زیست فناوری و کاهش فقر
مرکز اطلاعات بیوتکنولوژی ایران به نقل از فود پرس- یكي از مهمترين اهداف سياسي كشورهاي جهان افزايش امنيت غذايي است و بیشک جنگهای آینده جنگ بر سر غذا خواهد بود. با توجه به آنكه هزينه خريد مواد غذايي عمده معمولا نيمي از در آمد افرادي را كه زير خط فقر زندگي ميكنند به خود اختصاص ميدهد، ريشه كن کردن فقر به ابزارهاي سياسي و اقتصادي، اجتماعي گستردهاي نيازمند است. بدون شك اگر زیست فناوری گياهي با اهداف اجتماعي يا اقتصادي مناسبي به كار ميرفت مي توانست به نفع اقشار فقير جوامع روستايي و شهري باشد. تقويت ارتباط بين تحقيقات زیست فناوری كشاورزي بخش دولتي …
یكي از مهمترين اهداف سياسي كشورهاي جهان افزايش امنيت غذايي است و بیشک جنگهای آینده جنگ بر سر غذا خواهد بود. با توجه به آنكه هزينه خريد مواد غذايي عمده معمولا نيمي از در آمد افرادي را كه زير خط فقر زندگي ميكنند به خود اختصاص ميدهد، ريشه كن کردن فقر به ابزارهاي سياسي و اقتصادي، اجتماعي گستردهاي نيازمند است. بدون شك اگر زیست فناوری گياهي با اهداف اجتماعي يا اقتصادي مناسبي به كار ميرفت مي توانست به نفع اقشار فقير جوامع روستايي و شهري باشد. تقويت ارتباط بين تحقيقات زیست فناوری كشاورزي بخش دولتي، تحقيقات مزرعهاي، افزايش مشاركت زارعين و ساير عوامل كليدي در دست يابي به كشاورزي پايدار و فرآيند توسعه روستايي از اهميت خاصي برخوردارند.
كاربرد زیست فناوری و استفاده از گیاهان تراریخته ميتواند مستقيما اثر مثبتي در كاهش فقر از طريق افزايش توليد غذا در واحد منابع به كار رفته و بهبود سلامتي انسان داشته باشد. در حالي كه زیست فناوری قادر به حل همه مشكلات مربوط به توليدات كشاورزي نيست ولي توانائي پاسخگويي به مشكلات خاصي همچون افزايش توليد گياه زراعي، افزايش تنوع گياهان زراعي، بهبود ارزش تغذيهاي مواد غذايي، كاهش اثرات زيست محيطي توليدات كشاورزي و افزايش رقابت در بازار را دارا است.
قبلا نشان داده شده است كه دانش ژنتيك توانايي كاهش فقر را دارا است. انقلاب سبز كه در سال 1960 شروع شد عمدتا به واسطه كشف يك ژن مسئول كوتاه شدن ارتفاع در گندم بود. دكتر نورمن بورلاگ اين ژن را به تعداد زيادي از ارقام گندم جديد وارد کرد. اين ارقام باعث دو برابر شدن توليد گندم در جهان شدند و وضعيت بعضي كشورها همچون هند را دگرگون ساختند، به طوري كه اين كشور از حالت قحطي زدگي به صادر كننده گندم تبديل شد. غذاي بيشتر با ارزش تغذيهاي بالاتر همواره نقشي مستقيم يا غيرمستقيم در كاهش فقر داشته است. اين محصولات باعث افزايش درآمد زارعين شده و قدرت خريد آنها را براي رفع نيازهايشان افزايش ميدهند. همچنين اين محصولات سلامتي انسان را به واسطه تغذيه بهتر بهبود ميبخشند.
كاهش فقر چالشي بزرگ براي توسعه پايدار است. سازمان ملل در گزارش خود درباره قطعنامه 21، ريشهكن کردن فقر را به عنوان مهمترين موضوع در توسعه پايدار براي آينده در نظر ميگيرد. فقر يك پديده چند بعدي است، ابعاد متفاوت فقر با همديگر تعامل كرده و يكديگر را تقويت ميکنند. بيماري به واسطه كاهش توليد و هزينه درمان بالا يكي از دلايلي است كه باعث فقر ميشود. نسلهاي آينده از نظر توليد غذا با خطر مواجه هستند. بشر به واسطه افزايش جمعيت و محدوديت در توسعه زمينهاي قابل كشت با چالشهاي جدي روبرو خواهد شد. براي مثال در آسيا، علي رغم انقلاب سبز و افزايش زياد توليد غذا در سي سال گذشته به خاطر محدوديت اين افزايش در حال حاضر و نيز ادامه رشد جمعيت، ممكن است سوء تغذيه بيشتري در آينده ايجاد شود. امروزه، سوء تغذيه مشكلي جدي در اين ناحيه شده است. در حدود يك پنجم جمعيت موجود در اين ناحيه دچار سوء تغذيه هستند. بررسي FAO در سال 1999 نشان داد كه از حدود 3000 ميليون هكتار زمين در آسيا، تنها 14 درصد آن قابل كشت بوده و 86 درصد بقيه داراي محدوديتهايي بوده و براي كشت محصول غيرقابل استفاده هستند. بنابراين، با توجه به محدود بودن زمينهاي زراعي و رشد دائمي جمعيت يا بايستي توليد غذا در واحد سطح افزايش يابد و يا زمينهايي را كه به علت محدوديتهاي متعدد در گذشته غيرقابل كشت بودند به زير كشت درآورد. مهندسي ژنتيك و محصولات تراریخته ميتوانند به حل مشكلات ناشي از علفهاي هرز، آفات، خشكي و شوري كمك کند و راهگشای تامین امنیت غذایی و کاهش فقر باشد. امید است که به زودی و با استفاده از تولیدات پژوهشگران متعهد کشورمان شاهد تولید داخلی محصولات تراریخته پاک و حل معضلات کشاورزی و غذایی مردم کشورمان باشیم.
پیمان نوروزی- عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندر قند
منبع: فود پرس