راهکاری برای شبیه‌سازی گونه‌های در حال انقراض حیات‌وحش

درخشش مجدد محققان پژوهشگاه رویان جهاددانشگاهی؛

راهکاری برای شبیه‌سازی گونه‌های در حال انقراض حیات‌وحش

رییس پژوهشکده زیست فناوری پژوهشگاه رویان جهاددانشگاهی با اشاره به موفقیت این پژوهشکده در شبیه‌سازی قوچ وحشی گفت: ادامه این مطالعات برای تکنیک‌های گونه‌های درحال انقراض نیازمند حمایت‌های بیشتر است.

دکتر محمدحسین نصر اصفهانی در گفت‌وگو با ایسنا دلیل آغاز مطالعات شبیه‌سازی پژوهشگاه رویان بر روی گوسفند را مطالعه جهانی بر روی گوسفند دانست و گفت: برای شبیه‌سازی به سه عنصر «تخمک»، «سلول» و «رحم» نیاز است و حیواناتی که ما شبیه‌سازی کردیم، همانند حیوانات معمولی هستند.

وی تولید حیوانات تراریخته را از جمله فعالیت‌های این پژوهشکده عنوان کرد و ادامه داد: این مطالعات بر روی بُز بوده که با اسامی «شنگول»، «منگول» و «حبه انگور» بوده و هم اکنون نسل چهارم حبه انگور نیز متولد شده است و در هلجرد (مجتمع تحقیقاتی جهاددانشگاهی) نگهداری می‌شود.

رییس پژوهشکده زیست فناوری پژوهشگاه رویان تولد «مارال» قوچ شبیه‌سازی بین گونه‌ای را یکی از کارهای بزرگ این مرکز تحقیقاتی نام برد و گفت: به موضوع تولد این قوچ شبیه‌سازی شده در مجلات بین‌المللی از جمله «گاردین» پرداخته شده است.

وی با بیان این که پس از انقلاب هیچ گزارشی در زمینه شبیه‌سازی قوچ قمیشلو (قوچ وحشی) منتشر نشده بود، اظهار کرد: اولین گزارش در این زمینه در ایران در مجله مهم Wild life European منتشر شد.

به گفته این محقق در این گزارش اعلام شد که قوچ وحشی تولید شده از نظر کروموزمی شباهت بسیاری به قوچ اهلی دارد و برای شبیه‌سازی آن، سلول از قوچ وحشی و تخمک و رحم از میش اهلی گرفته شده است و در نهایت یک حیوان بین گونه‌ای به دنیا آورده شده است.

دکتر نصر اصفهانی شبیه‌سازی بین گونه‌ای را شبیه‌سازی دانست که یک گونه در رحم گونه دیگر به دنیا آمده است و گفت: در این روش 99 درصد ژن گونه مورد نظر در هسته است و کمتر از یک درصد ژن نیز در میتوکندری قرار دارد؛ از این رو وقتی شبیه‌سازی بین گونه‌ای انجام می‌شود، میتوکندری از حیوان دهنده تخمک است.

وی از اهدای این قوچ شبیه‌سازی شده به باغ وحش اصفهان به عنوان «نماد تکنولوژی» خبر داد و اظهار کرد: این مطالعه در راستای احیای گونه‌های در حال انقراض بوده است و ادامه آن نیازمند حمایت‌های بیشتر است.

عضو هیات علمی پژوهشگاه رویان با اشاره به کمبودهای موجود در زمینه ادامه این مطالعات در حوزه احیای گونه‌های در حال انقراض، توضیح داد: برای احیای گونه‌های خیلی نایاب بیش از همه نیاز به تخمدان داریم چرا که از تخمدان آن‎ها نمی‌توان استفاده کرد. مثلا برای احیای “ببر” نیاز به تخمدان “ببر” داریم که موجود نیست؛ ولی می‌توانیم از تخمدان گربه‌سانان استفاده کنیم.

نصر اصفهانی نیاز بعدی در این زمینه را انتقال جنین به رحم گربه‌سانانی همچون «شیر» به عنوان نزدیکترین گونه‌ها به ببر دانست و یادآور شد: زمانی که از چنین پروژه‌هایی صحبت به میان می‌آید، انتظار ایجاد می‌کند و از سوی دیگر برای به ثمر رساندن این طرح‌ها به حمایت بیشتر نیاز داریم.

وی عقیم‌سازی گربه‌ها و واگذاری تخمک آن‎ها و در اختیار داشتن شیرهای نگهداری شده در باغ وحش را از راهکارهای توسعه این فناوری ذکر و تصریح کرد: این در حالی است که واقعا ما نمی‌دانیم سرانجام این پروژه چه می‌شود؛ ولی معتقدیم که هر چه انسان فکر می‌کند یک روزی قادر به انجام آن خواهد بود، همانطور که محققان با پیدا کردن جسد یک ماموت در یخ‌های سیبری درصدد هستند یک ماموت را شبیه‌سازی کنند.

دکتر نصر اصفهانی اجرای پروژه تولید ارگان در حیوانات در پژوهشگاه رویان را طرحی دانست که 20 سال قبل به عنوان داستان تخیلی علمی (science fiction) مطرح بوده و امروز به یک اتفاق عملی در دنیا تبدیل شده است.

منبع: ایسنا