جامعه علمی زراعت و اصلاح نباتات: احیای جایگاه کشاورزی در تولید ناخالص ملی مستلزم نوسازی ناوگان تحقیقات کشاورزی و رسیدگی فوری به بحران آب، بحران سرمایه، اشتغال فارغ التحصیلان کشاورزی و استفاده از فناوری‌های نو است
مرکز اطلاعات بیوتکنولوژی ایران: اولين كنگره بین‌المللی و سيزدهمين كنگره ملي زراعت و اصلاح نباتات ايران با شعار «احياي جايگاه كشاورزي در توليد ناخالص ملي» پس از ماه‌ها تلاش دست‌اندرکاران و…
مرکز اطلاعات بیوتکنولوژی ایران: اولين كنگره بین‌المللی و سيزدهمين كنگره ملي زراعت و اصلاح نباتات ايران با شعار «احياي جايگاه كشاورزي در توليد ناخالص ملي» پس از ماه‌ها تلاش دست‌اندرکاران و برگزارکنندگان آن در ششم شهریور ماه 1393پایان یافت. علاوه بر ارائه مقالات در دو سمپوزیوم مختلف چهار نشست تخصصي هم‌انديشي و يك كارگاه آموزشي نيز در حاشيه اين كنگره‌ها برگزار شد.
در پایان این همایش، قطعنامه‌ای صادر شد که توسط کمیته صدور قطعنامه و بر اساس نتایج نشست ها و هم اندیشی ها تهیه شده است.
توجه ویژه به بحران آب، بحران اشتغال فارغ التحصیلان بخش کشاورزی، نوسازي ناوگان تحقيقات كشاورزي، ضرورت افزایش سرمايه‌گذاري دولتي، فراهم آوری بستر ورود فناوری به بخش، توجه به فناوري‌هاي نو و به طور ويژه فناوري زيستي كه موجب تحول بزرگي در نظام توليد كشاورزي جهان شده است از جمله موارد ذکر شده در قطعنامه است.
متن کامل قطعنامه پاياني این کنگره به شرح زیر است:
قطعنامه پاياني اولين كنگره بين‌المللي و سيزدهمين كنگره ملي زراعت و اصلاح نباتات ايران و سومين همايش علوم و تكنولوژي بذر ايران
به نام خداوند جان و خرد
در پرتو عنايات الهي، اولين كنگره بین‌المللی و سيزدهمين كنگره ملي زراعت و اصلاح نباتات ايران توسط انجمن علوم زراعت و اصلاح نباتات ايران با شعار «احياي جايگاه كشاورزي در توليد ناخالص ملي»در تاريخ چهارم تا ششم شهريور ماه 1393 در محل سالن همايش‌هاي مؤسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر كرج و با حضور وزير محترم جهاد كشاورزي به عنوان سخنران افتتاحيه، 20 تن از دانشمندان بنام، از 17 كشور جهان و نيز دانشمندان و پژوهشگران وزرات جهاد كشاورزي، اعضاي هيأت علمي دانشگاه‌ها و مراكز آموزش عالي و دانشجويان رشته‌هاي مرتبط با علوم زراعت و اصلاح نباتات و علوم و تكنولوژي بذر ايران برگزار شد. در اين همايش سه روزه، از مجموع 1676 مقاله رسيده، 1531 مقاله پس از بررسي‌هاي دقيق و طي مراحل مختلف پذيرفته شدند كه در اين ميان، 23 مقاله به صورت سخنراني فارسي و انگليسي و بقيه به صورت پوستر ارائه شد. موضوع اين مقاله‌ها شامل: زيست‌فناوري، ژنتيك، به‌نژادي، تنش‌هاي محيطي زنده و غيرزنده، علوم و تكنولوژي بذر، تغذيه و توليد، گياهان زراعي، ايده‌هاي جديد زراعي، فيزيولوژي، اقليم و پايداري، اكولوژي، علف‌هاي هرز، گياهان زراعي جديد و فراموش‌شده، تنوع زيستي، مدلينگ، فناوري، و امنيت توليد بود كه در قالب پنج نشست به صورت سخنراني، پنج گروه ارائه‌ي پوستر ارائه شد. هم‌چنين چهار نشست تخصصي هم‌انديشي و يك كارگاه آموزشي نيز در حاشيه اين كنگره‌ها برگزار شد.
