گسترش فن‌آوری هراسی با ناآگاهی

گزارشی از وضعیت محصولات تراریخته پس از 20 سال

گسترش فن‌آوری هراسی با ناآگاهی

سطح زیر کشت محصولات تراریخته در طی 20 سال گذشته صد برابر شد و از 1.7 میلیون هکتار در سال 1996 به 179.7 میلیون هکتار در انتهای سال 2015 رسید که این فناوری را تبدیل به سریع‌ترین فناوری پذیرفته شده توسط بشر در سال‌های اخیر کرده است.

بر اساس اطلاعاتی که سازمان ISAAA به مناسبت بیستمین سال تجاری سازی محصولات تراریخته منتشر کرده است، مجموعا دو میلیارد هکتار از اراضی جهان با موفقیت در 28 کشور بطور سالانه زیر کشت محصولات تراریخته رفته‌اند که رکورد بی‌سابقه‌ای است.

همچنین در بیست سال گذشته این محصولات 150 میلیارد دلار آمریکا برای کشاورزان سود داشته‌است، حداکثر 18میلیون کشاورزی که معمولا محافظه‌کارند و از ریسک اجتناب می‌کنند سالانه از این محصولات بهره برده‌اند که90 درصد آن‎ها خرده کشاورزان فقیر در کشورهای در حال توسعه بوده‌‎اند؛ این درحالی است که با وجود واردات محصولات تراریخته طی بیست سال به کشور و سکوت بسیاری در این حوزه حال که نوبت به تولید آن در داخل کشور رسیده، مخالفت بسیاری را درپی داشته است؛ مخالفت‎هایی که طبق گفته‎های عیسی کلانتری، وزیر سابق کشاورزی، بدون آگاهی و مطالعه و از نگاه تجاری به واردات این محصولات نشات گرفته است؛ چراکه با تولید داخلی محصولات تراریخته، نان واردکنندگانی که طی بیست سال از این کار سود برده‎اند آجر خواهد شد.

دکتر بهزاد قره یاضی، رئیس مرکز اطلاعات بیوتکنولوژی ایران، با اشاره به آمار منتشر شده توسطISAAA می‎گوید:” با گذشت 19 سال از رشد سالانه مداوم ازسال 1996 تا 2014، سطح زیر کشت جهانی محصولات تراریخته در انتهای سال 2014 به بیشترین مقدار خود، 181.5 میلیون هکتار، رسید. این مقدار در انتهای سال 2015 به 179.7 میلیون هکتار کاهش پیدا کرد که معادل کاهش خالص یک درصدی از 2014 تا 2015 بود.

با توجه به اینکه کشاورزی سنتی یکی از مشکلاتی است که در سال‎های گذشته دچار تحول شده و رویکرد صنعتی پیدا کرده است؛ کشاورزان استفاده از فناوری‎های روز دنیارا حق خود دانسته و در بسیاری از مواقع نسبت به آگاهی یافتن از بیوتکنولوژی رغبت نشان داده‎اند، بیوتکنولوژی که ابزار یا فناوری استفاده از زیست شناسی برای تولید محصولات جدیدی است که منجر به تولید محصولات بهتر کشاورزی و همچنین با کیفیت خواهد شد و مهمترین مزیت آن استفاده حداکثری از سموم و آفت کش‎ها است.

عیسی کلانتری، با اشاره به اینکه کشورهای بزرگ صادر کننده مواد غذایی از جمله آرژانتین، برزیل و آمریکا، تولید کننده مواد تراریخته هستند، می‎گوید:” کشورهایی که مصرف‎کنندگان بزرگ مواد غذایی هستند، مانند چین و هند، به تولید این محصولات روی آورده‎اند،عادت داریم با اطلاعات کم، تصمیمات کلان بگیریم،چرا ما باید از پیشرفت و از فناوری‌های مدرن بترسیم؟ مدل‌های قدیمی تحقیقات کشاورزی امروزه پاسخگوی نیاز جوامع نیستند و کشوری مثل ایران که با بی‎آبی مفرط روبرو است، مجبور به استفاده از فناوری‌های نوین است.

مساله اصلی این است که دلیل اصلی تولید محصولات تراریخته، افزایش تولید نیست بلکه حفظ محیط زیست است چرا که استفاده از تکنولوژی‌های نوین در راستای حفظ منافع ملی، امنیت غذایی و حفظ محیط زیست انجام می‌شود وایجاد هراس در جامعه و نگران کردن مردم هیچ دستاوردی برای کشور نخواهد داشت و تنها نتیجه آن وابستگی به بیگانگان است.

رییس پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی ایران با اشاره به اینکه به طور کلی سطح زیر کشت در برخی از کشورها افزایش پیداکرد، می‎گوید:”در حالی که سایر کشورها سطح زیر کشت خود را عمدتا به دلیل کاهش قیمت محصولات زراعی کاهش دادند، گمان می‎رود که با افزایش قیمت محصولات زراعی سطح زیر کشت هم دوباره افزایش پیدا کند. سطح زیر کشت محصولات تراریخته در طی 20 سال گذشته صد برابر شد و از 1.7 میلیون هکتار در سال 1996 به 179.7 میلیون هکتار در انتهای سال 2015 رسید که این فناوری را تبدیل به سریع‌ترین فناوری پذیرفته شده توسط بشر در سال‌های اخیر کرده است.

طبق آمار رسمی کشورهای توسعه‌یافته 82.6 میلیون هکتار را زیر کشت محصولات تراریخته بردند. این مقدار معادل 47 درصد از کل سطح زیر کشت جهانی محصولات تراریخته بود. احتمال می‌رود که این روند ادامه یابد. از 28 کشور تولید کننده محصولات تراریخته، 20 کشور در حال توسعه و 8 کشور توسعه یافته هستند.

همچنین گزیده‌ای از مهمترین نکات در مورد کشورهای درحال توسعه در سال 2015 نشان می‎دهد که آمریکای لاتین بیشترین سطح زیر کشت محصولات تراریخته را به خود اختصاص داد. برزیل رتبه اول و آرژانتین رتبه دوم را دارند، در آسیا، ویتنام برای اولین بار محصولات تراریخته را کاشته است.

همچنین در بنگلادش اراده سیاسی کشت بادمجان تراریخته را پیش برد و کشت برنج طلایی، سیب‌زمینی تراریخته و پنبه تراریخته به عنوان اهداف بیوتکنولوژی کشاورزی در دستور کار قرار گرفتند. فیلیپین برای سیزدهمین سال ذرت تراریخته را کشت کرد و درخواست تشکیل یک دادگاه عالی تصمیم‌گیرنده در مورد محصولات تراریخته را داده است. اندونزی نیز در حال نزدیک شدن به کسب مجوز کشت یک رقم بومی نیشکر مقاوم به خشکی است.

در سال 2015 هند تبدیل به بزرگترین تولیدکننده پنبه در جهان شد که پنبه تراریخته در رسیدن به این جایگاه نقش ویژه‌ای داشت.

گفتنی است که یک تحلیل جهانی که طی 147 مطالعه در 20 سال گذشته انجام شده است نشان می‌دهد که پذیرش فناوری تراریخته، استفاده از آفت‌کش‌ها را به طور میانگین 37 درصد کاهش داده است. همچنین عملکرد محصولات 22 درصد افزایش یافته است و سود کشاورزها نیز تا 68 درصد افزایش داشته است.

منبع: ایلنا