فردریک سنگر پدر عصر ژنومیکس در سن 95 سالگی از دنیا رفت
ترجمه: نغمه عبیری- فردریک سنگر، بیوشیمیست انگلیسی و برنده دو جایزه نوبل که پژوهشهای مهمی را برای ردیف یابی اسیدهای آمینه و بعد از آن دی.ان.اِ پیریزی کرد در سن 95 سالگی درگذشت.
کار ردیفیابی دکتر سنگر برای او دو جایزه نوبل در شیمی را به دنبال داشت که …
فردریک سنگر، بیوشیمیست انگلیسی و برنده دو جایزه نوبل که پژوهشهای مهمی را برای ردیف یابی اسیدهای آمینه و بعد از آن دی.ان.اِ پیریزی کرد در سن 95 سالگی درگذشت.
کار ردیفیابی دکتر سنگر برای او دو جایزه نوبل در شیمی را به دنبال داشت که اولی در سال 1958 برای ردیفیابی اسیدهای آمینه انسان و دومی در سال 1980 برای توسعه این روشبرای ردیفیابی دی.ان.اِ انسان به وی اعطا شد. دکتر سنگر یکی از تنها کسانی است که دو بار موفق به دریافت جایزه نوبل شده و وی تنها کسی است که از بریتانیا جایزه نوبل گرفته است.
دکتر سنگر اولین نوبل خود را برای ردیفیابی انسولین از طریق توسعه روشی برای تعیین آخرین اسید آمینه و جدا کردن آن از انسولین دریافت کرد. با تکرار تعیین اسید آمینه پایانی ردیف کل اسیدهای آمینه یک زنجیره پلی پپتیدی مشخص میشد. سنگر نشان داد که یک مولکول انسولین شامل دو زنجیره پپتیدی، ساخته شده از دو یا تعداد بیشتری اسید آمینه است که توسط دو پیوند دی سولفید به یکدیگر متصل شدهاند. کار شناسایی همه 51 اسیدآمینه که انسولین را میسازند به مدت هشت سال طول کشید.
دکتر سنگر جایزه دوم نوبل خود را برای توسعه روش ردیفیابی که نام خودش بر روی آن بود و هنوز هم در قرن 21 مورد استفاده قرار میگیرد، دریافت کرد. با همکاری آلن کالسون، دکتر سنگر پیشگام روشی بود که مستلزم ساخت یک کپی از ژن مورد مطالعه و سپس اضافه کردن یک ماده شیمیایی رنگی ویژه به نام "killer" است که به محض اینکه به یک نوکلئوتید در ژن برخورد میکند همانندسازی را به پایان میرساند.
این فرآیند با مواد شیمیایی مختلفی که موجب توقف همانندسازی در بخشهای مختلفی از اتصالات میشود، تکرار شد و در نتیجه قطعات دی.ان.اِ با طولهای مختلفی تشکیل میشود که هر یک با یکی از چهار مولکول مختلف رنگ فلورسانس که به یکی از چهار نوکلئوتید دی.ان.اِ متصل میشوند، به پایان میرسند. این قطعات دی.ان.اِ بر روی یک میدان الکتریکی از طریق ژل و یا لولههای مویرگی پر شده با پلیمر، از هم تفکیک میشدند که امکان مرتب کردن این قطعات دی.ان.اِ را بر اساس طولشان فراهم میکرد. ظهور منظم رنگها که مربوط به توالی نوکلئوتید در قطعه اصلی دی.ان.اِ میشد توسط لیزر اسکن شده و در صفحه نمایش کامپیوتر نشان داده میشد. روش دکتر سنگر ردیفیابی صدها نوع دی.ان.اِ را در یک روز به جای اینکه سالها طول بکشد (همانطور که قبلا اینگونه بود)،ممکن ساخت.
دکتر سنگر و همکارانش انقلابی را در توسعه داروها و واکسنها به وجود آوردند که باعث درک بهتر علمی از اساس شیمیایی نقص ژنتیکی و فرآیندهایی که منجر به بیماری میشود، شد. دکتر سنگر در سال 1918 به دنیا آمد و از همان ابتدا تصمیم به دنبال کردن شغل پدرش در رشته پزشکی گرفت. وی در حین حضور در کلاس درس در دانشگاه کمبریج تصمیم گرفت که بر اساس علاقهاش به پژوهش در زمینه بیوشیمی بپردازد که همین راه وی را برای درک بهتر مشکلات پزشکی متقاعد کرده بود.
دکتر سنگر در سال 1985 در سن 65 سالگی از پژوهش بازنشسته شد و خود را وقف دو سرگرمی، رسیدگی به باغ و قایقرانی، کرد. یک سال بعد در سال 1986 دکتر سنگر یکی از بالاترین افتخارات بریتانیا را دریافت کرد. ولی وی عنوان شوالیه را رد کرد چراکه دوست نداشت با عنوان "Sir" مورد خطاب قرار گیرد.
دکتر کرگ ونتر در شبکه اجتماعی توییتر از دکتر سنگر به عنوان " یکی از مهمترین دانشمندان قرن بیستم" یاد کرد. وی افزود: "دکتر سنگر دو بار مسیر علمی جهان را تغییر داد".
مرکز اطلاعات بیوتکولوژی این ضایعه بزرگ را به جامعه بشری و علمی تسلیت میگوید.
ترجمه: نغمه عبیری