جامعه علمی زراعت و اصلاح نباتات: احیای جایگاه کشاورزی در تولید ناخالص ملی مستلزم نوسازی ناوگان تحقیقات کشاورزی و رسیدگی فوری به بحران آب، بحران سرمایه، اشتغال فارغ التحصیلان کشاورزی و استفاده از فناوری‌های نو است
مرکز اطلاعات بیوتکنولوژی ایران: اولین کنگره بین‌المللی و سیزدهمین کنگره ملی زراعت و اصلاح نباتات ایران با شعار «احیای جایگاه کشاورزی در تولید ناخالص ملی» پس از ماه‌ها تلاش دست‌اندرکاران و…
مرکز اطلاعات بیوتکنولوژی ایران: اولین کنگره بین‌المللی و سیزدهمین کنگره ملی زراعت و اصلاح نباتات ایران با شعار «احیای جایگاه کشاورزی در تولید ناخالص ملی» پس از ماه‌ها تلاش دست‌اندرکاران و برگزارکنندگان آن در ششم شهریور ماه 1393پایان یافت. علاوه بر ارائه مقالات در دو سمپوزیوم مختلف چهار نشست تخصصی هم‌اندیشی و یک کارگاه آموزشی نیز در حاشیه این کنگره‌ها برگزار شد.
در پایان این همایش، قطعنامه‌ای صادر شد که توسط کمیته صدور قطعنامه و بر اساس نتایج نشست ها و هم اندیشی ها تهیه شده است.
توجه ویژه به بحران آب، بحران اشتغال فارغ التحصیلان بخش کشاورزی، نوسازی ناوگان تحقیقات کشاورزی، ضرورت افزایش سرمایه‌گذاری دولتی، فراهم آوری بستر ورود فناوری به بخش، توجه به فناوری‌های نو و به طور ویژه فناوری زیستی که موجب تحول بزرگی در نظام تولید کشاورزی جهان شده است از جمله موارد ذکر شده در قطعنامه است.
متن کامل قطعنامه پایانی این کنگره به شرح زیر است:
قطعنامه پایانی اولین کنگره بین‌المللی و سیزدهمین کنگره ملی زراعت و اصلاح نباتات ایران و سومین همایش علوم و تکنولوژی بذر ایران
به نام خداوند جان و خرد
در پرتو عنایات الهی، اولین کنگره بین‌المللی و سیزدهمین کنگره ملی زراعت و اصلاح نباتات ایران توسط انجمن علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران با شعار «احیای جایگاه کشاورزی در تولید ناخالص ملی»در تاریخ چهارم تا ششم شهریور ماه 1393 در محل سالن همایش‌های مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج و با حضور وزیر محترم جهاد کشاورزی به عنوان سخنران افتتاحیه، 20 تن از دانشمندان بنام، از 17 کشور جهان و نیز دانشمندان و پژوهشگران وزرات جهاد کشاورزی، اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی و دانشجویان رشته‌های مرتبط با علوم زراعت و اصلاح نباتات و علوم و تکنولوژی بذر ایران برگزار شد. در این همایش سه روزه، از مجموع 1676 مقاله رسیده، 1531 مقاله پس از بررسی‌های دقیق و طی مراحل مختلف پذیرفته شدند که در این میان، 23 مقاله به صورت سخنرانی فارسی و انگلیسی و بقیه به صورت پوستر ارائه شد. موضوع این مقاله‌ها شامل: زیست‌فناوری، ژنتیک، به‌نژادی، تنش‌های محیطی زنده و غیرزنده، علوم و تکنولوژی بذر، تغذیه و تولید، گیاهان زراعی، ایده‌های جدید زراعی، فیزیولوژی، اقلیم و پایداری، اکولوژی، علف‌های هرز، گیاهان زراعی جدید و فراموش‌شده، تنوع زیستی، مدلینگ، فناوری، و امنیت تولید بود که در قالب پنج نشست به صورت سخنرانی، پنج گروه ارائه‌ی پوستر ارائه شد. هم‌چنین چهار نشست تخصصی هم‌اندیشی و یک کارگاه آموزشی نیز در حاشیه این کنگره‌ها برگزار شد.
