نجات جان یک بیمار با ویروس اصلاح شده ژنتیکی

به گزارش   پایگاه اطلاع رسانی بیوتکنولوژی ایران به نقل از ایسنا، زندگی یک نوجوان مبتلا به عفونت مقاوم به دارو، با یک ویروس مهندسی شده ژنتیکی نجات یافت.

این دختر نوجوان انگلیسی از فیبروز سیستیک (cystic fibrosis) رنج می‌برد که یک وضعیت ژنتیکی است که ریه‌ها نمی‌توانند مخاط و یا باکتری‌های بیماری‌زا را پاک کنند.

وی برای بهبود وضعیت پیوند ریه انجام داده بود و همه چیز خوب به نظر می‌رسید تا زمانی که عفونت گسترده شروع به بیرون زدن از بخیه‌هایش کرد. در همین زمان یک پسر نوجوان نیز به این عفونت مبتلا شد.

این عفونت شدید در سراسر پوست و بافت بدن آنها پخش شده بود و حتی قوی‌ترین آنتی‌بیوتیک‌ها تأثیری نداشتند. بنابراین تنها تحت مراقبت تسکینی قرار گرفتند.

اما یک امید نهایی وجود داشت که در بانک باکتری آمریکا خوابیده بود. “گراهام هاتفول” میکروبیولوژیست دانشگاه پیتسبورگ دو دهه گذشته را صرف جمع‌آوری بزرگترین مجموعه باکتریوفاژها در جهان کرده است.

پزشکان در لندن با وی تماس گرفتند تا ببینند آیا فاژی دارد که بتواند به این نوجوانان کمک کند. متأسفانه بیمار مرد قبل از شروع این درمان غیر معمول فوت کرد اما درمان برای بیمار دختر امیدوارکننده بود.

او شروع به دریافت درمان ترکیبی از سه فاژ کرد که شامل دو فاژ بود که به لحاظ ژنتیکی اصلاح شده بودند تا بهتر به باکتری‌های خاص حمله کنند. به محض شروع درمان نشانه‌های زیادی از بهبود بروز کرد و زخم‌های پوستی از بین رفت.

این اولین استفاده از فاژهای اصلاح شده ژنتیکی روی یک بیمار انسان بود و راه را برای استفاده بیشتر از فاژها در پزشکی باز کرد.

“هاتفول” با استفاده از یک شبکه جهانی متشکل از داوطلبان تحقیقاتی در مقطع کارشناسی برای جمع‌آوری بانک خود استفاده کرد. هر داوطلب که فاژ جدیدی را به مجموعه وی معرفی کند می‌تواند برای آن اسم انتخاب کند. این کار طی این سال‌ها منجر به برخی از اسم‌های جالب شده است.

هنگامی که پزشکان در لندن با هاتفول تماس گرفتند، وی سه فاژ به نام‌های عجیب “Muddy”، “ZoeJ” و “BPs” را یافت که می‌توانست به بیمار مذکور کمک کند.

اولین فاژ بهترین نیز بود. این فاژ سیستم کار باکتری را دزدید و میلیون‌ها نسخه از خود را تولید کرد که در نهایت منجر به نابودی آن شد.

اما هاتفول هشدار می‌دهد که فاژها درمان جامعی برای عفونت مقاوم نیستند. آنها اختصاصی ساخته می‌شوند تا بتوانند یک بیمار را نجات دهند، اما احتمالاً برای بیماران دیگر بی‌فایده باشند.

این پژوهش در مجله Nature Medicine منتشر شده است.