اعجوبه‌ای به نام کلایو جیمز و گزارش سالانه‌اش

برای پیدا کردن اطلاعات جامع جهانی در مورد محصولات تراریخته تنها یک منبع وجود دارد و آنهم سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل متحد و یا بانک جهانی یا هیچ یک از سازمان‌های ملی نیست. این منبع سرویس بین‌المللی دستیابی به و استفاده از بیوتکنولوژی کشاورزی (ISAAA) است که یک سازمان غیر انتفاعی است. این گروه به عنوان منبعی برای تمامی افراد از مقامات دولتی تا روزنامه‌نگاران عمل می‌کند. پشت این داده‌ها و اطلاعات دانشمندی وجود دارد به نام کلایو جیمز. وی پاتولوژیست گیاهی با بیش از 40 سال کار در بخش کشاورزی و توسعه جهانی است. جیمز معتقد است که بیوتکنولوژی راه حل عملی برای رفع ناامنی غذایی درکشورهای فقیر است و بهترین راه تشویق برای پذیرش محصولات تراریخته در این مناطق به اشتراک گذاشتن این مطلب است که چگونه این فناوری در سراسر جهان استفاده می‌شود. این کار سخت‌تر از آن چیزی است که فکر می‌کنید. جیمز مدت‌ها وقت صرف ساختن شبکه‌ی گسترده‌ای از حقیقت‌یاب‌های بین‌المللی کرده که برای او هر سال اعداد و داه‌هایی را فراهم می‌کنند. سختی کار زمانی مشخص می‌شود که هر کشور با پایه‌ی آماری خود، تعریف وتعصبات خود جلو می‌آید. گزارش‌های ویژه ISAAA مناطقی از زمین‌های جهان را نشان می‌دهد که به زیر کشت محصولات تراریخته می‌روند. این داده‌ها به طور پیوسته از سال 1996 که این سازمان اقدام به ردیابی محصولات تراریخته کرده است، تکمیل شده‌اند.

با توجه به نمودار ISAAA رکورد 160 میلیون هکتار زمین در سال 2011 به زیر کشت محصولات تراریخته رفته‌اند و مهم‌تر از همه (از نظر جیمز) این مسئله بود که برای اولین بار کشورهای در حال توسعه نیمی از این آمار را به خود اختصاص دادند. دکتر دافنگ هوانگ مدیر اسبق بیوتکنولوژی در آکادمی علوم کشاورزی در پکن درباره این نمودار می‌گوید: “من آنرا منحنی کلایو نام‌گذاری می‌کنم.” هوانگ می‌گوید که او از این نمودار به همراه داده‌های دیگر برای تشویق و ترغیب نخست وزیران اسبق و فعلی چین برای پذیرش فناوری استفاده کرده است. وی در این خصوص گفت: “ما بر اساس آن نمودار برای پیشرفت بیوتکنولوژی سیاست‌گذاری می‌کنیم.”

جیمز می‌گوید: ” یک کشاورز در کشور در حال توسعه با استفاده از اطلاعاتی که در اختیار او قرار می‌گیرد متوجه می‌شود که کشاورز دیگر در بورکینافاسو از بیوتکنولوژی استفاده می‌کند و این مسئله او را به فکر می‌اندازد که چرا من این کار را نکنم؟. “کاری که ما انجام می‌دهیم در اختیار قرار دادن یافته‌ها است و به آنها اجازه می‌دهیم تا خودشان تصمیم‌گیری کنند.”

این راه‌حل بهترین مسیر برای دستیابی کشاورزان فقیر به محصولات تراریخته نیست. ولی از دیدگاه جیمز دانش، پایه و اساس پذیرش فناوری است. بدون دانش ترس و سوء تفاهم ایجاد شده توسط مخالفان، سیاست را هدایت می‌کند و هیچ جایی برای پیشرفت تولید محصولات کشاورزی باقی نمی‌ماند.

