دکتر شو: تا کنون گزارشی مبنی بر اثرات سو محصولات تراریخته در چین نداشته‌ایم.
نشست تخصصی مهندسی ژنتیک و ایمنی زیستی در ایران و چین با حضور جمع کثیری از دانشمندان و مسئولان مرتبط در مرکز تحقیقات استراتژیک برگزار شد. دکتر شو متخصص تنوع زیستی و…
نشست تخصصی مهندسی ژنتیک و ایمنی زیستی در ایران و چین با حضور جمع کثیری از دانشمندان و مسئولان مرتبط در مرکز تحقیقات استراتژیک برگزار شد. دکتر شو متخصص تنوع زیستی و ایمنی زیستی و مسئول بخش تنوع زیستی دانشگاه نانجیانگ چین میهمان ویژه این نشست سه ساعته بود که به دعوت انجمن ایمنی زیستی و مرکز اطلاعات بیوتکنولوژی در ایران به سر می‌برد. وی در سخنرانی خود از کشت میلیون‌ها هکتار محصول تراریخته از سال 1995 و کشت میلیون‌ها اصله نهال و صدور هزاران مجوز تولید محصولات تراریخته در کشور چین خبر داد. در پایان این نشست تخصصی جلسه پرسش و پاسخی تشکیل شد.
یکی از شرکت‌کنندگان از دکتر شو پرسید که آیا در طول مدت نسبتا طولانی تولید این حجم عظیم محصولات تراریخته طی سال‌های 1995 تا امروز آیا حتی یک مورد گزارش در مورد عوارض سوء جانبی حتی عوارض کم اهمیت مانند خارش پوستی در مصرف کنندگان ارائه شده است؟. "
دکتر شو در پاسخ به این سوال گفت: "تا کنون حتی یک مورد اثر سوء جانبی مشاهده نشده است و حتی یک گزارش در مورد آثار سوء در دست نیست."
رئیس انجمن ایمنی زیستی به منظور رفع ابهام تاکید کرد: "خواهش می‌کنم سعی کنید به خاطر بیاورید که هیچ نوع اثر جانبی مشاهده نشده است؟"
دکتر شو در پاسخ گفت: "سویای مصرفی درچین اکثرا به صورت روغن است و در نتیجه پروتئین یا دی ان ای خیلی کمی دارد که 99 درصد آن روغن است و در نتیجه ممکن است یک درصد پروتئین یا دی ان ای تراریخته داشته باشد ولی ما تا کنون هیچ اثر سویی مشاهده نکرده‌ایم. در مورد پاپایا هم که به صورت تازه خوری مصرف می‌شود تا کنون هیچ گونه گزارشی در مورد اثر سوء این محصول دریافت نکرده‌ایم. در مورد پنبه موردی را مشاهده کردیم. یکی از ملاحظات ابراز شده مقاوم شدن آفات به محصول تراریخته است که ما این پدیده را مشاهده نکردیم. اما پدیده ای که مشاهده کردیم این بود که در کنار کاهش جمعیت آفت اصلی پنبه جمعیت آفت ثانویه رشد بیشتری پیدا کرد. البته این مسئله در همه جا مشاهده نشده است. با توجه به اینکه برای کنترل آفت ثانوی به سم کمتر و ضعیف‌تری نیاز است و سمی که برای این آفت ثانویه استفاده می‌شود خطر کمتری از سمی که برای آفت اصلی استفاده می‌شود دارد این محصول مورد استقبال زیادی قرار گرفته و کشت آن ادامه دارد چرا که سمی که برای آفت کرم قوزه استفاده می‌شد برای انسان بسیار خطرناک بود. به همین دلیل ما این را هم به عنوان نکته مثبت تلقی می‌کنیم. "
رئیس انجمن ایمنی زیستی در تکمیل پاسخ دکتر شو گفت: " این مسئله درحالیست که در مورد برنج تراریخته ایرانی تا چهار آفت محتمل و آفات ثانویه برنج مثل کرم سبز برگ‌خوار برنج از بین رفته‌اند و هیچ کدام مقاومتی از خود نشان نداده‌اند. "
دکتر شو افزود: "همچنین ما از پنبه هیبریدی استفاده می‌کنیم که تراریخته هم هست این مطالعات 10 سال است که ادامه دارد. و ما محاسبه کردیم که از نظر اقتصادی 10 درصد برای ما منفعت اقتصادی دارد و اکنون ما گزارشاتی داریم که این منفعت 25 درصد بوده است. یکی دیگر از ملاحظات در چین اینست که چین مرکز تنوع برنج است بنابراین احتمال انتقال ژن از برنج تراریخته به برنج وحشی وجود دارد. بنابراین ما محیط‌های حفاظت شده‌ای را برای این دو برنج تراریخته در نظر گرفته‌ایم اما به نظر من این ملاحظه در مورد ایران وجود ندارد چون در ایران شما برنج وحشی ندارید."
یکی دیگر از سوالات مطرح شده توسط شرکت‌کنندگان نشست این بود که: با وجود اینکه سازمان‌های بین‌المللی مانند WHO هنوز آزمایش‌های طولانی مدت مربوط به ایمنی محصول را انجام نداده‌اند چگونه می‌توان از سلامتی این محصولات اطمینان حاصل کرد؟
دکتر قرهیاضی در پاسخ به این سوال گفت: "اصل سوال غلط است. اصلا سازمان WHO مسئول انجام هیچ آزمایشی نیست. سازمان خواربار جهانی و WHO جزو سازمان‌های سیاست‌گزار هستند. ولی همین سازمان یعنی WHO صراحتا به صورت 20 سوال و پاسخ بر روی سایت خودش که قابل داونلود کردن است، پاسخ این سوال را داده که خود من آنرا ترجمه کرده‌ام و همین الان در خبرنامه‌های ایمنی زیستی وجود دارد. هم اصل سوال و هم اصل پاسخ و هم تفسیر آن در خبرنامه‌های ایمنی زیستی آمده است در سایت www.irbic.ir هم آمده است. سازمان بهداشت جهانی (WHO) هم صراحتا اعلام کرده که کلیه محصولات تراریخته‌ای که در بازار مصرف قرار دارند از نظر تمام کنترل‌های دولتی و نظارتی پذیرفته شده‌اند و هیچ‌گونه عوارض سویی درباره آنها مشاهده نشده است و این در حالیست که سایر محصولات از چنین فیلتری عبور نمی‌کنند. در واقع محصولات غیرتراریخته با توجه به اینکه از این فیلترها عبور نمی‌کنند دارای اثرات سوء و ضرر و زیان بیشتری هستند."
یکی دیگر از سوالات قابل توجه که مطرح شد این بود که: "ما مطلع هستیم که 90 درصد روغن مورد استفاده در کشور از محصولات دانه‌های روغنی کشاورزی وارداتی که بیشتر آنها تراریخته هستند تهیه می‌شود. پس یعنی فعلا معلوم می‌شود که روغن حاصل از محصولات تراریخته آزمایش خود را پس داده‌اند و ضرری ندارند و ضمن اینکه موضوع واردات زیاد روغن دلیل بر نیاز سرمایه‌گزاری در این قسمت است، آیا بهتر نیست برای شروع کار، جامعه علمی ما نیز روی این نوع محصول تراریخته کار کند؟"
دکتر قرهیاضی ضمن تایید گفته‌های سوال کننده توصیه کرد که جوانان ما به دنبال تولید سویا، کلزا، ذرت، آفتابگردان و پنبه تراریخته بروند.