مبارزه با دیابت با مطالعه بر روی مگس سرکه

"پیش از این اندازه‌گیری مقادیر انسولین به‌گردش درآمده در مبتلایان به دیابت بسیار دشوار بود."

پژوهشگران در دانشگاه استنفورد با استفاده از مگس سرکه به اطلاعات جدیدی در مورد تنظیم تولید هورمون انسولین دست یافتند.

پژوهشگران بخش‌هایی از دی.ان اِ را کشف کردند که مسئول شماری از فرایند‌های زیستی در انسان‌ها، کرم‌ها و مگس‌ها هستند.

به گفته پروفسور کارلوس ال آرایا از گروه ژنتیک دانشگاه استنفورد، این اطلاعات فرصت بسیار مناسبی را برای برقراری ارتباط بین فرآیند‌های کلیدی در رشد کرم و مگس فراهم می‌کند که می‌تواند پتانسیل‌هایی را برای شناخت استراتژی‌های پیشگیری و درمان ارائه کند.

دانشمندان معتقدند پیش از این دشواری اندازه‌گیری مقدار انسولین خون بیماران مبتلا به دیابت، مانع از ارائه روش‌هایی برای پیشگیری و درمان این بیماری می‌شد.

در ادامه پروفسور آرایا افزود: هدف ما این بود که دریابیم ژن‌ها چگونه فرآیند‌های زیستی را کنترل می‌کنند تا به این ترتیب بتوانیم بیماری‌هایی مانند دیابت را درمان کنیم.

انسولین تقریباً توسط تمام حیوانات برای تنظیم سوخت و ساز، رشد و نمو استفاده می‌شود. هنگامی که پانکراس قادر به تولید انسولین کافی نباشد یا بدن به انسولین تولید شده پاسخ ندهد، بیماری دیابت بروز می‌کند.

طبق آمار سال 2013 سازمان بهداشت جهانی حدود 382 ملیون نفر در سطح جهان مبتلا به دیابت هستند و پیش‌بینی می‌شود این عدد تا سال 2035 به 592 ملیون نفر برسد. همچنین دیابت هشتمین عامل مرگ و میر در سطح جهان است.

مگس‌های سرکه، اگرچه دارای خون کمی هستند اما موجودات برتری هستند که بسیاری از اطلاعات موجود در مورد بیماری‌ها و بیولوژی بدن انسان از طریق مطالعه آن‌ها به دست آمده است.

به گفته پژوهشگران در واقع وقتی سلول‌های تولید کننده انسولین در بدن این مگس‌ها آسیب می‌بینند، شرایطی مشابه دیابت در بدن آن‌ها ایجاد می‌شود.

با علم به این موضوع دانشمندان گروه ژنتیک در دانشگاه استنفورد، به مطالعه مگس‌های سرکه پرداختند تا دریابند چگونه ژن‌ها در کنترل فرایندهای بدن مؤثر هستند.

این یافته‌ها در مجله ژنتیک PLOS با عنوان "یک استراتژی ژنتیک برای اندازه‌گیری انسولین به گردش در آمده در بدن مگس سرکه، ژن‌های تولید وترشح کننده انسولین را آشکار می‌کند" به چاپ رسید.

در مطالعات دیگر پژوهشگران ویژگی‌های ساختاری شبکه‌های تنظیم‌کننده ژنی را در موجودات پرسلولی تعیین کردند.

یک شبکه تنظیم‌کننده ژنتیک (GRN) مجموعه‌ای از بخش‌های دی.ان.اِ در یک سلول است که از طریق آر.ان.اِو پروتئین‌های تولید شده، به طور غیر مستقیم با هم اثر متقابل داشته و با سایر مواد درون سلول هم در ارتباط هستند. به این ترتیب سطوح بیان ژن توسط ام.آر.ان.اِ و پروتئین‌ها را مدیریت می‌کنند.

بیان ژن فرآیندی است که توسط آن اطلاعات از یک ژن برای تولید فراورده‌های ژنی دارای نقش از طریق پروتئین‌ها یا آر.ان.اِ استفاده می‌شود.

آرایا و همکارانش در مطالعات خود یک نقشه فضایی- زمانی از تنظیمات در یک موجود پرسلولی تهیه کردند. در روش جدید پژوهشگران از یک نشانگر شیمیایی برای نشانه‌گذاری یک پپتید مشابه انسولین، به نام Ilp2، در مگس‌های سرکه استفاده می‌کنند.

این نشانگر شیمیایی به پژوهشگران این امکان را می‌دهد که سنجش مبتنی برآنتی‌بادی، برای اندازه‌گیری غلظت انسولین در خون و سلول‌های حشره در سطح پیکومولار انجام دهند (غلظت انسولین انسان‌ها در سطح پیکومولار اندازه‌گیری می‌شود).

با استفاده از این روش پژوهشگران دریافتند که در مبتلایان به دیابت نوع دو، جهش ژنتیک بر ترشح انسولین مؤثر است و بر تولید آن تأثیرگذار نیست.

دکتر دانیل سماکولا، محقق دانشگاه ماکرر، در شهر کامپالا در اوگاندا، معتقد است که این پژوهش نتایج امیدوارکننده‌ای به دست می‌دهد. وی تعمیم نتایج به دست آمده از این موجودات به انسان‌ها را بسیار دشوار توصیف می‌کند و انجام مطالعات مشابهی روی انسان‌ها را ضروری می‌داند تا برای کنترل دیابت در انسان‌ها نیز مفید باشد.

منبع: www.onislam.net