ابهام در حضور هیئت ایرانی در ششمین اجلاس متعاهدین پروتکل ایمنی زیستی کارتاهنا (COP-MOP 6)
مرکز اطلاعات بیوتکنولوژی ایران-
ششمین اجلاس متعاهدین پروتکل ایمنی زیستی کارتاهنا (COP-MOP 6) به همراه یازدهمین اجلاس متعاهدین کنوانسیون تنوع زیستی (COP 11) از اول تا پنجم اکتبر (10 الی 14 مهر) سال جاری برگزار خواهد شد.
ششمین اجلاس متعاهدین پروتکل ایمنی زیستی کارتاهنا (COP-MOP 6) به همراه یازدهمین اجلاس متعاهدین کنوانسیون تنوع زیستی (COP 11) از اول تا پنجم اکتبر (10 الی 14 مهر) سال جاری برگزار خواهد شد.
نشست پروتکل ایمنی زیستی کارتاهنا COP-MOP که تا کمتر از دو هفته دیگر ششمین اجلاس آن در حیدر آباد هندوستان برگزار خواهد شد، ادامه مذاکرات مربوط به مفاد پروتکل ایمنی زیستی مشهور به پروتکل کارتاهنا است.
پروتکل کارتاهنا آداب تبادل فرامرزی (صادرات و واردات) محصولات تراریخته را تعیین می‌کند. برخلاف تصوری که برخی از مدیران میانی القا می‌کنند این پروتکل در قوانین داخلی کشورها دخالتی ندارد. درواقع کشورها برای موجودات تراریخته در داخل استقلال عمل دارند و در عمل تنظیمات بین‌المللی با آنها تطبیق می‌شود.
مصوبات چنین اجلاس‌هایی از نظر حقوقی تعهدآور است و می‌تواند از نظر اقتصادی در سطح ملی تاثیرزیادی داشته باشد. در سال 2001 ایران این پروتکل را امضا کرده و از آن به بعد با پیوستن ایران به این پروتکل رعایت توافقات این پروتکل برای ایران الزامی شده است.
تا کنون بیش از 150 کشور عضو این پروتکل شده‌اند. این اجلاس سالانه با استقبال زیادی روبرو شده و کشورها با برنامه‌ریزی قبلی در این نشست حاضر می‌شوند و مواضع خود را مطرح می‌کنند. به طور معمول از دو سال قبل از تشکیل این اجلاس محل اجلاس تعیین می‌شود ولی با این وجود در اجلاس گذشته یعنی در پنجمین اجلاس که در ناگویای ژاپن برگزار شده بود تنها سه نفر از وزارت جهاد کشاورزی ایران به عنوان هیات ایرانی و بدون تعیین مواضع ملی ایران شرکت کرده بودند. این در حالیست که افراد صاحب‌نظر در این حوزه در کشور کم نیست و مخصوصا انجمن‌هایی مانند انجمن علمی ایمنی زیستی و انجمن علمی بیوتکنولوژی کارهای بسیاری در این زمینه کرده‌اند و همواره تمایل خود را برای بررسی مشکلات در این زمینه و ارائه راه‌حل کارشناسانه نشان داده‌ند.
مهمترین مصوبات پنجمین اجلاس متعاهدین پروتکل ایمنی زیستی به شرح زیر بوده است
•مسئولیت‌ها و حقوق کشورهای ترانزیت کننده محصولات تراریخته
•بازرسی و گزارش‌دهی در مورد عملکرد پروتکل
•ترتیبات ارزیابی و بازنگری در مورد عملکرد پروتکل
•برنامه استراتژیک پروتکل ایمنی زیستی کارتاهنا برای سال‌های 2011 تا 2020
•تهیه راهنمای آنالیز خطر و مدیریت خطر نحوه کار اتاق تهاتر ایمنی زیستی
•نحوه استفاده از متخصصین ایمنی زیستی (Roster of Experts)
•حمل و نقل فرامرزی، شناسایی و برچسب زنی موجودات زنده تراریخته
•وضعیت فعالیت‌های مربوط به توانمندسازی
•هماهنگ سازی و همکاری با سایر سازمان‌ها ومعاهده‌های بین‌المللی
•انتخاب اعضای جدید کمیته پایبندی (شورای حکام)
مهمترین موضوعاتی که در دستور جلسه ششمین اجلاس متعاهدین پروتکل ایمنی زیستی کارتاهنا قرار دارد به شرح زیر اعلام شده است.
1- ملاحظات اجتماعی و اقتصادی استفاده از بیوتکنولوژی مدرن
2- حمل و نقل بین‌المللی٬ بسته‌بندی و برچسب‌گذاری محصولات تراریخته
3- بررسی وضعیت توانمندسازی ایمنی زیستی و استفاده از فهرست نخبگان ایمنی زیستی جهان
4- انتقال فرامرزی غیرعمدی موجودات زنده تغییر شکل یافته ژنتیکی
5- آنالیز احتمال خطر و مدیریت احتمال خطر
متاسفانه در سال‌های اخیر شرکت افراد متنوع و کم ارتباط و بی‌ارتباط با موضوع ایمنی زیستی در اجلاس‌های گذشته و عدم شرکت مسئولین ایمنی زیستی کشور و انجمن‌های علمی از طرف دولت جمهوری اسلامی ایران موجب عدم تاثیرگذاری ایران در تامین منافع ملی در این حوزه شده است. برای مثال دکتر مرشدی که اکنون قریب به سه سال است ریاست دبیرخانه شورای ملی ایمنی زیستی را عهده‌دار شده است حتی در یک مورد از اجلاس‌های بین‌المللی مربوط به پروتکل ایمنی زیستی کارتاهنا شرکت نکرده است. تلاش مرکز اطلاعات بیوتکنولوژی ایران برای انجام مصاحبه با وی به جایی نرسیده است.
مرکز اطلاعات بیوتکنولوژی ایران بار دیگر و این بار از این طریق از رئیس محترم سازمان حفاظت محیط زیست، سایر اعضای شورای ملی ایمنی زیستی و آقای دکتر مرشدی دعوت می‌کند تا نقطه نظرات خود را در مورد ابهام‌های مطرح شده برای انتشار به این مرکز ارسال کنند.
مرکز اطلاعات بیوتکنولوژی ایران در روزهای آینده تلاش خواهد کرد تا با نماینده انجمن‌های علمی عضو شورای ملی ایمنی زیستی، نماینده اساتید دانشگاه‌های علموم پزشکی و سایر اعضای شوری ملی ایمنی زیستی و نیز رئیس انجمن ایمنی زیستی و رئیس انجمن بیوتکنولوژی در همین زمینه مصاحبه‌هایی را انجام داده و جهت اطلاع علاقمندان و عموم مردم منتشر کند.