حفظ و احیای تنوع زیستی با استفاده از تکنولوژی برتر تراریخته

استفاده از سموم و محصولات شیمیایی گوناگون موجب باقی ماندن سموم گیاهی و علف کش ها در محیط زیست می شود و در نتیجه آلودگی مداوم و فزاینده خاک ها را به همراه دارد. آلودگی های ناشی از باقی مانده های شیمیایی نه تنها موجب ظهور و شیوع بیماری های ناشناخته در میان انسان ها می شود، بلکه باعث آلودگی خاک و همچنین نابودی گونه های گیاهی و جانوری را نیز در پی دارد. بررسی ها نشان می دهد کمتر از یک درصد آفت کش هایی که برای مقابله با آفات به کار می روند به آنها می رسد و ۹۹ درصد از این آفت کش ها وارد محیط زیست (خاک، آب، هوا و رویشگاه ها) می شوند و آلودگی های زیست محیطی فراوانی را به بار می آورند.  مصرف بی رویه سموم دفع آفات و بیماری گیاهی و همچنین علف کش ها و مواد شیمیایی که برای از بین بردن آفات و امراض و نابود کردن علف های هرز در مزارع کشاورزی به کار می روند، نه تنها خواص فیزیکی و شیمیایی خاک را به هم می زنند بلکه سمیت شان به مدت طولانی در خاک باقی می ماند و در نتیجه باعث ازبین رفتن پوشش گیاهی، مسومیت خاک و نهایتا تخریب خاک می شوند. مصرف سموم و آفت ‌کش ‌های شیمیایی و باقی مانده‌ های آنها در محیط زیست باعث کاهش شدید تنوع زیستی نیز می شود و بسیاری از گونه ‌های گیاهی و جانوری در معرض انباشت سموم در محیط که نتوانستند اثرهای منفی سموم شیمیایی را تحمل کنند، نابود می شوند و نسل شان به انقراض می رود. بنابراین به منظور جلوگیری از تخریب زیستگاه ها و افزایش تنوع زیستی و حفظ گونه های گیاهی و جانوری، روش های سالم و بدون خطر برای محیط زیست نیز وجود دارد و « مهندسی ژنتیک» به عنوان یکی از روش های دوستدار محیط زیست شناخته می شود.مهندسی ژنتیک با رویکردی جدید در محیط زیست، باعث حفظ گونه های در حال انقراض شده است و از دیگر فواید این شاخه علمی، می توان به جلوگیری از سمی شدن خاک و آلودگی محیط زیست اشاره کرد. گیاهانی که به روش مهندسی ژنتیک، تراریخت می شوند قادر به بقا درشرایط نامساعد محیطی از جمله شوری خاک، حرارت بالا و یا حتی سرمای شدید هستند و می توانند به صورت خودرو در زمین های غیر قابل کشت، رشد کنند. این خصایص در محیط زیست اهمیت زیادی دارد و باعث جلوگیری از بیابان زایی و به نوعی کمک به حفظ تنوع زیستی نیز می شود. برای نمونه؛ انتقال ژن مانیتول از یک گونه باکتریایی برای افزایش تحمل به شوری در توتون انجام شده که به بقای گیاه در محیط شور کمک زیادی کرده است. همچنین با انتقال ژن ضد انجماد از ماهیان آبهای قطبی به گیاه گوجه فرنگی، مقاومت بالایی در گیاه گوجه فرنگی ایجاد می شود.از دیگر فواید مهندسی ژنتیک می توان به تراریخته های مقاوم به  علف کش اشاره کرد که امکان ایجاد سیستم های کشت بدون شخم به منظور حفاظت از خاک را فراهم کرده اند. این عمل باعث حفاظت نزدیک به یک میلیون تن خاک در سال شده است. همچنین بررسی ها نشان داده که پنبه تراریخته اثر مثبتی رروی تعداد و تنوع حشرات مفید در مزارع پنبه آمریکا و استرالیا گذاشته است. مطالعات بسیاری در حوزه تنوع زیستی در دنیا نشان داده اند که اصلاح ژنتیکی از طریق تراریخته پتانسیلی برای حفاظت گونه ها و همچنین کمک به افزایش تنوع زیستی خواهد بود.نتیجه اینکه؛ در قرن حاضر و با توجه به پیشرفت های فزاینده دانش و تکنولوژی بشر، می توان با استفاده از تکنولوژی برتر مهندسی ژنتیک و تراریخته، به تنوع زیستی گیاهی و جانوری در کره زمین که در دهه های اخیر به دلیل مصرف بی رویه انواع سموم و آفت کش های شیمیایی روبه انقراض و نابودی گذاشته است را حفظ و احیا کرد.

دکتر الهام باقری راد – بیولوژیست

منبع: آگنا