حفاظت از نژاد بز مرخز ایرانی به عنوان میراث ژنتیک کشور با ایجاد مجموعه رده سلولی بز مرخز

کد مطلب: 6366 در 30 تیر 1393 0

به گزارش مرکز اطلاعات بیوتکنولوژی ایران، بانك سلول‌های انسانی و جانوری مركز ملی ذخاير ژنتيك و زيستی ايران موفق شد مجموعه سلولی حاوی تعداد 58 رده سلولی فیبروبلاستی بز مرخز را تهیه، تولید و نگهداری کند.
دکتر سید ابوالحسن شاهزاده فاضلی، رئیس مرکز ملی ذخایر ژنتیک و زیستی ایران در خصوص این دستاورد گفت: افزایش رشد جمعیت انسانی جهان و توجه تولیدکنندگان و پرورش‌دهندگان به ایجاد نژادهای دامی اقتصادی و پر تولید و عدم توجه و برنامه‌ریزی برای حفظ نژادهای خالص و بومی، صدمات جبران ناپذیری را به منابع ژنتیک اکثر کشورها از جمله ایران وارد کرده است.
در بین دام‌های مختلف اهمیت و نقش بز قابل توجه است، بز يکى از قديمى‌ترين حيواناتى است که توسط بشر اهلى شده است. نوشته‌هاى زيادى مربوط به هزاران سال قبل به‌دست آمده است که اهميت بز را از نظر تأمين منابع شير، گوشت، کرک و پوست نشان مى‌دهند. امروزه در ایران حدود 25 ميليون راس بز موجود است که حدود 20 نژاد بز شناسايی شده است. اين نژادها به منظور توليد گوشت پرورش داده می‌شوند ولی مو و كرك نيز برای مصرف در صنايع دستی و صادرات از اهميت ويژه‌ای برخوردارند. در بین این نژادها، بز مرخز یكی از نژادهای منحصر بفرد استان كردستان و یكی از ذخایر ژنتیك با ارزش كشور است. بدن این دام از الیافی بنام موهر (مه رز) پوشیده شده که از نظر اقتصادی حائز اهمیت است.
وی افزود: در بین نژادهای بز دنیا، تنها دو نژاد مرخز و آنقوره قادر به تولید الیاف موهر هستند. تغييرات پديد آمده در شيوه زندگی دامداران، مناسبات آنها با بازار و محدوديت‌های ايجاد شده طی دو دهه اخير سبب كاهش شديد جمعيت اين دام شده است. در سال 1390 و بر اساس بررسي‌های بعمل آمده، جمعيت این دام به 1500 رأس كاهش يافته است. با توجه به محدودیت‌های بوجود آمده از جمله کاهش جنگل‌های بلوط بعنوان اصلی‌ترین منبع غذایی این دام و عدم تمایل دامداران جوان برای تکثیر این دام به دلائل اقتصادی و بروز بعضی بیماری‌ها و غیره، این کاهش جمعیت یک تهدید محسوب می‌شود. همچنین كاهش جمعيت اين دام علاوه بر اينكه لطمه‌ای بر فرهنگ موجود است، بر روند تخريب جنگل نيز موثر است.
فاضلی خاطر نشان کرد: مرکز ملی ذخایر ژنتیک و زیستی ایران بر اساس یکی از رسالت‌های خود مبنی بر حفظ و نگهداری ذخایر ژنتیک و زیستی در ایران، بز مرخز را بعنوان یکی از نژادهای منحصر بفرد در جهان و در معرض انقراض به منظور حفاظت از ذخایر ژنتیک و زیستی کشور انتخاب کرد. همچنین با توجه به جنبه‌های اقتصادی، فرهنگی و بومی بودن این نژاد اقدام به تهیه رده‌های سلولی از بز مرخز و حفظ و نگهداری آنها کرده است. اين مجموعه به عنوان منبعی در دسترس و آماده برای پژوهش‌های ژنتيك، اصلاح نژاد، همانندسازی و… در اختيار پژوهشگران علاقمند قرار دارد. همچنین این مجموعه سلولی می‌تواند زمينه‌ساز توجه بيشتر برای حفظ اين گونه با ارزش به عنوان يكی از اقلام گنجينه تنوع زيستی باشد.
گفتنی است مشخصات رده‌های سلولی بز مرخز، از طريق سايت مركز ملی ذخاير ژنتيكی و زيستی ايران در دسترس است. علاقمندان می‌توانند برای مشاهده اطلاعات فوق به آدرسwww.ibrc.ir مراجعه کنند.

مرکز اطلاعات بیوتکنولوژی ایران