همچنان در انتظار تولید پنبه تراریخته در آینده نزدیک
تهیه و تنظیم: نغمه عبیری-
ایران همچنان در انتظار تولید پنبه تراریخته است. این در حالی است که کشورهایی مثل مصر، میانمار و بورکینافاسو هرکدام صدها هزار هکتار از مزارع خود را به تولید پنبه تراریخته اختصاص داده‌اند و هندوستان دهمین سال کشت پنبه تراریخته متحمل به آفات را با عبور از سطح زیر کشت ده میلیون هکتار جشن گرفته است.
ایران همچنان در انتظار تولید پنبه تراریخته است. این در حالی است که کشورهایی مثل مصر، میانمار و بورکینافاسو هرکدام صدها هزار هکتار از مزارع خود را به تولید پنبه تراریخته اختصاص داده‌اند و هندوستان دهمین سال کشت پنبه تراریخته متحمل به آفات را با عبور از سطح زیر کشت ده میلیون هکتار جشن گرفته است. هندوستان از محل کشت پنبه تراریخته مقاوم به آفات در سال 2010 به تنهایی 5/2 میلیارد دلار درآمد کسب کرده است. در چین، پنبه تراریخته مقاوم به آفات 5/71 درصد سطح زیر کشت کل پنبه را شامل می‌شود و در پاکستان هم قریب به سه میلیون هکتار پنبه تراریخته کشت می‌شود.
در خبری که در تاریخ 18مرداد و به گزارش باشگاه خبرنگاران منتشر شده است دکتر قربانعلی روشن رئیس موسسه تحقیقات پنبه کشوراز حذف تدریجی پنبه از سیستم کشت استان گلستان انتقاد و اعلام کرده است: "حذف تدریجی محصول استراتژیک و صنعتی پنبه از الگوی کشت سبب شده تا شیوع انواع آفات و بیماری‌ها در سایر محصولات زراعی بیشتر و در نتیجه مواجه شدن با افزایش سمپاشی‌ها و در نهایت تشدید انواع بیماری‌های صعب‌العلاج در جامعه انسانی استان گلستان باشیم. در زمینه بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، موسسه تحقیقات پنبه کشور با تدوین بیش از 33 عنوان طرح تحقیقاتی کلان در صدد تولید پنبه تراریخته مقاوم به آفات، بیماری‌های گیاهی و علف کش است تا در صورت تحقق این مهم، هزینه‌های وجین و سمپاشی‌ها کاهش و از آلودگی محیط زیست نیز جلوگیری شود."
اما سوال اینجاست که بالاخره چه زمانی این وعده‌ها محقق می‌شوند. رئیس محترم موسسه تحقیقات پنبه کشور در اسفند ماه سال پیش در خبری که در همین سایت منتشر شده بود از تولید انبوه «پنبه تراریخته» مقاوم به آفت در آینده نزدیکخبر داد پس این آینده‌ی نزدیک چه زمانی است؟
واقعیت این است که از سال 1384 و با به روی کار آمدن محمدرضا اسکندری وزیر جهاد کشاورزی و مجتبی خیام نکویی رئیس پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی برنامه‌های مهندسی ژنتیک از جمله تولید تجاری و انبوه برنج تراریخته و پنبه تراریخته به محاق رفت و با پیش کسوتان مهندسی ژنتیک برخورد شد و به این ترتیب در عین مقابله با تولید ملی این نوع محصولات راه برای استفاده از کار وسرمایه بیگانگان و واردات چند میلیارد دلاری محصولات تراریخته باز شد. با وجود گذشت قریب به سه سال از تصویب قانون ایمنی زیستی که دولت را مکلف به فراهم آوری تمهیدات لازم برای تولید و کشت محصولات تراریخته می‌کند آیین نامه اجرایی این قانون هنوز به تصویب نرسیده است و پیش‌نویس بازدارنده تهیه شده از سوی دکتر مرشدی رئیس دبیرخانه شورای ملی ایمنی زیستی نیز مورد اعتراض انجمن‌های علمی ذیربط قرار گرفته است و در حال حاضر هم از انجام هر نوع آزمایش مزرعه‌ای پنبه تراریخته به بهانه‌های واهی ممانعت می‌شود. متاسفانه در ایران مسئولان اصلی عقب‌ماندگی درتولید محصولات تراریخته با وجود تصویب قانونی مشخص در این زمینه مدیران میانی با گرایش‌هایسلیقه‌ای شخصی هستند که از اجرای قانون جلوگیری کرده و راه پژوهشگران را سد می‌کنند. مرکز اطلاعات بیوتکنولوژی ایران، با کمال تاسف اعلام می‌کند که در صورت استمرار مدیریت مدیران میانی در شورای ملی ایمنی زیستی، معاونت فناوری و نوآوری معاونت علم و فناوری رئیس جمهور و وزارت جهاد کشاورزی تولید ملی و کشت مزرعه‌ای هرنوع محصول تراریخته از جمله پنبه تراریخته تا سه سال آینده نیز امکان‌پذیر نخواهد بود.
تهیه و تنظیم: نغمه عبیری