اجازه دهیم، متولیان به وظایف خود عمل کنند
با گذشت بیش از دو دهه از تولید تجاری محصولات تراریخته در جهان، همچنان مناقشات بر سر تولید این محصولات ادامه دارد.
به گفته رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، ناچاریم محصولات تراریخته را به خدمت بگیریم تا از منابع آب و خاکمان حفاظت کنیم. عیسی کلانتری با گله از برخی رسانهها در خصوص نقد غیرمنصفانه محصولات تراریخته میگوید: معتقدم در هر موضوعی ضعفها و قوتها باید با هم دیده شود. از دید محیط زیستی و سلامت، هیچ تحقیقی نشان نداده که محصولات تراریخته روی انسان اثر منفی دارد.
در همین باره رئیس سازمان غذا و دارو در تشریح اقدامات سازمان غذا و دارو برای آزمایش مواد و فرآوردههای غذایی وارداتی جهت تشخیص مواد تراریخته، به راهاندازی بخش آنالیز مولکولی فرآوردههای تراریخته در مرکز آزمایشگاههای مرجع کنترل غذا و دارو در سال 88 اشاره کرد و گفت: این بخش در آزمایشگاههای مرجع، از سال 88 تاکنون در زمینه انجام آزمونهای کیفی و کمی تراریختگی و بازرسی و ممیزی آزمایشگاههای همکار، فعال است.
به گزارش ایسنا، غلامرضا اصغری با تاکید بر آنکه فرآوردههای غذایی به طور مستمر و مداوم از نظر تراریختگی در آزمایشگاههای سازمان غذا و دارو بررسی میشوند، ادامه داد: همچنین آزمایشگاه کنترل و اداره کل غذای سازمان غذا و دارو با سازمان ملی استاندارد جهت تدوین جزوات استاندارد در زمینه شناسایی فرآوردههای غذایی تراریخته همکاری مستمر دارد.
آمارهای جهانی میگویند در دو دهه گذشته یک تریلیون وعده غذای تراریخته در دنیا مصرف شده و ۷۰ درصد دامها از این محصولات تغذیه شدهاند و ۱۸ میلیون کشاورز به دلیل مزایای محصولات تراریخته به کشت این محصولات روی آوردهاند. موج استقبال از محصولات تراریخته سبب شده تا در سال گذشته سطح زیر کشت این محصولات در دنیا به 189.8 میلیون هکتار برسد.
به گزارش خبر آنلاین، هم اکنون ۷۸ درصد سویا، ۶۴ درصد پنبه، ۲۶ درصد ذرت و ۲۴ درصد کلزا در سطح جهان به شیوه تراریخته کشت میشود. در حال حاضر محصولات تراریخته در ۸ کشور آسیایی کشت و در همه کشورهای این قاره و جهان مصرف میشوند. از سوی دیگر هم اکنون ۱۹ کشور از ۲۸ کشوری که از این فناوری در تولید محصولات زراعی بهرهمند شدهاند جزو کشورهای در حال توسعه هستند. به گفته عضو هیات علمی گروه بیوتکنولوژی دانشگاه تهران از ۱۸۹ میلیون هکتار سطح زیر کشت محصولات تراریخته در دنیا در سال ۲۰۱۷، آمریکا، برزیل و هند بیشترین سهم را در سطح زیر کشت دارند که شامل محصولات سویا، ذرت، پنبه و کلزا میشود. نزدیک به ۱۰۰ میلیون هکتار از این میزان به صفت مقاومت به علف کش و حدود ۲۰ میلیون هکتار از آن مقاوم به آفت بوده و در مجموع ۷۵ درصد پنبه، ۲۹ درصد ذرت و ۲۴ کلزا در جهان تراریخته هستند. باید اجازه دهیم وزارت جهاد کشاورزی، وزارت بهداشت و محیط زیست که متولی صدور مجوز برای کشت محصولات تراریخته هستند، به وظیفه خود عمل کنند.