کلایو جیمز، سخنور اهل ولز در بریتانیا، برای اولین بار در دهه 70 میلادی درحالی که برای سازمان غذا و کشاورزی و آژانس بین‌المللی توسعه کانادا در کشورهایی مانند اتیوپی، کنیا و مالی کار می‌کرد فقر را از نزدیک لمس کرد. جیمز در این خصوص می گوید: “زمانی که شما این کشورها را از نزدیک می‌بینید کاملا تحت‌تاثیر قرار می‌گیرید و من متقاعد شدم که تامین غذای مردم دنیا یکی از مهم‌ترین چالش‌های ما است”. وی در سال 1981 به مکزیک رفت تا در مرکز بین‌المللی توسعه ذرت و گندم (CIMMYT) به عنوان معاون این مرکز کار کند. در آنجا او با نورمن بورلاگ برنده جایزه صلح نوبل که به عنوان “پدر انقلاب سبز” معروف است ارتباط نزدیک کاری برقرار کرد. بورلاگ برای نقش فناوری در رسیدن به امنیت غذایی ارزش بسیاری قائل بود و جیمز برای این کار او را تحسین می‌کرد. جیمز در این خصوص می‌گوید: “شما همیشه شانس شناختن برنده جایزه نوبل و مسافرت کردن با او در کل دنیا و یادگیری و گرفتن حکمت او را نخواهید داشت”.

جیمز بسیار تحت تاثیر افکار بورلاگ قرار گرفت. ریچارد فلاول مشاور ارشد علمی در سرز کالیفرنیا و دبیر سابق ISAAA در این خصوص می‌گوید: “نورمن از کسی نمی‌ترسید و تا حدودی این خصلت به کلایو هم منتقل شده بود. نورمن آنچه را که به آن اعتقاد داشت به هر رهبر دولتی می‌گفت. کلایو هم این صراحت را دارد”.

اولین اقدام جیمز در زمینه بیوتکنولوژی کمک به ساخت آزمایشگاه ژنتیک مولکولی در CIMMYT در سال 1986 بود. این مسئله به جیمز فرصتی داد تا شبکه‌ای از ارتباطات بین‌المللی در محصولات بیوتکنولوژی را ایجاد کند. اما جیمز می‌خواست کاری کند تا بتواند محصولات تراریخته را به کشورهای درحال توسعه ببرد.

جیمز ابتدا بر روی معاملات مبادله انتقال فناوری بین شرکت‌های خصوصی، سازمان‌های مالی و کشورهای در حال توسعه متمرکز شد. در اولین معامله در سال 1990 جیمز شرکت مونسانتو را متقاعد کرد تا فناوری سیب‌زمینی مقاوم در برابر ویروس را به دولت مکزیک برای استفاده توسط کشاورزان خرده‌پا اهدا کند و توانست حمایت مالی بنیاد راکفلر را برای تامین هزینه‌های این پروژه بگیرد. جیمز در دهه اول فعالیت مرکز ISAAA توانست ده معامله دولتی- خصوصی را واسطه شود. اما دراواخر دهه 1990 افکار عمومی درمورد بیوتکنولوژی تغییر کرد. بعد از آن تامین هزینه‌ها از طریق بنیاد‌ها بسیار سخت‌تر شد و آنهم به دلیل مزاحمت‌های به وجود آمده توسط گروه‌های به اصطلاح سبز در اروپا بود. امروز اولویت مرکز ISAAA تهیه گزارش سالانه است که اکنون در بیش از 70 کشور و به 50 زبان منتشر و ترجمه شده است. اگر امروز از جیمز در مورد موانع و چالش‌های تصویب محصولات تراریخته سوال شود با آمار و داده‌ها در مورد بهبود اوضاع حرف می‌زند و می‌گوید: “پنجاه درصد رشد تولید محصولات تراریخته در کشورهای در حال توسعه است.”

نویسنده: امیلی وانتز

http://www.saworldview.com/wv/profiles/clive-james/

ترجمه و تنظیم: نغمه عبیری