پس از يك سال، انتشارات Elsevier حكم به برائت گياهان تراريخته داد!

طی اقدامی كم سابقه، انتشارات Elsevier مقاله‌ی سرالينی و همكارانش با عنوان “Long term toxicity of a Roundup herbicide and a Roundup-tolerant genetically modified maize” كه در سال گذشته ميلادی عليه گياهان تراريخته در مجلهFood and Chemical Toxicology توسط اين انتشارات چاپ شده بود را فاقد مستندات قطعی دانسته و آن را از مجله Food and Chemical Toxicology پس گرفت.

طی يك آگهی رسمی مجله مذكور دلايل اين امر را اينگونه بيان كرده است:

مجله Food and Chemical Toxicology مقالهLong term toxicity of a Roundup herbicide and a Roundup-tolerant genetically modified maize را كه در نوامبر سال ٢٠١٣ ميلادی برابر با آذر ١٣٩١ هجری شمسی در ارتباط با سميت گياهان تراريخته برای موش‌های آزمايشگاهی به چاپ رسانده بود را به دلايل زير پس می‌گيرد.

سردبير مجله Food and Chemical Toxicology اعلام كرد كه مدتی كوتاه پس از چاپ مقاله مذكور در مجله، نامه‌هايی را دريافت كرده است كه در آنها صحت مطالب منتشر شده در مقاله مزبور مورد سوال قرار گرفته بود و در بسياری از آن نامه‌ها از سردبير مجله درخواست شده بود تا مقاله پس گرفته شود. بر اساس استانداردهای مجله، نامه‌های مذكور و همچنين نامه‌هايی كه در پشتيبانی از محتويات مقاله ارسال شده بود همراه با جواب نويسندگان مقاله توسط مجله منتشر شد (http://www.sciencedirect.com/science /journal/02786915/53). به دنبال اين امر سردبير مجله تمام فرآيندهای داوری مقاله را دوباره مورد بررسی قرار داده و از نويسنده مسئول مقاله درخواست كرده است تا اجازه دهد داده‌های خام این پژوهش دوباره مورد بررسی قرار گيرد. نويسنده مقاله درخواست سردبير مجله را پذيرفته و تمام موارد مورد درخواست را برای دفتر مجله ارسال كرده است كه اين همكاری نويسنده مقاله قابل تقدير است.

طی برسی‌های به عمل آمده توسط سردبير مجله مشخص شد كه هيچگونه فريبكاری يا جعل عمدی در داده‌ها صورت نگرفته است. با اين وجود، با مطالعه دقيق‌تر داده‌ها مشخص شد كه در پژوهش انجام شده در دو مورد يكی تعداد حيوانات مورد آزمايش و ديگری انتخاب نژاد Sprague-Dawley كه يك نژاد خاص از موش‌ها است، بايد بيشتر دقت می‌شده است. در زمان داوری مقاله، تعداد كم موش‌های مورد آزمايش مورد سوال داوران قرار گرفته بود كه در نهايت هيات تحريريه مجله به اين نتيجه رسيده بودند که با توجه به نتايج جديد و جالب مقاله اين موضوع قابل اغماض است. با مطالعه عميق‌تر داده‌ها مشخص شد كه با اين جمعيت كوچك نمی‌توان به يك نتيجه‌گيری قطعی درباره اثر NK603 يا گليفوسيت روی مرگ و مير موش‌ها يا شيوع تومور در موش‌های مورد آزمايش دست يافت. از سوی ديگر با توجه به شيوع بالای تومور در بين موش‌های نژاد Sprague-Dawley مشاهده تومور و مرگ و مير در موش‌های تحت تيمار را نمی‌توان به تيمارهای مورد آزمايش نسبت داد.

در نهايت سردبير مجله عنوان كرد كه نتايج منتشر شده قطعی نبوده و بنابراين استانداردهای لازم برای چاپ در مجله Food and Chemical Toxicology را ندارد.

منابع

1. http://www.elsevier.com/about/press-releases/research-and-journals/elsevier-announces-article-retraction-from-journal-food-and-chemical-toxicology#_ftn1

2. http://www.nature.com/news/study-linking-gm-maize-to-rat-tumours-is-retracted-1.14268?WT.mc_id=FBK_NPG_1311_NatureNews#auth-1

ترجمه: دکتر عباس عالم‌زاده- عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز- عضو هیئت مدیره انجمن ایمنی زیستی ایران