جزئیات ماموریت جهانی دانشمندان ایرانی در قلب سلول/ رمزگشایی از پروتیین‌های ناشناس کروموزوم Y
پژوهشگاه رویان، هفتم و هشتم اردیبهشت ماه میزبان جمعی از برجسته ترین دانشمندان حوزه پروتئومیکس دنیا است که با هدف ارائه و بررسی آخرین دستاوردهای كشورهاي مختلف در پروژه جهاني پروتئوم انساني و تعيين راهكارها و برنامه ريزي آينده اين پروژه به تهران می‌آیند.
به گزارش مرکز اطلاعات بیوتکنولوژی ایران به نقل از دیده بان علم ایران، پروژه جهاني پروتئوم انساني از سال ۲۰۱۳ با هدف شناسايي پروتئين های تمام كروموزوم هاي انساني و نقش آنها در شناسايي و درمان بيماري ها با مشارکت ۲۲ کشور جهان از جمله ایران، آمریکا، سوئیس، فرانسه، استرالیا، کانادا، ژاپن، چين، تايوان، روسيه، كره جنوبي و اسپانيا و ايران در حال اجراست.
پژوهشگاه رويان به عنوان متولي اين پروژه در ايران، مسوولیت بررسی پروتئوم كروموزوم Y انساني را بر عهده دارد که طی بیش از چهار سال پیگیری رسمی این پروژه دستاوردهای قابل توجهی در شناسايي ده‌ها پروتئين ناشناخته انسان و همچنين شناسايي نقش و عملكرد اين پروتئين ها در فعالیت‌های سلولی و بروز بيماري ها داشته است.
جزئیات ماموریت جهانی دانشمندان ایرانی در قلب سلول/ رمزگشایی از پروتیین‌های ناشناس کروموزوم Y
پژوهشگاه رویان، هفتم و هشتم اردیبهشت ماه میزبان جمعی از برجسته ترین دانشمندان حوزه پروتئومیکس دنیا است که با هدف ارائه و بررسی آخرین دستاوردهای كشورهاي مختلف در پروژه جهاني پروتئوم انساني و تعيين راهكارها و برنامه ريزي آينده اين پروژه به تهران می‌آیند.
به گزارش مرکز اطلاعات بیوتکنولوژی ایران به نقل از دیده بان علم ایران، پروژه جهاني پروتئوم انساني از سال ۲۰۱۳ با هدف شناسايي پروتئين های تمام كروموزوم هاي انساني و نقش آنها در شناسايي و درمان بيماري ها با مشارکت ۲۲ کشور جهان از جمله ایران، آمریکا، سوئیس، فرانسه، استرالیا، کانادا، ژاپن، چين، تايوان، روسيه، كره جنوبي و اسپانيا و ايران در حال اجراست.
پژوهشگاه رويان به عنوان متولي اين پروژه در ايران، مسوولیت بررسی پروتئوم كروموزوم Y انساني را بر عهده دارد که طی بیش از چهار سال پیگیری رسمی این پروژه دستاوردهای قابل توجهی در شناسايي ده‌ها پروتئين ناشناخته انسان و همچنين شناسايي نقش و عملكرد اين پروتئين ها در فعالیت‌های سلولی و بروز بيماري ها داشته است.
دکتر قاسم حسینی سالکده، مسوول پروژه پروتئوم کروموزوم Y و دبیر علمی سمپوزیوم پروژه جهانی پروتئوم انسانی در آستانه برگزاری این سمپوزیوم در گفت‌و‌گو با خبرنگار دیده‌بان علم ایران توضیحاتی در خصوص این پروژه بین‌المللی، اقدامات و دستاوردهای ایران در پروژه و یافته های جالب محققان رویان درباره نقش پروئین‌های بیان شده توسط ژن‌های کروموزوم جنسی Y در روند تکوین بافت‌ها و اندام غیرجنسی انسان ارائه داده است.
عضو شورای مرکزی سازمان پروتئوم انسانی(HUPO) در تبیین اهداف و روند شکل‌گیری پروژه جهانی پروتئوم انسانی گفت: در پی اجرای پروژه جهانی ژنوم انسانی (HGP) که با هدف تعیین توالی کل ژنوم انسان و شناسایی نقشه دقیق ژنتیکی کروموزومها اجرا شد، دانشمندان موفق به شناسایی حدود ۲۰ هزار ژن کدکننده پروتئین در بدن شدند که در مورد بیش از شش هزار ژن پروتئین‌های بیان شده توسط آنها ناشناخته بودند. با توجه به نقش حیاتی پروتئین‌ها در فعالیت‌های سلول ها و بافت‌ها و اهمیت شناسایی دقیق پروتئین‌های بدن و ژن‌های بیان کننده آنها در تشخیص و درمان بیماری ها قرار شد پروژه ای برای شناسایی دقیق تمام پروتئین‌های انسانی اجرا شود.
معاون سازمان پروتئوم کشاورزی آسیا اقیانوسیه (AOAPO) خاطرنشان کرد: در راستای اجرای این پروژه، سازمانی بین‌المللی با عنوان سازمان پروتئوم انسانی (HUPO) تشکیل و پروژه پروتئوم انسانی در قالب شناسایی پروتئوم کروموزوم‌های انسان‌ها از ژانویه ۲۰۱۳ رسما آغاز شد.
