نفس تالاب انزلی به شماره افتاده است
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بیوتکنولوژی ایران به نقل از روزنامه اعتماد، استان گیلان با مساحتی بالغ بر ۱۴ هزارکیلومترمربع، از نظر طبیعی استانی سبز با انبوهی از ظرفیت های کوه، جنگل، تالاب و دریا مانند نگینی در ایران خودنمایی می کند. سرسبزی که باعث مهاجرت های داخلی برای گردشگری یا حتی در سال های اخیر زندگی کامل شده است. گیلان در سرشماری سال ۹۵ با پراکندگی ۱۷۷ نفر در هر کیلومتر تراکمی بیشتر از سایر استان ها را به خود اختصاص داده و با حجم مهاجرت های دایمی این تراکم بیشتر خواهد شد.
اما استان گیلان مدت هاست با بحران های زیستی درگیر است:
۱- بحران آب و فاضلاب
۲- بحران پسماند
۳- بحران قاچاق چوب
۴- بحران خشکی تالاب بین المللی انزلی
۵- بحران آلودگی ساحل
۶- بحران سنبل آبی و سایر گیاهان مهاجم
۷- بحران افزایش روزافزون بیماری های گوارشی و سرطان های گوارشی در استان و…
بخشی از بحران هایی است که به مرحله خطرناک رسیده و اگر امروز برای آنها برنامه ریزی نشود همه پتانسیل های استان از بین خواهد رفت و حتی امکان زندگی و معاش برای جمعیت کنونی را هم نخواهد داشت و شاید ناخودآگاه کاهش امید به زندگی و زادآوری پایین باعث پیری در این استان غنی شده است. در استان گیلان با اینکه شبکه جمع آوری فاضلاب وجود دارد، اما بیش از ۹۰ درصد فاضلاب شهری و حتی صنعتی وارد رودخانه ها و در انتها وارد تالاب و دریا شده و با تجمع زیستی در ماهیان و حتی نفوذ در گیاهان وارد سفره مردم می شود. در گیلان بیش از ۳۰ مرکز دفن غیربهداشتی وجود دارد و عملا زباله بدون هیچ تفکیکی وارد این مراکز شده و جدای از دفن بخش بزرگی از منابع طبیعی و معدنی و ارزشمند موجود در زباله ها، هیچ ابزاری برای کنترل شیرابه این پسماندها هم وجود ندارد. شیرابه ها از مرکز دفن سراوان با طی ۴۵ کیلومتر پس از سیراب کردن مزارع مسیر البته به همراه فاصلاب شهری وارد تالاب انزلی می شوند یا در مرکز دفن آستارا که در کنار ساحل و کیاشهر و زیباکنار در داخل تالاب بوجاغ وارد دریا می شوند، با اثر بر آب های زیرزمینی و چاه ها و تجمع زیستی در محصولات کشاورزی و دریایی بر سر سفره مردم بازمی گردد. پسماند فرآیند و عملیاتی است بین بخشی که بر اساس قانون وظیفه مدیریت آن در شهرها بر عهده شهرداری ها گذاشته شده در حالی که بر اساس آنچه امروز شهرداری ها توان اجرایی آن را دارند فقط از درب منزل تا مرکز دفن را می توانند انجام دهند در صورتی که بخش بزرگی از فرآیند مدیریت پسماند قبل از آنکه زباله ای پشت درب منزل گذاشته شود بسیار وسیع تر است؛ هم برای تولید زباله کمتر و هم زباله ای که بعد از بیرون درب گذاشتن، مدیریت کم هزینه تری برای مدیریت شهری داشته باشد و بتوان آن را قابل استفاده و تبدیل کرد مانند کود مناسب در بخش جنگل. بدون اینکه ظرفیت و نیاز کارخانجات تبدیلی موجود در استان گیلان مشخص شود طرح تنفس جنگل انجام و مقرر شد چوب مورد نیاز کارخانجات از مزارع چوب تامین شود. با یک محاسبه ساده بین ظرفیت زمین های موجود و تناژ تولیدی این مزارع و تناژ کارخانجات گیلان حتی بدون طرح های افزایش ظرفیت این کارخانجات، کمبود چوب خود را نشان می دهد و وقتی خروجی کارخانجات که کم نشده را دریافت می کنیم کاملا شفاف مشخص می شود که این تفاوت از چه محلی تامین شده و رسما قاچاق چوب انجام می شود. تالاب انزلی که تالابی بین المللی است و یک سوم مساحت استان گیلان را به خود اختصاص داده و معیشت بیش از یک میلیون از جمعیت استان گیلان را تامین کرده است به گواه کارشناسان در کمتر از ده سال آینده خشک خواهد شد. پسماند و فاضلاب شهری از بزرگ ترین معضلات تالاب است و ورود رسوبات از بالادست وقتی مدیریت نمی شوند، نفس تالاب را به شماره انداخته است. سنبل آبی که بزرگ ترین گیاه مهاجم دنیا شناخته شده نیز در کنار سایر مشکلات تالاب به مرگ تالاب سرعت بخشیده است. حال باید دید که رییس جمهور در کنار حل مشکلات اجتماعی مانند بیکاری و تعطیلی کارخانجات و راه های دسترسی و پروژه های نیمه کاره استان مثل سدها و راه آهن و جاده که سهل الوصول تر به نظر می رسند اما اگر محیط مناسب نباشد کارایی نخواهند داشت برای احیای محیط زیست که زمان زیادی هم لازم دارد چه راهکاری را به ارمغان خواهند آورد. مسائل محیط زیست نیاز به مدیری دارد که آنقدر از خودگذشته باشد که کاری را شروع کند که نتیجه آن شاید زمانی مشخص شود که او نباشد.
نویسنده: سجاد حسینی