کاسبی در سازمان حفاظت از محیط زیست در دروه مدیریت ابتکار؟

به گزارش خبرنگار پایگاه اطلاع رسانی بیوتکنولوژی ایران، نشست تراریخته بایدها و نبایدها صبح امروز 21 مهر ماه با حضور جمعی از دانشمندان و دانشجویان حوزه زیست فناوری در پردیس کشاورزی دانشگاه تهران برگزار شد. دکتر سیروس زینلی مدیر گروه بیوتکنولوژی دانشگاه تهران و عضو هیئت علمی انستیتو پاستور ایران، گفت: بیوتکنولوژی کاربردهای وسیعی دارد. در حال حاضر انسان در مسیری است که بتواند از ساختارهای بیولوژیک استفاده کند. برای مثال در دانشگاه تربیت مدرس روی استفاده از گیاهان برای تولید دارو در حال انجام پژوهش هستند و در چین هم تولید دارو به کمک گیاهان تراریخته محقق شده است و در حال بهره برداری هستند.

رئیس انجمن علمی بیوتکنولوژی ادامه داد: چین یکی از ابرتولید کننده های محصولات تراریخته است و پیش بینی می شود در بیست سال آینده چین اقتصاد بزرگ جهان باشد.

وی در مورد وضعیت تولید و مصرف محصولات تراریخته در جهان گفت: روند تولید این محصولات در جهان رو به افزایش است. سویا یکی از چهار محصول اصلی تراریخته است. اتحادیه اروپا سالانه 33 میلیون تن سویا وارد می کند. اروپا بیش از تولید واردات تراریخته دارد. اتحادیه اروپایی به کشورها اجازه داده که به صورت موردی تصمیم به کشت تراریخته گیرند. محصولات تراریخته در ایران به مقدار زیادی وارد می شود. 90 درصد خوراک دام و طیور و روغن وارداتی و تراریخته است. متاسفانه مجبور هستیم واردات داشته باشیم.

زینلی ادامه داد: در سال 2005 هند 3.8 میلیون هکتار و در سال 2016 بیش از ده میلین هکتار را زیر کشت پنبه تراریخته برد. این نشان دهنده استقبال مستمر کشاورزان و بازار از محصول پنبه تراریخته در هند است. اما اخیرا فیلمی از صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، مرکز لندن پخش شد که در آن ادعا شده بود کشاورزان بدهکار هندی به دلیل کشت پنبه تراریخته دست به خودکشی زده اند؛ در حالی که این ادعا صحت ندارد.

رئیس انجمن علمی بیوتکنولوژی تاکید کرد: با توجه به مجموع شرایط کشور، نباید برای تامین غذا محتاج بمانیم. ما انجمن های علمی بیست سال است این مسئله را مطرح می کنیم. اما قدرت واردات به حدی بوده که در بیست سال گذشته صدای مخالفت ما با واردات به جایی نرسیده است؛ حتی الان می بینیم بدون ارائه حتی یک مدرک مستند و معتبر به حامیان تولید ملی تهمت می زنند که وارد کننده هستند.

استاد انستیتو پاستور بیان کرد: فائو در سال 2017 اعلام کرده است که هیچ اطلاعات جامع و قابل اعتمادی دیده نشده است که محصولات تراریخته برای سلامت انسان و محیط زیست خطر دارند.

وی درباره تاریخچه تولید محصولات تراریخته در ایران و سیر کار شکنی ها گفت: در سال 83 دکتر قره یاضی، رئیس وقت پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی، اعلام کرد که موفق به تولید برنج تراریخته مقاوم به کرم ساقه خوار برنج شده اند. در آن زمان سازمان حفاظت محیط زیست به مدیریت خانم ابتکار شروع به مخالفت کرد. جالب اینکه سازمان حفاظت محیط زیست بیشتر برای سلامت انسان ابراز نگرانی می کرد؛ در حالی که متولی تامین سلامت در کشور وزارت بهداشت است و سازمان حفاظت محیط زیست باید به بررسی مخاطرات زیست محیطی بپردازد. در همان زمان انجمن های علمی پس از مطالعه و ارزیابی 9 ماهه ای با انتشار نتایج بررسی مطالعات و ارزیابی های انجام شده در قالب یک کتابچه، ایمنی برنج تراریخته برای مصرف انسان را اعلام کردند.

وی افزود: بعد از رفتن خانم ابتکار از سازمان حفاظت محیط زیست دو نفر از کارمندان این سازمان از ایران خارج شدند. این دو نفر اگر در حال حاضر در ایران بودند قطعا به دلیل تخلفاتی که مرتکب شده اند محاکمه می شدند. به عبارتی یک عده در این دوره در سازمان محیط زیست برای خود دکان درست کرده بودند و بدون ارائه شواهد علمی مانعی برای تحقق تولید ملی محصولات تراریخته بودند.

زینلی تشریح کرد: به نظر می رسد هدف اصلی هجمه ها علیه تراریخته وابسته نگه داشتن کشور است. افرادی که مدعی هستند محصولات تراریخته برای انسان مضر است، چرا واردات آن را ممنوع نمی کنند و صرفا به مخالفت با تولید می پردازند. این افراد به خوبی واقف هستند که واردات هرگز متوقف نخواهد شد. پول بسیار زیادی در اختیار وارد کننده ها است.

وی ادامه داد: واردات فساد به همراه می آورد و باعث نابودی کشور می شود. تمام واردات داروی کشور در حال حاضر یک میلیارد دلار است؛ در حالی که واردات محصولات کشاورزی سالانه 24 میلیارد دلار است و از این مقدار بیش از 5 میلیارد دلار آن تراریخته است.

