نخستین ژن درمانی موفق بیماری ایدز توسط محقق ایرانی

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بیوتکنولوژی ایران به نقل از خبرگزاری علم و فناوری، تخمین زده می‌شود که در سراسر جهان ۳۶.۹ میلیون نفر به «نوع یک ویروس نقص ایمنی انسانی» (HIV-1) دچار هستند و روزانه ۵۰۰۰ نفر دیگر نیز به این جرگه می‌پیوندند. یک مطالعه جدید که در مجله Nature Communication به چاپ رسیده است، برای نخستین بار توضیح می‌دهد که امکان خارج کردن این ژن از دی‌ان‌ای موجودات بویژه انسان وجود دارد.

در یک پیشرفت شگفت‌انگیز، محققانی از دانشگاه تمپل به رهبری «کامل خلیلی» توانسته‌اند با موفقیت دی‌ان‌ای HIV-1 را از ژنوم موش‌ خارج کنند. این اسید نوکلئیک متعلق به ویروس ایدز است. محققان که برای انجام این پروژه از تکنولوژی «کریسپر/کس۹» استفاده کردند، گامی بزرگی را برای درمان این بیماری انجام داده‌اند. ‌

محقق ارشد این مطالعه، کامل خلیلی، از دانشگاه تمپل، در بیانیه‌ای اعلام کرده است: «مطالعه ما نشان می‌دهد که این نوع درمان مبتنی بر ویرایش ژنوم، همانندسازی دی‌ان‌ای ویروس ایدز را سرکوب می‌کند. در نهایت این فرآیند، اچ‌آی‌دی از سلول‌ها و اندام‌های عفونی شدن جانور خارج خواهد شد.»

درمان‌های ضد رتروویروس‌ها، جدیدترین نوع درمان بر علیه ایدز است. این درمان همانندسازی را سرکوب می‌کند، اما آن را از چرخه خارج نمی‌کند، به جای آن ویروس در «ذخیره‌گاه‌» هایی در ژنوم انسان در سراسر بدن زنده باقی می ماند.

مطالعات پیشین بر روی موش‌ها و رت‌ها نشان داده بود که ویرایش ژنوم با استفاده از فناوری کریسپر/کس۹ این قابلیت را دارد که دی‌ان‌ای را از ژنوم نگه‌دارنده آن، با حذف بخشی از ژنوم، خارج کند. این برای نخستین بار است که به خود خود HIV حذف می شود.

یماری ناشی از ویروس HIV دارای سه مرحله اصلی است. در مرحله اول (عفونت حاد) فرد ممکن است برای مدت کوتاهی بیماری شبه آنفلوانزایی را تجربه کند. به همین دلیل معمولاً این بیماری تا یک دوره طولانی بدون هیچ علائمی دنبال می‌شود که به این مرحله از بیماری، دوره نهفتگی گفته می‌شود. هر چقدر که بیماری پیشرفت یابد، تداخل بیشتری با دستگاه ایمنی بدن پیدا می‌کند.