جایگاه فناوری‌های نو درالگوی اسلامی ایرانی پیشرفت
تهیه و تنظیم: نغمه عبیری- نخستین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت (نقشه راه طراحی و تدوین الگو) صبح دیروز در محل کتابخانه ملی با پخش سخنان مقام معظم رهبری در مورد الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت آغاز بکار کرد.
نخستین کنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت (نقشه راه طراحی و تدوین الگو) صبح دیروز در محل کتابخانه ملی با پخش سخنان مقام معظم رهبری در مورد الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت آغاز بکار کرد.
برنامه افتتاحیه این کنفرانس با سخنرانی دکتر خلیلی عراقی رئیس کمیته علمی آغاز و سپس توسط دکتر واعظ‌‌زاده رئیس شورای عالی مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در مورد اهمیت این کنگره و لزوم ارائه یک الگوی صحیح و کارآمد و در مورد ضرورت تهیه چنین برنامه‌ی جامعی ادامه یافت.
دکتر داوری رئیس فرهنگستان علوم کشورمان سخنران بعدی این همایش بود که با ارائه مستنداتی تاکید کرد که اگر چه معمولا بیان نمی‌شود و به ظاهر دیده نمی شود اما پیشرفت غرب دارای ریشه دینی است و دین موجب پیشرفت غرب شده است. وی زمان را برای ارائه الگوی پیشرفت اسلامی ایرانی مناسب دانست و افزود: معمولا بعد از انقلاب و تحولات بزرگ اجتماعی فضای مناسبی برای بحث‌های نظری به وجود نمی آید، اما اکنون زمان مناسب طرح این موضوع فرا رسیده است.
حضور روسای انجمن‌های علمی در این کنفرانس چشمگیر بود. رئیس انجمن ایمنی زیستی ایران دکتر قره‌یاضی نیز در این برنامه حاضر شده بودند.
در حاشیه این کنفرانس مرکز اطلاعات بیوتکنولوژی ایران مصاحبه‌ای اختصاصی را با دکتر قره‌یاضی رئیس انجمن ایمنی زیستی ایران انجام داد و از ایشان در مورد نقش انجمن‌ها در تدوین این الگو پرسید.
دکتر قره‌یاضی گفت: "توسعه" یا development یک واژه کاملا جاافتاده‌ای است که بیشتر شاخص‌های آن در غرب طراحی شده‌اند و کشورهای شرقی مثل ایران هم آنها را تقریبا بدون کم و کاست به کار گرفته‌اند و سال‌های سال است که استفاده کرده‌اند. برای همین برنامه‌هایی هم که نوشته می‌شود تحت عنوان برنامه‌های توسعه‌ی اقتصادی- اجتماعی- فرهنگی نامیده می‌شود و برای ارزیابی اینکه چقدر در این زمینه جلو رفته‌ایم به شاخص‌هایی که در توسعه وجود دارد مراجعه می‌شود. اما به نظر می‌رسد که ممکن است "توسعه" با شاخص‌هایی که در غرب تعریف شده تامین‌کننده نیازهای فرهنگی، ایمنی، محیط زیست و حتی پیشرفت فناوری برخی از کشورها به ویژه کشورهایی مثل ایران نباشد. بنابراین طبیعی است یک الگوی پیشرفت که شاخص‌های پیشرفت را بیان کند اگر نگوییم ضروری، امری مفید به نظر می‌رسد البته این الگو ممکن است برخی از شاخص‌های توسعه را هم در دل خود جای دهد. در حال حاضر نگاه‌هایی هم وجود دارد که تهیه الگوی پیشرفت اسلامی و ایرانی را یک ضرورت می‌دانند الگویی که بتواند استمرار برنامه‌های نظام را تضمین کند. برنامه‌های نظام نیازمند یک استمرار است که طبیعتا با تغییر دولت‌ها و مجلس‌ها دستخوش تغییر نشود.
در این میان ورود انجمن‌های علمی به ویژه انجمن علمی ایمنی زیستی به مبحث الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت از این منظر مهم است که بالاخره در این الگوی پیشرفت جهت‌گیری و رویکرد ما و نظام اسلامی در مواجهه با فناوری‌هایی که هر روز نو می‌شوند و متولد می‌شوند و طول عمری دارند چیست؟ مثال بارز آن فناوری هسته‌ای، مهندسی ژنتیک، محصولات تراریخته، نانوتکنولوژی و موارد مشابه است. سه رویکرد می‌تواند در این مورد وجود داشته باشد 1) رویکرد متحورانه 2) رویکرد جبونانه یا هراس‌افکنانه و 3) رویکرد شجاعانه. ما فکر می‌کنیم که در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت جایی برای تحور و بی‌باکی و جایی برای جبن و ترس و هراس‌افکنی وجود نداشته باشد. یعنی در دو سوی این فضیلت که همانا شجاعت است ما رذیله‌های جبن و ترس را در یک سو و رذیله تهور و بی باکی را در سوی دیگر آن داریم. به نظر ما در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت شجاعت گزینه‌ای است که باید مورد عنایت قرار گیرد و در الگوی ما سر لوحه اتخاذ تصمیم و مواجهه با فناوری‌های نو باشد. در این صورت ما در مواجهه با فناوری‌های نو دچار سردرگمی نمی‌شویم دچارتفرق آرا در عمل نمی‌شویم. البته اختلاف آرا در مرحله نظر و پیش از تصمیم سازی خوب هم هست پیامبر عظیم الشان اسلام فرموده‌اند: اختاف امتی رحمه اختلاف بین امت من رحمت است و می‌تواند سازنده باشد به این شرط که پس از اتخاذ تصمیم دیگر همه به یک سو بروند. در حال حاضر ما مواجه هستیم که وقتی که چنین الگویی را نداریم مدیر میانی جامعه یا مسئول دولتی ما با یک کارشناس می نشیند که معتقد است محصولات نانوتکنولوژی خطرناک هستند و بخشنامه می‌کند که مراقب باشید و با کارشناس دیگری مینشیند که از فواید اقتصادی آن می‌گوید و بخشنامه می‌کند که از این فناوری حمایت شود!
به هر صورت باید در الگوی اسلامی پیشرفت جایگاه علم و فناوری و نحوه مواجهه و رویکرد این الگو با فناوری‌های نو روشن شود. ما فکر می‌کنیم که شجاعت امروز اقتضا می‌کند که ما به سرعت عقب ماندگی‌های چند سال اخیر را جبران بکنیم و با پوزش از کشاورزان، مصرف‌کنندگان و ملت که آنها را از فواید کاربرد فناوری‌های نو محروم کرده‌ایم، برگردیم و اجازه استفاده و مصرف از فناوری‌های نو را در جامعه بدهیم. فناوری‌هایی که می‌تواند جلوی مرگ ومیر، مسمومیت، واردات انبوه کالا را بگیرد و می‌تواند باعث رونق و شکوفایی اقتصاد و حتی تامین اشتغال شود. فناوری‌هایی مانند مهندسی ژنتیک، محصولات تراریخته، بیوتکنولوژی، نانوتکنولوژی و فناوری‌های پیشرفته روز دیگر از این دست هستند."
تهیه و تنظیم: نغمه عبیری