حفاظت از نژاد بز مرخز ایرانی به عنوان میراث ژنتیک کشور با ایجاد مجموعه رده سلولی بز مرخز
به گزارش مرکز اطلاعات بیوتکنولوژی ایران، بانک سلول‌های انسانی و جانوری مرکز ملی ذخایر ژنتیک و زیستی ایران موفق شد مجموعه سلولی حاوی تعداد 58 رده سلولی فیبروبلاستی بز مرخز را تهیه، تولید و نگهداری کند. دکتر سید ابوالحسن شاهزاده فاضلی، رئیس مرکز ملی ذخایر ژنتیک و زیستی ایران در خصوص این دستاورد گفت: افزایش رشد جمعیت انسانی جهان و …
به گزارش مرکز اطلاعات بیوتکنولوژی ایران، بانک سلول‌های انسانی و جانوری مرکز ملی ذخایر ژنتیک و زیستی ایران موفق شد مجموعه سلولی حاوی تعداد 58 رده سلولی فیبروبلاستی بز مرخز را تهیه، تولید و نگهداری کند.
دکتر سید ابوالحسن شاهزاده فاضلی، رئیس مرکز ملی ذخایر ژنتیک و زیستی ایران در خصوص این دستاورد گفت: افزایش رشد جمعیت انسانی جهان و توجه تولیدکنندگان و پرورش‌دهندگان به ایجاد نژادهای دامی اقتصادی و پر تولید و عدم توجه و برنامه‌ریزی برای حفظ نژادهای خالص و بومی، صدمات جبران ناپذیری را به منابع ژنتیک اکثر کشورها از جمله ایران وارد کرده است.
در بین دام‌های مختلف اهمیت و نقش بز قابل توجه است، بز یکى از قدیمى‌ترین حیواناتى است که توسط بشر اهلى شده است. نوشته‌هاى زیادى مربوط به هزاران سال قبل به‌دست آمده است که اهمیت بز را از نظر تأمین منابع شیر، گوشت، کرک و پوست نشان مى‌دهند. امروزه در ایران حدود 25 میلیون راس بز موجود است که حدود 20 نژاد بز شناسایی شده است. این نژادها به منظور تولید گوشت پرورش داده می‌شوند ولی مو و کرک نیز برای مصرف در صنایع دستی و صادرات از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. در بین این نژادها، بز مرخز یکی از نژادهای منحصر بفرد استان کردستان و یکی از ذخایر ژنتیک با ارزش کشور است. بدن این دام از الیافی بنام موهر (مه رز) پوشیده شده که از نظر اقتصادی حائز اهمیت است.
وی افزود: در بین نژادهای بز دنیا، تنها دو نژاد مرخز و آنقوره قادر به تولید الیاف موهر هستند. تغییرات پدید آمده در شیوه زندگی دامداران، مناسبات آنها با بازار و محدودیت‌های ایجاد شده طی دو دهه اخیر سبب کاهش شدید جمعیت این دام شده است. در سال 1390 و بر اساس بررسی‌های بعمل آمده، جمعیت این دام به 1500 رأس کاهش یافته است. با توجه به محدودیت‌های بوجود آمده از جمله کاهش جنگل‌های بلوط بعنوان اصلی‌ترین منبع غذایی این دام و عدم تمایل دامداران جوان برای تکثیر این دام به دلائل اقتصادی و بروز بعضی بیماری‌ها و غیره، این کاهش جمعیت یک تهدید محسوب می‌شود. همچنین کاهش جمعیت این دام علاوه بر اینکه لطمه‌ای بر فرهنگ موجود است، بر روند تخریب جنگل نیز موثر است.
فاضلی خاطر نشان کرد: مرکز ملی ذخایر ژنتیک و زیستی ایران بر اساس یکی از رسالت‌های خود مبنی بر حفظ و نگهداری ذخایر ژنتیک و زیستی در ایران، بز مرخز را بعنوان یکی از نژادهای منحصر بفرد در جهان و در معرض انقراض به منظور حفاظت از ذخایر ژنتیک و زیستی کشور انتخاب کرد. همچنین با توجه به جنبه‌های اقتصادی، فرهنگی و بومی بودن این نژاد اقدام به تهیه رده‌های سلولی از بز مرخز و حفظ و نگهداری آنها کرده است. این مجموعه به عنوان منبعی در دسترس و آماده برای پژوهش‌های ژنتیک، اصلاح نژاد، همانندسازی و… در اختیار پژوهشگران علاقمند قرار دارد. همچنین این مجموعه سلولی می‌تواند زمینه‌ساز توجه بیشتر برای حفظ این گونه با ارزش به عنوان یکی از اقلام گنجینه تنوع زیستی باشد.
گفتنی است مشخصات رده‌های سلولی بز مرخز، از طریق سایت مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران در دسترس است. علاقمندان می‌توانند برای مشاهده اطلاعات فوق به آدرسwww.ibrc.ir مراجعه کنند.
مرکز اطلاعات بیوتکنولوژی ایران