در افتتاحیه این کنگره، مراسم ویژه‌ای نیز برای بزرگداشت یکصدمین سالگرد تولد دکتر نورمن بورلاگ، پدر انقلاب سبز و برنده‌ی جایزه نوبل کشاورزیبا حضور وزیر جهاد کشاورزی و رئیس بنیاد جایزه جهانی غذا برگزار شد که در آن از فرش یادبود مزین به تصویر این دانشمند فقید رونمایی شد. هم‌چنین از چهار تن از چهره‌های تأثیرگذار علم زراعت و اصلاح نباتات و نیز چهار تن از کشاورزان پیشرو در زمینه کشت برنج با اهدای جایزه‌ای تقدیر به عمل آمد.
شرکت‌کنندگان در این کنگره پس از استماع سخنرانی‌ها و با لحاظ نمودن چالش‌های فراروی تولید در بخش کشاورزی و نیز نقطه‌نظرات ارائه‌شده توسط صاحب‌نظران و اندیشمندان، و بحث و تبادل نظر به عمل‌آمده در نشست‌های هم‌اندیشی، و با یاد‌آوری اینکه
الف- کمبود منابع تولید و نهاده‌های لازم برای تأمین امنیت غذایی کشور و به طور ویژه، کمبود آب یکی از بحرانی‌ترین منابع فراروی افزایش تولیدات کشاورزی کشور است؛
ب- در حال حاضر، برای تأمین امنیت غذایی میلیاردها دلار با طیب خاطر صرف واردات مواد غذایی و نیز مواد اولیه صنعتی از تولیدات کشاورزی می‌شود؛
ج- سیاست‌های افزایش جمعیت، بدون تردید نیاز به مواد غذایی را به شدت افزایش خواهد داد و در صورت عدم افزایش تولید داخلی، وابستگی کشور به واردات این محصولات و مواد غذایی بیشتر و بیشتر خواهد شد؛
د- وابستگی کشور به واردات مواد غذایی در جهت تأمین امنیت غذایی، استقلال اقتصادی کشور را به مخاطره انداخته و این موضوع موجب سلب فرصت و کاهش توانمندی در مذاکرات بین‌المللی در برابر قدرت‌های جهانی برای تأمین و استیفای حقوق ملت می‌شود؛
شرکت کنندگان در این کنگره موارد زیر را به عنوان قطعنامه اعلام می‌کنند.
1- «احیای جایگاه کشاورزی در تولید ناخالص ملی» نیازمند ایجاد و یا گسترش زیرساخت‌های لازم برای افزایش تولید در بخش کشاورزی است. تحقق این هدف، نیازمند سرمایه‌گذاری کلان ملی است.
2- شرکت‌کنندگان در این کنگره لزوم توجه به قطعنامه‌های پیشین و اجرای کامل آنها را مورد تأکید قرار داد.
3- نوسازی ناوگان تحقیقات کشاورزی ضروری بوده و این امر نیازمند سرمایه‌گذاری بخش دولتی است. بنابراین، ضمن تقدیر از دولت خدمتگذار و وزارت جهاد کشاورزی به خاطر تلاش در جهت رفع موانع پیش روی توسعه فناوری‌های مرتبط با زراعت و اصلاح نباتات، از دولت محترم درخواست می‌شود که تأمین منابع و سرمایه مورد نیاز برای نوسازی ناوگان تحقیقات کشاورزی را در اولویت قرار دهد.
4- فناوری‌های نو و به طور ویژه فناوری زیستی موجب تحول بزرگی در نظام تولید کشاورزی جهان شده است، ولی بخش کشاورزی در کشور ما هم‌چنان بهره چندانی از فناوری نوین ندارد. لذا شرکت‌کنندگان در این کنگره ضمن تقدیر از تهیه و تصویب قانون ایمنی زیستی و سایر اسناد بالادستی نظام که نه تنها تضمین بهره‌برداری ایمن از محصولات فناوری زیستی بلکه دستیابی به سهم قابل توجه از بازار جهانی محصولات زیست‌فناوری را مورد تأکید قرار داده است، خواستار تداوم حمایت‌ها برای تحقق اهداف پیش‌گفته و پیگیری مجدانه برای اجرای قانون و برخورد با قانون‌شکنان و قانون‌گریزان هستند.
5- شرکت‌کنندگان در کنگره لزوم توجه به پژوهش‌های کشاورزی به ویژه در زمینه‌های کاربردی را مورد تأکید مجدد قرار می‌دهند. از آنجا که ایران، در منطقه‌ی خشک و نیمه خشک جهان قرار گرفته است، کم‌آبی، خشک‌سالی و بحران آب پدیده‌ای کاملاً عادی در کشور ماست و از این روست که تمرکز پژوهش‌ها به سوی تنش‌های غیرزیستی و به طور ویژه، تنش‌های خشکی و شوری اجتناب‌ناپذیر است.
