پنج فناوری جدید مورد توجه بیوتکنولوژیستها در ۲۰۱۷
شبکه علمی ـ اجتماعی ریسرچ گیت، پنج مبحث جدید در حال پیشرفت در بیوتکنولوژی را معرفی کردهاست.
به گزارش مرکز اطلاعات بیوتکنولوژی به نقل از زیستفن، شبکه علمی ـ اجتماعی ریسرچ گیت (researchgate) با مقایسهی آمار مقالات ارائه شده از سوی پژوهشگران بیوتکنولوژی جهان در سال ۲۰۱۶ و سال ۲۰۱۷ در دیتابیس خود، پنج مبحث مورد توجه آنها را معرفی کردهاست.
این پنج موضوع شامل توالی یابی RNA ، کریسپر (CRISPR/Cas9)، ایمنی درمانی سرطان، پزشکی ترمیمی و بیوالکتریسیته میشود.
توالییابی DNA اطلاعات جامع و کاملی دربارهی تفاوتهای ژنتیکی سلولها ارائه میدهد. اما توالی یابی RNA سلول (Single-cell RNA-sequencing) پا را یک مرحله فراتر میگذارد و در واقع یک کتابچهی راهنما برای تولید گنجینهی پروتئینهای مخصوص هر سلول است، که به ارث نمیرسد.
در گذشته دانشمندان، RNA مجموعهای از سلولها را بررسی می کردند ولی اکنون با روشهای جدید این امکان وجود دارد که RNA یک تک سلول را مورد مطالعه قراردهیم. این فناوری باعث کشف انواع مختلفی از سلولهای جدید شده است، از جمله یک سلول جدید بافت سینه، ۶ نوع سلول دندریتی و ۴ نوع متفاوت مونوسیت.
کریسپر (CRISPR/Cas9) فناوری ویرایش ژنی است که از سیستم ایمنی باکتریها تقلید میکند. در این روش، ابتدا یک RNA سنتتیک محل مناسب برای برش را انتخاب میشود و پس از آن Cas9 که یک اندونوکلئاز است DNA را میبرد و این تغییر ژنتیکی در ژنوم باقی مانده و به ارث می رسد.
اخیرا دانشمندان MIT، در یکی از بزرگترین جهشهای تکنولوژی، توانستهاند با استفاده از تکنولوژی به نام CRISPR/Cas13 این ویرایش را در ساختار RNA انجام دهند و از این طریق، از خطرات ناشی از به ارث رسیدن تغییرات جلوگیری کنند.
ایمنی درمانی سرطان (Cancer immunotherapy) موضوع سوم مورد توجه دانشمندان بیوتکنولوژی بوده است. طبق گزارش روینرز ۲۰۰۰ داروی ایمنیدرمانی در حال حاضر در پایپ لاین شرکتهای دارویی متفاوت است. در این روش سیستم ایمنی برای مواجه با سرطان آموزش داده و یا تقویت میشود. پیشرفت بزرگ امسال ایمنیدرمانی تاییدیه FDA به CAR-T cell therapy تحت عنوان نخستین داروی ژندرمانی بود.
هدف پزشکی ترمیمی (Regenerative medicine) در واقع تعمیر و بازسازی بافت آسیبدیده است که توسط راهکارهای متفاوتی از جمله مهندسی بافت، سلولهای بنیادی و یا اندامهای مصنوعی صورت میگیرد. در نوامبر سال اخیر میلادی مقالهای درخصوص تولید یک اپیدرم با کارایی کامل برای درمان پسری با بیماری (junctional epidermolysis bullosa (JEB منتشر شد. در این مقاله با تغییر ژن معیوب در بافت پوست جدید و پیوند آن به بدن بیمار، بیماری تا حد خوبی کنترل شده است و این نشان دهندهی اهمیت پزشکی ترمیمی در درمان بیماریهاست.
فناوری آخر بیوالکتریسیته (Bioelectricity) بوده است. همهی سلولهای بدن ما تحت تاثیر جریان الکتریکی هستند. یونهای مثبت و منفی در دو سمت غشا یک پتانسیل الکتریکی در در طول غشا ایجاد میکنند که سلولها از این پتانسیل بیوالکتریکی برای کنترل فرآیندهای متابولیک استفاده میکنند. در سال ۲۰۱۷ از این سیستم پیام رسانی الکتریکی سلولهای غیر عصبی جهت کمک به قورباغهها برای مبارزه با عفونت استفاده شد. همچنین همین تیم تحقیقاتی توانستند با القای بیوالکتریسته در کرمهای پهن، دو سر ایجاد کنند. این فاکتور به عنوان یکی از عوامل مهم در تعیین سرنوشت سلولها میتواند ابزار مهمی در پزشکی ترمیمی باشد.