مهندسی ژنتیک و محصولات تراریخته، اصولی و مفید

به گزارش مرکز اطلاعات بیوتکنولوژی ایران به نقل از اصفهان زیبا نشست تخصصی زیست فناوری کشاورزی، محیط زیست و سلامت در مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان و با حضور جمع کثیری از پژوهشگران و دانش پژوهان زیست فناوری کشور در تاریخ 21 آذر ماه برگزار شد. پیشرفت ‌های جدید در علوم زیستی به شناسایی ژن‌‌های ارزشمند در موجودات زنده مثل ژن‌های ایجاد مقاومت نسبت به آفات و بیماری‌ها، خشکی، شوری و… منجر شده است. دانشمندان از این قابلیت موجودات زنده در فرآیندی به‌نام مهندسی ژنتیک برای اصلاح گیاهان زراعی استفاده و ارقام جدیدی تولید کرده‌اند که ضمن داشتن عملکرد بیشتر، به سموم شیمیایی هم نیازی ندارند. مهندسی ژنتیک ابتدا در اصلاح گیاهان زراعی به وجود آمد و استفاده شد ولی روش‌های مهندسی ژنتیک آن قدر دقیق و ایمن هستند که در پزشکی و در درمان بیماری‌‌های ژنتیکی استفاده شده‌اند. قابل ذکر است ژن درمانی، کاربرد همان روش‌‌های مهندسی ژنتیک در پزشـــکــی است و با تکنیک‌های مهندسی ژنتیک می‌‌توان نوع صفت، تعداد ژن، محل ورود ژن، مکان و میزان بروز ژن را به صورت دقیق مشخص‌کرد. به هر حال با توجه به بحران آب و اقلیم گرم و خشک در‌ایران، لزوم استفاده از فناوری‌های نو در کشاورزی بیـــش از پیـــش احســاس می‌شــود.

محصولات تراریخته به‌محصولاتی اطلاق می‌شود که با هدف بهبود و تقویت صفات مطلوب مانند بهبود کیفیت غذایی، مقاومت به آفات و بیماری‌ها، افزایش کیفیت محصول یا حذف صفات نامطلوب از طریق روش‌های پیشرفته علمی مهندسی ژنتیک اصلاح شده است.

مرگ محصولات نامناسب با تراریخته 

دکتر بدرالدین ابراهیم سید طباطبایی، استاد گروه بیوتکنولوژی کشارزی دانشگاه صنعتی اصفهان گفت: ما به ژنتیک سخت می‌گیریم و شایعات زیادی درباره آن می‌شنویم. به ویژه در فضاهای مجازی از این قبیل موارد زیاد هست، اما مهندسی ژنتیک و تراریخته اگر اصولی باشد، فواید بسیاری برای سلامت ما و‌محیط‌زیست دارد. در مهندسی ژنتیک از فرآیندی در تولید گیاهان استفاده می‌شود که نیاز به سم نباشد و رشد بهتری به‌دنبال داشته باشد. تاکیدمان بر این است که تمام اصول و شرایط برای کشاورزان و تولیدکنندگان در نظر گرفته شود، یعنی اول باید دید آیا ضرورتی برای آن هست یا خیر، دوم اینکه باید بررسی کرد که در مهندسی ژنتیک ضرری به مصرف‌کننده و محیط زیست نرسد و در صورت ضرورت و مفید بودن اقدام شود. در کل باید ژن محصول را شناخت، ساختار را در نظر گرفت و در صورت سازگار بودن و با هدف کیفیت بهتر و صرفه اقتصادی اقدام به اصلاح ژنتیکی کرد. به عبارت دیگر اصلاح ژنوم باید با ساختار گیاه همخوانی و‌هماهنگی داشته باشد و اگر این دست‌کاری ژنتیکی مفید بود، استفاده شود. در حال حاضر محصولات تراریخته در کشور تولید نمی شود و همه محصولات تراریخته موجود در بازار وارداتی هستند.

افزایش محصولات تراریخته‌

دکتر کسری اصفهانی، عضو هیئت مدیره انجمن علمی ژنتیک ایران گفت: استفاده از بیوتکنولوژی از قدیم رایج بوده است و چیز جدیدی نیست ولی آنچه مهم است این است که هر اقدامی در مهندسی ژنتیک باید در خدمت منافع انسان، حیوانات و محیط زیست باشد. اکنون در سطح جهان محصولات سویا و ذرت به‌صورت تراریخته کشت می‌شود. به ویژه در کشورهای آرژانتین، برزیل و امریکا این‌گونه محصولات تولید زیادی دارد. در این بین بیشترین محصولات تراریخته در جهان شامل سویا، ذرت، پنبه و کلزا است. سایر محصولات هم عبارت‌اند از: یونجه، سیب زمینی، پاپایا، بادمجان و…کشور ما هم در زمینه تولید محصولات تراریخته توانایی خوبی دارد و می‌تواند به تولید بیشتری دست یابد.