در افتتاحيه اين كنگره، مراسم ويژه‌اي نيز براي بزرگداشت يكصدمين سالگرد تولد دکتر نورمن بورلاگ، پدر انقلاب سبز و برنده‌ي جايزه نوبل کشاورزیبا حضور وزیر جهاد کشاورزی و رئیس بنیاد جایزه جهانی غذا برگزار شد كه در آن از فرش يادبود مزين به تصوير اين دانشمند فقيد رونمايي شد. هم‌چنين از چهار تن از چهره‌هاي تأثيرگذار علم زراعت و اصلاح نباتات و نيز چهار تن از كشاورزان پيشرو در زمينه كشت برنج با اهداي جايزه‌اي تقدير به عمل آمد.
شركت‌كنندگان در اين كنگره پس از استماع سخنراني‌ها و با لحاظ نمودن چالش‌هاي فراروي توليد در بخش كشاورزي و نيز نقطه‌نظرات ارائه‌شده توسط صاحب‌نظران و انديشمندان، و بحث و تبادل نظر به عمل‌آمده در نشست‌هاي هم‌انديشي، و با ياد‌آوري اينكه
الف- كمبود منابع توليد و نهاده‌هاي لازم براي تأمين امنيت غذايي كشور و به طور ويژه، كمبود آب يكي از بحراني‌ترين منابع فراروي افزايش توليدات كشاورزي كشور است؛
ب- در حال حاضر، براي تأمين امنيت غذايي ميلياردها دلار با طيب خاطر صرف واردات مواد غذايي و نيز مواد اوليه صنعتي از توليدات كشاورزي مي‌شود؛
ج- سياست‌هاي افزايش جمعيت، بدون ترديد نياز به مواد غذايي را به شدت افزايش خواهد داد و در صورت عدم افزايش توليد داخلي، وابستگي كشور به واردات اين محصولات و مواد غذايي بيشتر و بيشتر خواهد شد؛
د- وابستگي كشور به واردات مواد غذايي در جهت تأمين امنيت غذايي، استقلال اقتصادي كشور را به مخاطره انداخته و اين موضوع موجب سلب فرصت و كاهش توانمندي در مذاكرات بين‌المللي در برابر قدرت‌هاي جهاني براي تأمين و استيفاي حقوق ملت مي‌شود؛
شرکت کنندگان در این کنگره موارد زیر را به عنوان قطعنامه اعلام می‌کنند.
1- «احياي جايگاه كشاورزي در توليد ناخالص ملي» نيازمند ايجاد و يا گسترش زيرساخت‌هاي لازم براي افزايش توليد در بخش كشاورزي است. تحقق اين هدف، نيازمند سرمايه‌گذاري كلان ملي است.
2- شركت‌كنندگان در اين كنگره لزوم توجه به قطعنامه‌هاي پيشين و اجراي كامل آنها را مورد تأكيد قرار داد.
3- نوسازي ناوگان تحقيقات كشاورزي ضروري بوده و اين امر نيازمند سرمايه‌گذاري بخش دولتي است. بنابراين، ضمن تقدير از دولت خدمتگذار و وزارت جهاد كشاورزي به خاطر تلاش در جهت رفع موانع پيش روي توسعه فناوري‌هاي مرتبط با زراعت و اصلاح نباتات، از دولت محترم درخواست مي‌شود كه تأمين منابع و سرمايه مورد نياز براي نوسازي ناوگان تحقيقات كشاورزي را در اولويت قرار دهد.
4- فناوري‌هاي نو و به طور ويژه فناوري زيستي موجب تحول بزرگي در نظام توليد كشاورزي جهان شده است، ولي بخش كشاورزي در كشور ما هم‌چنان بهره چنداني از فناوري نوين ندارد. لذا شركت‌كنندگان در این كنگره ضمن تقدير از تهيه و تصويب قانون ايمني زيستي و ساير اسناد بالادستي نظام كه نه تنها تضمين بهره‌برداري ايمن از محصولات فناوري زيستي بلكه دستيابي به سهم قابل توجه از بازار جهاني محصولات زيست‌فناوري را مورد تأكيد قرار داده است، خواستار تداوم حمايت‌ها براي تحقق اهداف پيش‌گفته و پيگيري مجدانه برای اجراي قانون و برخورد با قانون‌شكنان و قانون‌گريزان هستند.
5- شركت‌كنندگان در كنگره لزوم توجه به پژوهش‌هاي كشاورزي به ويژه در زمينه‌هاي كاربردي را مورد تأكيد مجدد قرار مي‌دهند. از آنجا كه ايران، در منطقه‌ي خشك و نيمه خشك جهان قرار گرفته است، كم‌آبي، خشك‌سالي و بحران آب پديده‌اي كاملاً عادي در كشور ماست و از اين روست كه تمركز پژوهش‌ها به سوي تنش‌هاي غيرزيستي و به طور ويژه، تنش‌هاي خشكي و شوري اجتناب‌ناپذير است.
