شده بود. وی توضیح نداد که این اختلافات چیست و بین چه کسانی است. وی در ادامه خواستار فراموش کردن گذشته شد و گفت: "ما که نمی‌خواهیم از قبلی‌ها انتقام بگیریم"!. باید همه با هم دست به دست بدهیم و کشور را بسازیم.

مرکز اطلاعات بیوتکنولوژی ایران ضمن اعتقاد بر اینکه در همه علم و فنون موجود در همه جای دنیا دیدگاه‌های کارشناسی متفاوتی وجود دارند و همین دیدگاه‌ها موجب رونق و شکوفایی علمی هم رشته‌ها شده‌اند از وجود اختلافاتی از نوعی که معاون محترم علم و فناوری به آن استحضار یافته‌اند اظهار بی‌اطلاعی کرده و اعلام می‌کند که جامعه بیوتکنولوژی کشور در مبانی و ضرورت توجه به پیشرفت این فناوری یکپارچه است و اختلافی با هم ندارند و همه آنها با هم و یکپارچه با ناشایسته سالاری در مدیریت‌های بیوتکنولوژی طی 8 سال گذشته مخالف بوده و هستند و اگر اختلافی هم موجود باشد بین بیوتکنولوژیست‌ها از یک سو و مخالفان بیوتکنولوژی (که متاسفانه در دو دولت گذشته همه مدیریت‌های بیوتکنولوژی و حتی معاونت علم و فناوری را در قبضه خود داشته‌اند و برخی از آنها هنوز بر سر مدیریت خود هستند) از سوی دیگر است. مرکز اطلاعات بیوتکنولوژی ایران ضمن میثاق دوباره با معاونت علم و فناوری برای تلاش در جهت نیل به اهداف سند چشم انداز نظام در افق 1404 آمادگی کامل خود را در جهت ایجاد وفاق مورد نظر دکتر سورنا ستاری اعلام می‌کند.