6- توجه بیشتر به پژوهش‌های کشاورزی، نه تنها یک ضرورت بلکه یک انتخاب دلپذیر و هوشمندانه است. تحقق اهداف تعریف‌شده برای بخش کشاورزی بدون توجه ویژه به پژوهشگران به منظور کاربردی کردن و مشتری‌گرا کردن تحقیقات امکانپذیر نیست. از این رو شرکت‌کنندگان در کنگره خواستار تغییر مفاد آیین‌نامه ترفیع و ارتقای اعضای هیئت علمی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی به نحوی هستند که دستاوردهای علمی پژوهشی و کاربردی آنها مثل ایجاد و معرفی ارقام زراعی جدید و نیز، سایر یافته‌های کاربردی فنی به صورت کارا در ترفیع و ارتقای رتبه آنها تأثیر داشته باشد.
7- روابط علمی بین‌المللی در دنیای امروز عامل بسیار مهمی در جهت استفاده از ظرفیت‌های علمی جهانی، انتقال فناوری‌های مورد نیاز و تسریع در اجرای پژوهش‌هاست و غفلت از این امر مهم، به انزوای علمی کشور و تحریم خود‌ساخته دامن می‌زند که آسیب‌های شدیدی به حیثیت علمی و بازدهی پژوهش‌ها وارد می‌کند. از این رو، شرکت‌کنندگان کنگره خواستار پرهیز بیش از پیش از پرداختن به نگاه امنیتی نسبت به این موضوع بوده و خواهان تسهیل مقررات در جهت گسترش روابط علمی بین‌المللی پژوهشگران، اعضای هیئت علمی و دانشجویان، و از جمله تفویض اختیارات بیشتر در این زمینه به مدیران دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی هستند.
8- با توجه به نیاز بخش کشاورزی به نیروی انسانی کارآمدتر برای بخش کشاورزی، شرکت‌کنندگان در کنگره لزوم توجه به بهبود کیفیت آموزشی، گنجاندن واحد عملی و کاربردی بیشتر، و بازنگری و تغییر سرفصل درس‌های رشته‌های کشاورزی را مورد تأکید قرار داده و با توجه به اقلیم خشک کشور، خواستار توجه بیشتر به زراعت‌های دیم به جای توسعه زراعت‌های آبی هستند.
9- با توجه به مسأله بحران آب پیشنهاد می‌شود که عملکرد محصول به جای کیلوگرم در هکتار بر مبنای کارایی مصرف آب و برای مثال به صورت کیلوگرم در متر مکعب آب مصرفی بیان شود.
10-همسو با شعار کنگره پیشنهاد می‌شود که حرفه کشاورزی نیز مانند سایر مشاغل به صورت جامع تعریف شود و در قالب یک قانون به تصویب مجلس شورای اسلامی برسد تا ضمن احیای کشاورزی در کشور، زمینه اشتغال برای فارغ‌التحصیلان کشاورزی فراهم شود.
11-هم اندیشی ذخایر توارثی و بانک های ژن و شرکت‌کنندگان در همایش خواهان دسترسی بیشتر برای بهره‌برداری از ذخایر توارثی بانک‌های ژن هستند و لایحه‌ای را که در این مورد در هیأت محترم دولت در دست تدوین است را بازدارنده و از نظر فنی غیر قابل اجرا می‌دانند. در متن پیش‌نویس این لایحه، ذخایر توارثی به نحوی تعریف شده است که همه موجودات زنده اعم بذر، میوه، سبزی، جانوران و دام‌ها، و حتی انسان را در بر می‌گیرد. از سوی دیگر هرگونه استفاده از ذخایر توارثی مستلزم اخذ مجوز شده و استفاده بدون مجوز جرم تلقی شده است. لذا شرکت‌کنندگان در کنگره خواستار آن هستند که متن این لایحه با مشارکت انجمن‌های علمی ذی‌ربط و به طور ویژه اتحادیه انجمن‌های علوم کشاورزیو انجمن زراعت و اصلاح نباتات مورد تجدید نظر و بررسی قرار داده شود.
12-فارغ التحصیلان کشاورزی همچون بهره‌برداران بخش جزء سرمایه‌های غنی این بخش مولد محسوب می‌شوند. با توجه به اهمیت انتقال دانش روز در صنعت بذر، زراعت و اصلاح نباتات از دولت محترم تقاضا دارد اشتغال مولد فارغ‌التحصیلان این علوم را در اولویت ویژه قرار دهند.
مرکز اطلاعات بیوتکنولوژی ایران