تولید ملی محصولات تراریخته، دریچه ای به شکوفایی اقتصاد کشاورزی
برخی مخالفان زیست فناوری ادعا می کنند دستیابی به فناوری نوین و تکنولوژی تولید محصولات تراریخته در داخل کشور به اقتصاد ایران ضربه وارد می کند! در پاسخ به این افراد باید گفت که توسعه فناوری و تولید قانونمند فرآورده های بیوتکنولوژی در داخل کشور تنها به اقتصاد جریاناتی آسیب می زند که منافع شان در تداوم و افزایش واردات است.
هماهنگی سازمان یافته برخی رسانه ها و منابع خبری با انجام مصاحبه هایی در راستای نفی ضرورت اجتناب ناپذیر توسعه محصولات پربازده و سالم از جمله محصولات تراریخته در طول ۴ سال دولت یازدهم به امری رایج و عادی تبدیل شده است. مصاحبه شونده ها در این زمینه یا مخالفان جناحی دولت بوده اند و یا تنها به جایگاه سیاسی و البته بی تخصص و بی دانشی در این حوزه فوق تخصصی و علمی، شهرت داشتند.
شوربختانه از این دست مصاحبه های جانبدارانه و با خط مشی از پیش تعیین شده و کاملا سازماندهی شده، اخیرا توسط برخی رسانه های منتقد دولت که حتی تخصص لازم در مباحث مورد بحث را ندارند، زیاد است. نکات قابل بررسی در این قبیل مصاحبه ها نیز توجه بسیاری از متخصصان علوم بیوتکنولوژی و البته بیولوژی از جمله نگارنده که دارای تخصص در این حوزه است، را به خود جلب کرده است.
در این مصاحبه ها، کاربرد مکرر و افراطی از ترجمه نابجای «دستکاری ژنتیکی شده» که می تواند تاثیر منفی روی ذهن مخاطبان بگذارد و کاربرد منفی آن در زبان فارسی است که استفاده از آن در این موارد مناسب به نظر نمی رسد. در فناوری های بیوتکنولوژی مفاهیمی مانند «دستکاری ژنتیکی» وجود ندارد و در واقع «اصلاح ژنتیکی» معادل رایج آن است و واژه رایج تر آن «تراریخته» است. با این توضیح، مشخص است که وقتی اصطلاح مجعول «محصولات دستکاری شده ژنتیکی» معادل واژه علمی«تراریخته» توصیف می شود، چه میزان جو منفی ایجاد می کند و در پی آن واکنش های منفی نیز به این حوزه تخصصی و علمی نشان داده می شود!
جای تعجب است که بسیاری از مخالفان «محصولات اصلاح شده ژنتیکی» ادعا دارند این محصولات با مجوز وارد کشور می شوند در حالی که هیچ گونه برچسب گذاری در این خصوص روی محصولات تراریخته وارداتی انجام نمی شود!
در خصوص برچسب گذاری بر محصولات تراریخته پرسش هایی مطرح است. اینکه چرا مخالفان «محصولات اصلاح شده ژنتیکی» و آنها که خود را حامی محیط زیست می دانند و تاکید به برچسب گذاری بر محصولات تراریخته دارند در مورد زیان های استفاده بی رویه از سم و کود در سیستم کشاورزی کشور سکوت اختیار کرده اند و برای برچسب گذاری این قبیل محصولات سینه چاک نمی کنند؟ آیا این مدعیان حمایت از محیط زیست از تاثیر منفی مصرف بی رویه و نادرست کود و سموم شیمیایی بر سلامت انسان و محیط زیست بی اطلاع هستند؟ چرا آنان در مورد پیامدهای آبشویی سم، کود و ورود این آب های آلوده به روان آب ها، رودخانه ها، منابع زبرزمینی، دریاها و اقیانوس ها سکوت اختیار کرده اند؟ آب های آلوده ای که نه تنها عامل از بین رفتن بسیاری از گونه های ارزنده جانوری بلکه عامل مرگ و میر هزاران انسان به واسطه بیماری مهلک سرطان می شوند!
این افراد اگر دلسوز سلامت هموطنان و حفظ تنوع زیستی و منابع طبیعی ارزشمند و تجدیدناپذیر کشور هستند باید نگاهی منصفانه به هر دو مقوله کشاورزی سنتی و کشاورزی مهندسی شده ژنتیکی داشته باشند. اگر قرار است اطلاع رسانی انجام شود در مورد مزایا و معایب احتمالی هر دو روش باید صحبت کنند و همزمان از افراد متخصص و واجد شرایط نظرخواهی شود.
به باور من اگر قرار بر آگاهی رسانی به مصرف کنندگان در مورد محصولات تولیدی به خصوص مواد غذایی باشد، باید تمامی محصولاتی که با روش های دیگر کشاورزی یعنی کشاورزی سنتی (استفاده از سم و کود) و کشاورزی ارگانیک تولید می شوند نیز برچسب گذاری و میزان مصرف سم و کودهای شیمیایی مصرف شده در محصولات کشاورزی کاملا مشخص شود. همچنین در مورد محصولات تراریخته نیز اطلاع رسانی مناسب صورت پذیرد. سپس با این تمهیدات و توضیحات شفاف می توان شعار «حق انتخاب» سر داد و پس از آگاهی رسانی در مورد روش های مختلف کشاورزی و ارزیابی سود و زیان های احتمالی آنها، به مردم حق انتخاب داد و دید کدام محصول و به چه علت مورد انتخاب واقع می شوند.
