ورود محصولات بیوتکنولوژی به بازار
ترجمه و تنظيم: نغمه عبيري-
هر ساله میلیون‌ها کشاورز در سرتاسر جهان محصولات تراریخته را برای دستیابی به عملکرد بالاتر٬ افزایش کیفیت محصول و توانایی استفاده از روش‌های کشاورزی پایدار کشت می‌کنند. انتقال اين نوع محصولات از آزمایشگاه به مزارع نیازمند سرمایه‌گذاری عظیمی است.
ترجمه و تنظيم: نغمه عبيري
هر ساله میلیون‌ها کشاورز در سرتاسر جهان محصولات تراریخته را برای دستیابی به عملکرد بالاتر٬ افزایش کیفیت محصول و توانایی استفاده از روش‌های کشاورزی پایدار کشت می‌کنند. انتقال اين نوع محصولات از آزمایشگاه به مزارع نیازمند سرمایه‌گذاری عظیمی است. پژوهش‌هاي جديد ٬ انجام شده توسط Phillips McDougall مشخص کرده است که چگونه هزينه بازاررساني اين نوع محصولات بيشتر و بيشتر مي‌شود.
· هزینه کشف٬ توسعه و اجازه رهاسازی یک گیاه جدید که یک صفت بیوتکنولوژی در آن بیان شده بین سال‌های 2008 و 2012 برابر با 136 میلیون دلار بوده است.
· زمان مربوط به ثبت و امور قانونی از میانگین 7/3 سال تا قبل از 2002 به 5/5 سال در سال 2011 افزایش پیدا کرده است.
· جنبه‌هاي علمي مقررات نظارتي٬ ثبت و امور قانونی محاسبه شده برای توليد يك محصول تراريخته طولاني‌ترين مرحله در توليد اين نوع محصول‌ها و برابر با 7/36 درصد از کل زمان پروژه است.
· زمان مورد نياز براي مراحل مختلف توليد يك محصول تراريخته (انتخاب ژن‌ها٬ تهيه پلاسميد و مطالعه رخدادهاي ژنتیک) در حال افزایش است.
به طور كلي کشف یک صفت ژنتیک جدید، انجام آزمایشات مزرعه‌ای و روبرویی با مسائل نظارتي که بایستی در آن سلامت انسان و محیط زیست تضمین شود٬ تحقيق و توسعه بيوتكنولوژي را بسیار گران و زمانبر كرده است. برای مشخص کردن هزینه‌های مربوطه و طول زمان این پروسه٬Phillips McDougall اقدام به انجام تحقیقی بر اساس اطلاعات فراهم شده توسط شش مرکز بزگ صنعتی تولید کننده محصولات تراریخته شامل BASF٬ Bayer CropScience٬ Dow AgroScience٬ DuPont/Pioneer Hi-Berd٬ Monsanto و Syngenta AG کرده است.
در سپتامبر 2011 تحقیقی با عنوان " هزینه و زمان مورد نیاز برای کشف٬ توسعه و گرفتن مجوز برای یک گیاه جدید تراریخته" با تاکید بر روی صفات بیوتکنولوژی در مقیاس بزرگی از محصولات مصرفی که در دو کشور مجوز کاشت پیدا کرد و در پنج کشور مجوز واردات گرفت٬ انجام شد.
یافته‌های کلیدی این تحقیق را می‌توانید در لینک‌های زیر مشاهده نمایید
http://www.croplife.org/view_document.aspx?docId=3338
http://www.croplife.org/view_document.aspx?docId=3339
گفتني است پژوهشگران كشور ما در كوتاه‌ترين زمان ممكن مراحل مربوط به انتقال ژن و پژوهش‌هاي مرتبط با ايمني زيستي را به پايان مي‌برند. از اين منظر تفاوت معني داري بين زمان مورد نياز براي انتقال صفت جديد به محصولات كشاورزي بين دانشمندان ايراني و پژوهشگران در كشورهاي صنعتي و پيشرفته وجود ندارد. اما از زماني كه محصول تراريخته توسط پژوهشگر آماده توليد اعلام مي‌شود تا زماني كه مديران مياني در وزارت جهاد كشاورزي و ساير دستگاه‌ها تصميم خود را اتخاذ كنند گاهي تا قريب دو دهه به طول مي‌انجامد. بارزترين اين موارد توليد اولين برنج تراريخته مقاوم به آفات و بي نياز از مصرف سموم شيميايي خطرناك است كه در سال 1374 آماده عرضه به كشاورزان اعلام شد اما توليد تجاري آن تا سال 1383 به طول انجاميد. در اين سال اين محصول علمي به دعوت وزير وقت جهاد كشاورزي و به صورت نمادين توسط معاون اول رئيس جمهور وقت (آقاي دكتر عارف) برداشت شد. اما با بروي كار آمدن آقاي محمدرضا اسكندري و مدير منصوب وي در پژوهشكده بيوتكنولوژي كشاورزي همان برنج‌هاي توليد شده هم جمع‌آوري و با بهانه‌جويي‌هايي كه تا امروز هم ادامه پيدا كرده است از توليد آن جلوگيري شد. در نتيجه با وجود سرمايه‌گذاري‌هاي عظيم ملي در پژوهشگاه ملي مهندسي ژنتيك، پژوهشكده بيوتكنولوژي كشاورزي و دانشگاه‌ها و مراكز پژوهشي كشور امروزه حتي يك محصول تراريخته هم در كشور ايران به طور رسمي كشت نمي‌شود. در نتيجه بايد اذعان داشت كه زمان مورد نياز براي توليد يك محصول مبتني بر بيوتكنولوژي مدرن با ميزان سليقه‌گرايي مديران مياني ارتباط دارد و هزينه بهره‌وري را از حد معقول فراتر برده است. همين مديران مياني توانسته‌اند طي دوسال گذشته جلوي اجراي قانون ملي ايمني زيستي را كه دولت را مكلف كرده است تا تمهيدات لازم را براي توليد و استفاده اين نوع محصولات فراهم كند بگيرند.