6- توجه بيشتر به پژوهش‌هاي كشاورزي، نه تنها يك ضرورت بلكه يك انتخاب دلپذير و هوشمندانه است. تحقق اهداف تعريف‌شده براي بخش كشاورزي بدون توجه ويژه به پژوهشگران به منظور كاربردي كردن و مشتري‌گرا كردن تحقيقات امكانپذير نيست. از اين رو شركت‌كنندگان در كنگره خواستار تغيير مفاد آيين‌نامه ترفيع و ارتقاي اعضاي هيئت علمي سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي به نحوي هستند كه دستاوردهاي علمي پژوهشي و كاربردي آنها مثل ايجاد و معرفي ارقام زراعي جديد و نيز، ساير يافته‌هاي كاربردي فني به صورت كارا در ترفيع و ارتقاي رتبه آنها تأثير داشته باشد.
7- روابط علمي بين‌المللي در دنياي امروز عامل بسيار مهمي در جهت استفاده از ظرفيت‌هاي علمي جهاني، انتقال فناوري‌هاي مورد نياز و تسريع در اجراي پژوهش‌هاست و غفلت از اين امر مهم، به انزواي علمي كشور و تحريم خود‌ساخته دامن مي‌زند كه آسيب‌هاي شديدي به حيثيت علمي و بازدهي پژوهش‌ها وارد مي‌كند. از اين رو، شركت‌كنندگان كنگره خواستار پرهيز بيش از پيش از پرداختن به نگاه امنيتي نسبت به اين موضوع بوده و خواهان تسهيل مقررات در جهت گسترش روابط علمي بين‌المللي پژوهشگران، اعضاي هيئت علمي و دانشجويان، و از جمله تفويض اختيارات بيشتر در اين زمينه به مدیران دانشگاه‌ها و مراكز پژوهشي هستند.
8- با توجه به نياز بخش كشاورزي به نيروي انساني كارآمدتر براي بخش كشاورزي، شركت‌كنندگان در كنگره لزوم توجه به بهبود كيفيت آموزشي، گنجاندن واحد عملي و كاربردي بيشتر، و بازنگري و تغيير سرفصل درس‌هاي رشته‌هاي كشاورزي را مورد تأكيد قرار داده و با توجه به اقليم خشك كشور، خواستار توجه بيشتر به زراعت‌هاي ديم به جاي توسعه زراعت‌هاي آبي هستند.
9- با توجه به مسأله بحران آب پيشنهاد مي‌شود كه عملكرد محصول به جاي كيلوگرم در هكتار بر مبنای كارايي مصرف آب و برای مثال به صورت كيلوگرم در متر مكعب آب مصرفي بيان شود.
10-همسو با شعار كنگره پيشنهاد می‌شود كه حرفه كشاورزي نيز مانند ساير مشاغل به صورت جامع تعريف شود و در قالب يك قانون به تصويب مجلس شوراي اسلامي برسد تا ضمن احياي كشاورزي در كشور، زمينه اشتغال براي فارغ‌التحصيلان كشاورزي فراهم شود.
11-هم انديشي ذخاير توارثي و بانك هاي ژن و شركت‌كنندگان در همايش خواهان دسترسي بيشتر براي بهره‌برداري از ذخاير توارثي بانك‌هاي ژن هستند و لايحه‌اي را كه در اين مورد در هيأت محترم دولت در دست تدوين است را بازدارنده و از نظر فني غير قابل اجرا مي‌دانند. در متن پيش‌نويس اين لايحه، ذخاير توارثي به نحوي تعريف شده است كه همه موجودات زنده اعم بذر، ميوه، سبزي، جانوران و دام‌ها، و حتي انسان را در بر مي‌گيرد. از سوي ديگر هرگونه استفاده از ذخاير توارثي مستلزم اخذ مجوز شده و استفاده بدون مجوز جرم تلقي شده است. لذا شركت‌كنندگان در كنگره خواستار آن هستند كه متن اين لايحه با مشارکت انجمن‌هاي علمي ذي‌ربط و به طور ويژه اتحادیه انجمن‌های علوم کشاورزیو انجمن زراعت و اصلاح نباتات مورد تجديد نظر و بررسي قرار داده شود.
12-فارغ التحصيلان كشاورزي همچون بهره‌برداران بخش جزء سرمايه‌هاي غني اين بخش مولد محسوب مي‌شوند. با توجه به اهميت انتقال دانش روز در صنعت بذر، زراعت و اصلاح نباتات از دولت محترم تقاضا دارد اشتغال مولد فارغ‌التحصيلان اين علوم را در اولويت ويژه قرار دهند.
مرکز اطلاعات بیوتکنولوژی ایران