موسس و عضو هیات مدیره انجمن پروتئومیکس ایران با بیان این که ایران سومین کشوری بوده که از سال ۲۰۱۱ و از بدو شکل‌گیری ایده پروژه پروتئوم انسانی با این پروژه بزرگ بین‌المللی همراه شده است اظهار داشت: ۲۲ کشور جهان در این پروژه ۱۰ ساله همکاری دارند که هر یک بر اساس برنامه‌هایی که داشتند کروموزوم خاصی را انتخاب کرده اند مثلا ژاپن بر روی کروموزوم X و کروموزوم ۳ و کشور فرانسه بر روی کروموزوم ۱۴ کار می‌کند. چهار کشور هنگ کنگ، سنگاپور، تایلند و هند بر روی یک کروموزوم و آمریکا و چین بر روی سه کروموزوم مطالعه می‌کنند ضمن آنکه کشورهای استرالیا و نیوزیلند هر کدام یک کروموزوم را برای بررسی انتخاب کرده اند.
وی خاطرنشان کرد: با توجه به این که از ایران، پژوهشگاه رویان با این پروژه همکاری دارد به دلیل نقش کروموزوم Y در باروری که از محورهای تحقیقاتی پژوهشگاه رویان است، مسوولیت مطالعه پروتئوم کروموزوم Y را برعهده گرفته‌ایم. در این راستا محققان پژوهشگاه رویان تاکنون حدود ۲۰ درصد پروتئین های ناشناخته بیان شده توسط ژن‌های کروموزم Y انسانی را شناسایی کرده و در حال بررسی عملکرد آنها هستیم.
حسینی سالکده در این باره توضبح داد: همزمان با اجرای این پروژه در حال انجام مطالعات سلولی هستیم به گونه‌ای که پروتئین‌ها را در سلول بنیادی جنین و یا سلول‌های سرطانی بررسی می‌کنیم تا ارتباط آنها را با سرطان، سیستم عصبی و قلب بررسی کنیم.
عضو شورای مرکزی سازمان پروتئوم انسانی آسیا و اقیانوسیه (AOHUPO) تصریح کرد: با مطالعات سلولی و بررسی عملکرد برخی از پروتئین های ناشناخته بیان شده توسط ژن‌های این کروموزم مشخص شده که آنها علاوه بر عملکرد ویژه ای که در حوزه باروری دارند در تشکیل سایر اندام‌ها مثل دستگاه عصبی و قلب و بروز برخی امراض قلبی، سرطان ها و انواع دیگری از بیماری های مرتبط با جنسیت نیز نقش دارند.
وی خاطرنشان کرد: در راستای پیشبرد سیستماتیک پروژه به کشورهای مشارکت کننده ماموریت داده شده طی یک سال آینده، هر یک ۵۰ پروتئین مرتبط با ژن‌های هر کروموزوم را شناسایی کنند که بدین ترتیب در پایان این دوره بیش از دو هزار پروتئین شناسایی خواهند شد.
مسئول پروژه پروتئوم کروموزوم Y انسانی با بیان اینکه پروژه پروتئوم انسانی در دو فاز شش و چهار ساله تعریف شده اظهار داشت: در فاز اول باید تکلیف پروتئین‌هایی را که حدس می‌زنیم ژن های کروموزوم Y آنها را بیان می کنند مشخص کنیم و پس از شناسایی آنها باید برای همه پروتئین‌هایی که از آن برای تشخیص استفاده می‌شود آنتی بادی‌های مناسبی تولید کنیم.
حسینی سالکده اضافه کرد: از آنجا که تغییرات داخل سلول می‌تواند به تغییراتی در عملکرد پروتئین منجر شود از این رو در فاز دوم پروژه مطالعاتی درباره این تغییرات نیز انجام خواهد شد تا ارتباط میان این پروتئین‌ها با بیماری‌ها را پیدا کنیم تا از این پروتئین‌ها به عنوان نشانگر زیستی (بیومارکر) برای شناسایی و تشخیص به موقع بیماری‌ها و تولید دارو استفاده شود.
مسئول پروژه پروتئوم کروموزوم Y انسانی در ادامه در پاسخ به این سوال که آیا علاوه بر پژوهشگاه رویان، دانشگاه ها و موسسات پژوهشی دیگر نیز در اجرای این پروژه همکاری دارند، گفت: بسیار علاقمندیم که از همکاری محققان دیگر موسسات تحقیقاتی کشور در این پروژه استفاده کنیم ولی متاسفانه به دلیل محدودیت‌های مالی تاکنون چنین امکانی را نیافته ایم. پروژه صرفا با اتکا به منابع مالی محدود پژوهشگاه رویان پیگیری شده که امیدواریم با توجه به اهمیت بالای این تحقیقات و دستاوردهای فراوان آن در رشد دانش پروتئومیکس و زمینه های متنوع کاربردی در حوزه تشخیص و درمان بیماری ها دارد ستاد توسعه زیست فناوری و سایر دستگاه‌ها حمایت مناسبی از این پروژه داشته باشند.
سمپوزیوم پروژه جهانی پروتئوم انسانی با هدف بررسی دستاوردهای کشورهای مختلف دنیا و تعیین راهکارها و برنامه ریزی آینده این پروژه با حضور محققان برجسته بین المللی از ۱۱ کشور جهان ۷ و ۸ اردیبهشت ماه در سالن همایش های دانشگاه علم و فرهنگ برگزار می شود.