رئیس انجمن ژنتیک: تنوع زیستی سرمایه عظیم ملی است

دکتر تولایی رییس انجمن ژنتیک ایران، درگفتگو با مرکز اطلاع رسانی بیوتکنولوژی ایران با اشاره به اهمیت تنوع زیستی اظهار داشت: ایران به لحاظ برخورداری از تنوع زیستی از برترین کشورهای جهان محسوب می شود و از گونه های متنوع با قابلیت های متفاوت برخوردار است. وی تصریح کرد دامنه ی زاگرس و استان های مختلف کشور ما از تنوع زیستی بسیاری برخوردار هستند. برای مثال استان کهگیلویه و بویر احمد یک کلکسیون متنوع از گونه های ژنتیکی گیاهان دارویی است. حتی کویر ما گنجینه ای از ذخایر گیاهی بی نظیر است که دارای صفات ویژه مقاومت به تنش های خشکی و شوری هستند.

رییس انجمن ژنتیک ایران با بیان اینکه برخورداری از اقلیم های متنوع کاملا سرد و کاملا گرم و یا خشک و یا معتدل و مرطوب سبب می شود که گیاهان با ویژگی های اقلیمی مختلف به وجود بیایند، تاکید کرد که این صفات در سطح ژن یک سرمایه ی ملی محسوب می شوند و می توان با بهره گیری از این تنوع ایجاد ارزش افزوده کرد. دکتر تولایی ادامه داد: به عنوان مثال می توان از تنوع زیستی برای مقابله با سرمازدگی که در سال جاری با آن مواجه بودیم بهره برد. بدین ترتیب که با انتقال ژن از گیاهانی که دارای ژن های مقاومت به سرما هستند و در مناطق بسیار سردسیر کشورمان، همچون استان اردبیل رشد می کنند، به سایر گیاهان در مناطق معتدل و یا مناطق دیگر، گیاهانی به وجود آورد که در برابر تنش های سرمایی آتی مقاوم باشند.

دکتر تولایی در ادامه عنوان کرد که تنوع زیستی گیاهی یک سرمایه در صنعت دارویی نیز محسوب می شود. او با اشاره به تنوع زیستی گیاهان دارویی در استان کهگیلویه و بویر احمد اظهار داشت که در یک دشت در این استان انواع گیاهان دارویی وجود دارد که امروزه بخش عمده داروهای با پایه گیاهی از آن ها تهیه می‌شود. وی افزود: بیش از هشتاد درصد این گیاهان دارویی توسط سازمان غذا و داروی آمریکا تایید شده اند و این نشان دهنده اهمیت تنوع زیستی گونه های گیاهی دارویی به عنوان یک سرمایه عظیم ملی است.

رییس انجمن ژنتیک ایران با تاکید بر اهمیت حفاظت از تنوع زیستی تصریح کرد اگر ما این گونه های متنوع زیستی کشورمان را شناسایی و شناسنامه دار نکنیم در واقع گنج پر ارزشی را که در دست داریم از دست داده ایم و قادر به بهره برداری از این سرمایه ملی برای توسعه ی صنعتی و اقتصادی نخواهیم بود.

دکتر تولایی خاطر نشان کرد: اینکه در سطح بین المللی یک روز با عنوان روز تنوع زیستی در نظر گرفته شده است نشان دهنده اهمیت تنوع زیستی و تامل برای بهره برداری از قابلیت های آن است. وی با اشاره به اینکه تقریبا بیست هزار گونه ژنتیکی گیاهی که در ایران به ثبت رسیده است، تنها بخش کمی از سرمایه تنوع زیستی کشور ماست افزود: هزاران رقم بذر گیاهی و خود گیاه همین امروز در قالب اکوتوریسم و در چهارچوب فعالیت های دانشجویی از کشور خارج می شود. وی با بیان اینکه گاهی مطلع می شویم که اقلیم شناسان یا زیست شناسنان خارجی به شکل جمعی وارد کویر شده و سراسر آن را طی می کنند، بر ضرورت صیانت از حقوق ملی سرمایه های ژنتیکی تاکید کرد. محمود تولایی در ارتباط با آنچه تا امروز در کشور جهت حفاظت از تنوع زیستی انجام شده است به پایگاه اطلاع رسانی بیوتکنولوژی گفت: خوشبختانه تا امروز تلاش های ارزشمندی صورت گرفته است و ما کلکسیون های مختلف بذر و نهال در داخل کشور داریم اما نباید صرفا به نگهداری از آنها اکتفا کرد. باید برای خفظ و زنده نگه داشتن این گونه های متنوع یک رویکرد بهره‌برداری اقتصادی داشته باشیم. در این صورت هم بهره‌برداری مطلوب انجام می شود و هم هزینه کردن برای حفظ آنها توجیه پذیر است.

