گیاهان تراریخته در طبیعت هم تولید می‌شوند!

نتایج یک تحقیق جدید نشان می‌دهد که گیاهان تراریخته به صورت عادی نیز در طبیعت تولید شده و مورد استفاده انسان قرار گرفته‌اند.

نتایج یک تحقیق علمی جدید که در سال 2015 میلادی در شماره 112 مجله علمی بسیار معتبر PNAS منتشر شده است، نشان می‌دهد که گیاه سیب‌زمینی شیرین یک گیاه تراریخته است که حدود هشت هزار سال قبل از طریق انتقال یک ژن از یک باکتری خاکزی موسوم به باکتری آگروباکتریوم در طبیعت تراریخته شده است.

انتقال این ژن از باکتری به گیاه که در شرایط طبیعی روی داده، باعث شده است که ریشه این گیاه متورم و بزرگ شده و بدین‌ترتیب غده‌های خوشمزه‌ای به وجود بیاید که هزاران سال است در سبد غذایی انسان در سرتاسر قرار جهان قرار دارد. ژنی که از باکتری به گیاه منتقل شده است، نوعی هورمون رشد در گیاه تولید می‌کند که منجر به بزرگ‌شدن ریشه گیاه می‌شود.

این کشف از طریق مقایسه رمز ژنتیکی گیاه سیب‌زمینی شیرین با رمز ژنتیکی باکتری حاصل شده است. کشف رمز ژنتیکی روشی نسبتاً جدید است که در آن توالی تمام رمز ژنتیکی موجود در DNA یک موجود مانند باکتری و سیب‌زمینی شیرین به دست آمده و در رایانه‌ها ذخیره می‌شود.

آنگاه با استفاده از رایانه می‌توان به مقایسه این رمزها پرداخت و رمزهای مشابه در بین موجودات مختلف که نشاندهنده‌ی منشاء یکسان آن‎هاست کشف می‌شود. اما در اصل، کشف رمز ژنتیکی وسیله‌ای برای کشف رمز و راز ژن‌ها و چگونگی کارکرد آن‎هاست.

رمز ژنتیکی انسان نیز به همین روش در سال 2003 میلادی کامل و منتشر شد و به این ترتیب، روش‌های جدیدی در شناسایی ژن‌ها و درمان بیماری‌ها به وجود آمد.

مقایسه رمز ژنتیکی گیاه سیب‌زمینی شیرین و باکتری آگروباکتریوم نشان داد که توالی یک ژن موجود در گیاه دقیقاً مشابه توالی ژنی است که پیش از این در باکتری آگروباکتریوم کشف شده بود. از آنجا که پیش از این کشف شده بود که باکتری مذکور به عنوان یک مهندس ژنتیک طبیعی عمل می‌کند و به عنوان قسمتی از چرخه زندگی خود به انتقال ژن به سلول‌های گیاه می‌پردازد و سلول‌های گیاه را وادار به تولید مواد قندی خاصی موسوم به اوپین‌ها می‌کند که مورد نیاز و مصرف باکتری قرار می‌گیرد، انتقال ژن مذکور در نتیجه عمل همین باکتری، طبیعی‌ترین فرضی است که به ذهن دانشمندان خطور می‌کند. به هر حال، نتایج مطالعه مذکور نشان داد که این همان اتفاقی است که رخ داده است.

سیب‌زمینی شیرین با نام علمی Ipomoea batatas گیاهی از خانواده پیچک (Convolvulaceae) است و تراریخته شدن آن باعث امکان استفاده غذایی از آن به وسیله بشر و اهلی‌شدن و زراعی شدن این گیاه شده است.

گفتنی است که پیش از این برخی از محافل فناوری‌هراس به القای این شبهه پرداخته بودند که انتقال ژن از باکتری به گیاه هرگز در طبیعت رخ نمی‌دهد و با این فرضیه غیرعلمی خود نتیجه‌گیری می‌کردند که فرایند مهندسی ژنتیک، یک فرایند غیرطبیعی است!

دانشمندان و متخصصان مهندسی ژنتیک حتی قبل از انتشار نتایج این مطالعه نیز اعلام کرده بودند که فرآیند مهندسی ژنتیک، یک فرایند طبیعی است که با تقلید از آنچه در طبیعت روی می‌دهد و در جهت منافع بشر در آزمایشگاه و با پیشرفته‌ترین فناوری زیستی در اختیار بشر انجام می‌گیرد و بشر با این ابزار در واقع سرعت تولید محصولات طبیعی را بیشتر می‌کند. نتیجه این مطالعه که به روشنی ثابت کرده است که فرایند انتقال ژن و مهندسی ژنتیک در طبیعت هم روی می‌دهد، خط بطلانی بر ذهنیت‌ها و پیش‌فرض‌های غیرعلمی این فناوری‌هراسان خواهد بود.

دانشمندان انتظار دارند که با گشودن رمز ژنتیکی سایر موجودات و از جمله سایر گیاهان در آینده نزدیک، موارد بسیار بیشتری از گیاهان تراریخته‌ای که در طبیعت به وجود آمده‌اند را مورد شناسایی قرار دهند.

منبع: ایسنا