کاهش مصرف سموم برای محصولات تراریخته
سمیرا کهک دبیر شورای مشورتی مرجع ملی ایمنی زیستی در ارائه تعریفی از محصولات تراریخته به «آرمان» میگوید: محصولات تراریخته محصولاتی هستند که با استفاده از جدیدترین روشهای فناوری زیستی جدید و مهندسی ژنتیک تولید میشوند که صفات مطلوبی در آنها ایجاد شده و با کاهش اثرات صفات نامطلوب آنها کاهش پیدا کرده است. این محصولات با اهداف مختلفی از جمله ایجاد مقاومت به آفات و بیماریها یا تحمل به تنشهای غیرزیستی از جمله خشکی و شوری و سرما و نیز تولید ویتامینها و داروها و… تولید میشوند. براساس متاآنالیز منتشر شده در مجله پلاس وان که حاصل بررسی 147 مقاله علمی بود، نشان داده شد که کشت این محصولات باعث کاهش 37 درصدی مصرف سموم شیمیایی شده است. از سوی دیگر در مقاله دیگری که در مجله نیچر چاپ شده است، اعلام شده که محصولات تراریخته به اندازه محصولات سنتی سلامت و ایمن هستند. پژوهشهایی از این دست بسیار هستند و البته صراحت لهجه سازمان بهداشت جهانی در تایید سلامت این محصولات بسیار حائز اهمیت است. سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده است که محصولات تراریخته موجود در بازار تجارت جهانی، ارزیابیهای ایمنی زیستی خود را طی کرده اند و سلامت و ایمن هستند.
سمیرا کهک درباره اینکه انباشت این مواد در بدن چقدر میتواند برای نسلهای آینده خطرناک باشد، توضیح میدهد: محصولات تراریخته پس از تولید مورد ارزیابیهای ایمنی زیستی قرار میگیرند. این ارزیابیها عمدتا در سه گروه انجام میشوند: ارزیابیهای زراعی، ارزیابیهای سلامتی و ارزیابیهای زیست محیطی. یکی از آزمونهایی که این محصولات جهت اخذ مجوز پشت سر میگذارند، آزمون «این همانی» است. این آزمون بدین معناست که رخداد محصول تراریخته موردنظر، باید در تمامی صفات و از همه جهات مشابه گیاه والدی خود باشد بهجز در همان صفتی که برای آن منظور تولید شده است. اصولا اگر انباشت محصول والدی غیرتراریخته در بدن موجبات ضرر باشد، محصول تراریخته هم مشابه گیاه والدی خود است و این موضوع نیز ربطی به تراریختگی ندارد، بلکه مربوط به ماهیت همان گونه گیاهی است. اگر هم منظورمان انباشت پروتئینی باشد که این صفت را در گیاه تراریخته ایجاد کرده است، باز هم باید بگوییم که پروتئینها پس از ورود به دستگاه گوارش انسان و اثر اسید معده روی آنها تجزیه میشوند و زمانی برای انباشت شدن در بدن ندارد. با این حال پژوهشهای زیادی روی سلامت پروتئینهای تولیدی صورت گرفته است و تاکنون گزارش معتبر علمی مبنی بر ضرر آنها وجود ندارد.
روغن، عمده واردات محصولات تراریخته است
کهک درباره رعایت استانداردهای جهانی در محصولات تراریخته میگوید: تا آن جایی که اینجانب اطلاع دارم، صدور مجوز واردات این محصولات براساس استانداردهای سختگیرانهای در وزارت بهداشت صورت میگیرد. از جمله این استانداردها، مصرف در کشور مبدأ و داشتن تاییدیه از اتحادیه اروپایی است. البته استانداردهای دیگری هم وجود دارند که به احتمال زیاد مسئولان وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی کشورمان بهتر میتوانند توضیح دهند. از سوی دیگر اینجانب اطلاع دارم که از محمولههای وارداتی به کشور، نمونه برداری شده و در آزمایشگاههای معتبر مورد ردیابی و شناسایی و صحت سنجی قرار میگیرند.
دبیر شورای مشورتی مرجع ملی ایمنی زیستی درباره استفاده از نشان مخصوص در بستهبندی محصولات تراریخته بیان میکند: براساس آئیننامه بند ب ماده هفت قانون ایمنی زیستی کشور و نیز بند چ ماده 31 قانون برنامه ششم توسعه و تبصره ذیل آن، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ملزم به برچسبگذاری محصولات تراریخته است. عمده واردات محصولات تراریخته غذایی نیز روغن است که اینجانب شخصا برچسبگذاری را روی بسیاری از این محصولات مشاهده کردهام. البته امیدوارم شاهد برچسبگذاری همه محصولات از جمله محصولات آلوده به سموم باشیم تا حق مصرف کننده مبنی بر دانستن کاملا حفظ شود.
منبع: روزنامه آرمان