در خصوص رفع ابهامات در مورد سلامت محصولات تراریخته خوانندگان عزیز را به سخنان اخیر دکتر رسول دیناروند، رییس سازمان غذا و دارو وزارت بهداشت (۱) و سخنان دکتر تولایی، رییس انجمن ژنتیک ایران(۲) ارجاع می دهم.
موضوع دیگری که مخالفان محصولات تراریخته در کشور دستاویز خود قرار داده اند، بی پایه و اساس تر از موارد دیگر است. برخی مخالفان زیست فناوری ادعا می کنند دستیابی به فناوری نوین و تکنولوژی تولید محصولات تراریخته در داخل کشور به اقتصاد ایران ضربه وارد می کند! در پاسخ به این افراد بی دانش و بی تخصص باید گفت که توسعه فناوری و تولید قانونمند فرآورده های بیوتکنولوژی در داخل کشور تنها به اقتصاد جریاناتی آسیب می زند که منافع شان در تداوم و افزایش واردات است. بنابراین این دسته از افراد سودجو و منفعت طلب به جای القای این افکار بیمارگونه و تلقین و هراس افکنی در جامعه، باید به اثبات ادعاهای بی اساس خود بپردازند. چگونه ممکن است محصولی که قرار است در داخل کشور و با قابلیت ملی تولید شود خطر سرطانزایی داشته باشد اما مشابه وارداتی آن محصولات بی خطر باشد؟ چنانچه در ۲۰ سال گذشته که واردات محصولات تراریخته به کشور انجام می شد، این افراد به اصطلاح دلسوز هرگز به حجم واردات محصولات تراریخته اشاره ای نکرده و اعتراضی نداشته اند؟!
طبق آمار مستند، بیشترین محصولات واردات غذایی و کشاورزی ایران در سال ۱۳۹۲-۱۳۹۱ به شرح زیر بوده است: کنجاله سویا (۱٫۸۲۷ میلیارد دلار)، دانه ذرت دامی (۱٫۵۲۶ میلیارد دلار)، روغن خام سویا (۷۶۵٫۶ میلیون دلار)، دانه سویا که حدود ۹۰ درصد این روغن‌های خوراکی و خوراک دام وارداتی به کشور تراریخته بوده است. با این آمار، مخالفان تراریخته در خصوص تاثیر تراریخته ها بر روی سلامت انسان چه پاسخی می دهند؟
به هر روی؛ موجب سرافکندگی است که کشوری مانند ایران با توان علمی بالا در بین بسیاری از کشورهای همسایه، از دستیابی به علوم مهندسی ژنتیک و رسیدن به خودکفایی ناتوان باشد، در حالی که بسیاری از کشورهای همسایه از جمله هند و پاکستان در این مورد گوی سبقت را از بسیاری از کشورهای توسعه یافته ربوده اند.
اگر سرنوشت محصولات تراریخته را با توهم توطئه های قدرت های جهانی گره می زنیم، می توان گفت مخالفان تراریخته نگران منافع پایدار واردکنندگان سودجویی هستند که در سودشان سهم دارند و لابی های این واردکنندگان بزرگ در تلاشند تا با ممانعت از تولید داخلی، تنور واردت شان همچنان داغ بماند.
۱) دکتر رسول دیناروند: “وزارت بهداشت مخالفتی با استفاده محصولات تراریخته در کشور ندارد. واردات محصولات تراریخته انحصارا بر دو محصول سویا (کنجاله دامی، سویا و روغن سویا) است. واردات گندم و برنج تراریخته به کشور نداریم لذا هر فرآورده تراریخته‌ای که مجوز بین المللی داشته باشد را برچسب گذاری می‌کنیم. پیرامون محصولات تراریخته در کشور مخالفت هایی وجود دارد به گونه ای که وزارت جهاد کشاورزی پیشنهاد داده و دولت آن را تصویب کرده است تا امکان استفاده از این علم و فناوری در کشور وجود داشته باشد بنابراین مخالفت کورکورانه و یا تایید کورکورانه نباید داشته باشیم لذا با توسعه و تولید آن موافق هستیم. بدون ارزیابی ایمنی، اجازه ورود این محصولات را به بازار نخواهیم داد.”
۲) دکتر محمود تولایی: “استفاده از محصولات تراریخته در صورت نظارت و ارزیابی درست مخاطره آمیز نیست. قسمت اعظم ذرت دنیا تراریخته است به گونه ای که بخش زیادی از خوراک طیور را تشکیل می دهد. همچنین بخش زیادی از ذرت، سویا، کنجاله ها، پنبه و چغندر قند در دنیا تراریخته است. با توجه به اینکه کشورمان ۱۶۵ میلیون هکتار مساحت دارد که ۵۱ میلیون آن مستعد کشاورزی است، همه این محصولات در داخل کشور قابلیت تولید دارند. اگر ژن مقاومت به شوری را از گیاهان نمک دوست بگیریم و به گندم غیرمقاوم انتقال دهیم در این صورت می توانیم به بهره وری خوبی دست یابیم ۷۱ مجوز مصرف در ۱۷ محصول صادر شده است که دارای برچسب هستند و محصولات اصلاح شده ژنتیکی حدود ۲۰ سال است که در بازار مصرفی دنیا وجود دارند به طوری که تولید آن ها رو به توسعه است.”
دکتر الهام باقری راد – بیولوژیست
منبع: آگنا