رئیس انجمن علمی بیوتکنولوژی گفت: دنیا مدت زیادی است که به سمت تولید محصولات تراریخته رفته و افزایش مستمر سطح زیر کشت این محصولات در سطح جهان صرفا برای پزدادن نبوده است. مزایای این فناوری باعث شده که دنیا از آن استقبال کند.

وی تاکید کرد: در ایران قانون، ضوابط و مقررات مدتهاست که برای ارزیابی و تولید این محصولات تدوین شده است. شورای ملی ایمنی زیستی طبق قانون مسئول اصلی مدیریت تولید این محصولات است. با داشتن این مقررات دقیق مشخص نیست چرا برخی صداها اصرار به عملکرد فراقانونی دارند. در حال حاضر هیچ محصولی به اندازه تراریخته ها فرایندهای ارزیابی را طی نمی کند. لازم است واقعیت های کشور را درک کنیم و بر اساس آن تصمیم بگیریم.

وی در پایان اظهار کرد: صحبت کردن بر مبنای علم به جایگاه خاصی نیاز دارد. برخی با استناد به چند مقاله محصولات تراریخته را نفی می کنند و مدعی هستند این محصولات برای انسان ضرر دارد. این در حالی است که برای تصمیم گیری و پذیرفتن یک ادعای علمی و ورود این ادعا به کتاب ها به عنوان منابع علمی به نتایج مقالات زیادی نیاز است.

نشست محصولات تراریخته بایدها و نبایدها صبح امروز بیست و یکم مهر ماه در سالن مهدوی پردیس کشاورزی دانشگاه تهران برگزار شد. عملکرد ضعیف دانشگاه تهران در مدیریت این نشست در پایان این گردهمایی مورد انتقاد جمعی از شرکت کنندگان قرار گرفت. به نظر می رسد برخی جهت گیری های سلیقه ای و دور از شان علمی دانشگاه در پردیس کشاورزی دانشگاه تهران با عث شده است این دانشگاه از رسالت اصلی خود که آموزش و ترویج علم و فناوری است فاصله بگیرد.

شرکت کنندگان در نشست در گفت و گو با خبرنگار مرکز اطلاعات بیوتکنولوژی ایران از دعوت افرادی بدون جایگاه علمی در کشور به مجامع علمی به عنوان سخنران انتقاد کردند. به عقیده آن ها حضور افراد غیر علمی در مجامع علمی باعث انحراف دانشگاهیان به ویژه دانشجویان و سرمایه های جوان از مسیر پیشرفت علمی و شکوفایی فناوری در کشور می شود.

گفتنی است علی متولی زاده اردکانی از سخنرانان این نشست بود. وی از جمله افرادی است که بدون داشتن صلاحیت و سوابق علمی در حوزه ایمنی زیستی، در دوره معصومه ابتکار با عقد قراردادی به عنوان مشاور در کمیته ای موسوم به کمیته ایمنی زیستی در این سازمان فعالیت می کرد. مواضع خلاف واقع وی و همفکرانش به ویژه در مورد فناوری تولید محصولات تراریخته همواره مورد انتقاد قاطع جامعه علمی کشور بوده است. متولی زاده اردکانی در حالی سعی دارد با ارائه آمار نادرست و خلاف واقع فناوری تولید محصولات تراریخته را یک فناوری شکست خورده و پرمخاطره برای بشر جلوه دهد که با گذشت 23 سال از تولید تجاری مصولات تراریخته این فناوری در پنج قاره همواره با پیشرفت مستمر همراه بوده است. وی نمونه ای از افرادی است که پس از چند دهه اقامت در ایالات متحده امریکا و سکوت درباره فناوری مهندسی ژنتیک و محصولات تراریخته به یکباره با نظریات علم هراسانه در ایران ظهور کرده و با ارائه ادعاهای ایذایی به ممانعت از تحقق تولید ملی اهتمام می ورزند.

علی متولی زاده اردکانی که امروز در گردهمایی علمی در پردیس کشاورزی دانشگاه تهران با ارائه یک سخنرانی ضعیف و سراسر مطالب خلاف واقع ظاهر شد، نه تنها حاضر به پاسخگویی به معدود پرسش های مطرح شده توسط شرکت کننده ها نشد؛ بلکه در اقدامی هماهنگ با مجریان برنامه که از طرح پرسش های مخاطبین و مدعوین حاضر در جلسه جلوگیری کردند، تریبون سخنرانی را ترک کرد.

برخورد جانبدارانه برگزار کننده های نشست در جلوگیری از برگزاری جلسه پرسش و پاسخ پس از حجم عظیم مطالب نادرستی که علی متولی زاده اردکانی مطرح کرد، شاید خود گویای این باشد که برگزار کنندگان به عدم صحت ادعاهای ایشان واقف هستند و پاسخی برای این حجم از مطالب غیر علمی و غیر واقعی ندارند.

پایگاه اطلاع رسانی بیوتکنولوژی ایران ضمن تشکر از رئیس پردیس کشاورزی دانشگاه تهران برای حمایت از برگزاری نشست های علمی در راستای اعتلای زیست فناوری و محصولات تراریخته، برای صیانت از شان جامعه علمی و همسو با جامعه زیست فناوری کشور تقاضای اجتناب از تکرار چنین برخوردهایی را در گردهمایی های علمی دارد. بی شک برگزاری نشست های علمی تنیده به اعمال نظر شخصی و سلیقه ای برخی محافل بی نام و نشان و بدون پشتوانه علمی، زیبنده دانشگاه تهران نیست.