محمود تولایی با اشاره به اینکه امروزه تکنیک های توالی یابی ژنتیکی میسر شده است، ادامه داد: داده های حاصل از این تنوع زیستی می تواند در تولید گونه های متناسب با حوزه های مختلف مورد نیاز کشور ما مورد استفاده قرار بگیرد.

رییس انجمن ژنتیک ایران ادمه داد: تنوع زیستی در گونه های میکروارگانیزم هایی که در چشمه های آب گرم یا سفره های آب معدنی حضور دارند نیز وجود دارد.که هر کدام از آن‎ها ویژگی ها و صفات مهمی دارند و ما وظیفه داریم این سرمایه های ملی که تنوع زیستی را شکل می دهند گرد آوری، تعیین هویت، کنترل کیفیت، طبقه بندی و نگهداری کنیم. او عنوان کرد که تک تک باکتری ها، قارچ‎ها، ویروس ها، دانه ها، بذرها و سلول های گیاهی و جانوری هم در عرصه های خشکی زی و هم در عرصه های آبزی سرمایه‎های بسیار ارزشمندی هستند که در صنایع زیستی، استحصال از معادن، صنایع غذایی مثل صنایع لبنی و … کاربرد دارند.

دکتر تولایی به پتانسیل های زیست فناوری برای حفظ و افزایش تنوع زیستی اشاره کرد و اظهار داشت امروزه با استفاده از قابلیت های مهندسی ژنتیک و با تکنیک توالی یابی ژنتیکی می توانیم تک تک قطعات ژنی حامل صفات مختلف که به وجود آورنده تنوع زیستی هستند را شناسایی کنیم. از سوی دیگر با استفاده از روش های مهندسی ژنتیکی این قطعات را در وکتورها یا حامل‎های ژنی منتقل کنیم. این قطعات می توانند هم برای مطالعه ی صفات برای ورود به عرصه های صنعتی مورد توجه قرار بگیرند هم خود قطعات ژنی به عنوان سرمایه در بانگ های ژنی نگهداری شوند و علاوه بر عمق بخشیدن به مطالعات تحقیقاتی، عرصه‎های کاربردی را نیز برای ما گسترده تر کنند. بنابراین تکنیک های مربوط به حوزه فناوری زیستی به ویژه مهندسی ژنتیک قابلیت بسیار بالایی برای شناسایی، حفظ و بهره برداری از تنوع زیستی داراست.

رییس انجمن ژنتیک ایران در پایان ابراز خوشحالی کرد که امروز مرکز ذخایر ژنتیکی را در کشور داریم و برای سازماندهی رقم های بذرهای گیاهی که بعضا پیش از این به صورت بی رویه از کشور خارج می شده‎اند تلاش‎های قابل توجهی صورت میگیرد. وی ضمن تبریک روز تنوع زیستی به مردم کشور و دانشمندان این عرصه در کشور گفت: این گفنگو را فرصت ارزشمندی میدانم که که هم به دانشجویان و هم به مسئولان گرامی عرض کنم که باید این ذخایر ازشمند کشورمان را به عنوان سرمایه ملی گرامی بداریم تا ان‎شاالله بتوانیم در عرصه های گوناگون از آن بهره برداری اقتصادی داشته باشیم.