سبقت پنبه تراریخته مصری از پنبه ایرانی/ پنبه تراریخته ایرانی در محاق

(خبرگزاری مهر) رئیس انجمن ایمنی زیستی کشور با مقایسه وضعیت تولید پنبه تراریخته مقاوم به آفات در ایران و مصر گفت: در حالی که مصر صدها هزار هکتار از مزارع خود را به تولید این محصول اختصاص داده در ایران تولید این محصول با توقف کامل احداث گلخانه‌های تراریخته مواجه است.

بهزاد قره یاضی در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به تولید پنبه تراریخته در مصر توضیح داد: این پنبه مقاوم به آفت در شرایط مزرعه است این پروژه در سال 2000 توسط پیوند دو واریته پنبه با الیاف بلند ممتاز مصری Bollgard II (واریته تراریخته یک شرکت بزرگ تولید کننده بذر و علف کش در آمریکا) شروع شد. رئیس انجمن ایمنی زیستی کشور با تاکید بر اینکه با انتخاب پی در پی بعد از تلاقی باعث تولید واریته پنبه مصری شدند که حامل ژن‌های Bt است، اظهار داشت: به منظور اطمینان از پایداری ژن‌های بیان شده٬ ارزیابی گیاهان تراریخته در طول 10 سال اخیر با تمرکز بر ریخت شناسی و توانایی گیاهان در مقاومت به کرم برگ پنبه و کرم قوزه پنبه انجام شده است.

 وی ادامه داد: محققان این پروژه در مصر در مقابل حساسیت‌های ابراز شده در زمینه ایمنی سلامت انسان و محیط زیست اعلام کردند که تاکنون هیچ اثر منفی بر روی حشرات مفید یا بر روی سلامت انسان در طول آزمایش مشاهده نشده است ولی در مقابل واریته‌های پنبه تراریخته 95 تا 100 درصد نسبت به حمله کرم برگ و تقریبا 100 درصد نسبت به کرم قوزه پنبه مقاومت داشتند.

قره یاضی با تاکید بر اینکه در حال حاضر مصر کشوری است که صدها هزار هکتار محصولات تراریخته از جمله پنبه تراریخته مقاوم به آفات را به زیر کشت برده است، به وضعیت ایران اشاره کرد و یادآور شد: پژوهشگران ایرانی از سال 1378 شروع به تولید پنبه تراریخته کردند و در سال 1383 موفق به تهیه پنبه تراریخته‌ای شدند که آماده عرضه به بهنژادگران پنبه کشور بودند.

 وی افزود: این محصول در سال 1383 به همان روش ارائه شده از سوی شرکت آمریکایی تولید شده که واریته‌های ایرانی ساحل و ورامین آماده انتقال به مزارع بودند.

عضو انجمن علمی بیوتکنولوژی با بیان اینکه این فناوری کاملا بومی سازی شده و دانشجویان متعددی در این راه موفق به اخذ درجه کارشناسی ارشد و دکتری شدند، ادامه داد: اما عواملی چون خروج پنبه از اولویت پژوهشی پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی و مخالفت با تولید محصولات تراریخته از سوی برخی مسئولان، توقف کامل احداث گلخانه های تراریخته با وجود وعده اتمام ساخت آن در سال 1386، باعث شد این پروژه در محاق فرو رود.

رئیس انجمن ایمنی زیستی ممانعت از انجام هر نوع آزمایش مزرعه‌ای پنبه تراریخته به بهانه واهی و انتقال صفت مقاومت به آفات (ژن BT) به واریته کوکر 100 در پنبه تراریخته ایرانی که واریته‌ای منسوخ است و در ایران کشت نمی شود را از دیگر عوامل توقف تولید پنبه تراریخته در کشور نام برد و اضافه کرد: با وجود عدم تسلط کافی علمی مدیریت بیوتکنولوژی کشاورزی به موضوع مهندسی ژنتیک و مسیر رها سازی و تجاری سازی این قبیل محصولات حتی با فرض وجود اراده قوی برای بازار رسانی این محصول، پیش بینی می‌شود، این نوع پنبه تراریخته مقاوم به آفات حتی تا 5 سال آینده هم امکان نقش آفرینی در تولید پنبه کشور را نداشته باشد.

وی با اشاره به تفاوت پنبه ایرانی و مصری خاطر نشان کرد: پنبه ایرانی حاصل تلاش پژوهشگران کشور است که سال‌ها پیش از مصری‌ها آماده عرضه برای تجاری سازی بود در حالی که فناوری پنبه مصری تقریبا وارداتی است و متعلق به یک شرکت آمریکایی است.

این محقق بیوتکنولوژی ادامه داد: متاسفانه در ایران مدیران میانی با گرایش‌های سلیقه‌ای شخصی هم راه پژوهشگران را سد می‌کنند و هم مانع بزرگی در راه تحقق منویات رهبری و قوانین موضوعه کشور می‌شوند.