رییس ستاد توسعه زیست فناوری: یک دهه زمان برای جبران عقب ماندگی کشور در حوزه گیاهان تراریخته نیاز است

گیاه تراریخته به گیاهی اطلاق می‌شود که ساختار ژنتیکی آن از طریق مهندسی ژنتیک تغییر یافته باشد. این تغییر معمولاً جهت بهبود مقاومت گیاه به برخی آفات یا بیماری‌های گیاهی و برای بهبود عملکرد گیاه و بهره‌وری کشاورز صورت می‌گیرد.عمدتاً هدف از مهندسی ژنتیک در گیاهان انتقال یک یا چند ژن به گیاهان است که در صورت موفقیت یک ویژگی جدید به گیاه می‌بخشند. این ویژگی جدید معمولاً در گیاهان هم خانواده یافت نمی شود. به همین دلیل انتقال ژن یا ژن‌های عامل این ویژگی، که گاهی در گیاهان غیر هم‌خانواده یا حتی موجود زنده دیگر مانند یک گونه باکتری موجود می‌باشد، از طریق روش‌های متداول اصلاح نباتات محقق نخواهد شد. نمونه‌های استفاده از گیاهان تراریخته با صفتی چون مقاومت به یک آفت، بیماری یا خشکی را می توان در کشاورزی مدرن یافت. گیاهان تراریخته در صنعت داروسازی برای تولید صنعتی برخی ترکیبات با کاربرد پزشکی نیز استفاده می‌شوند.

قانعی بیان کرد: این مخالفت‌ها، کار را به جایی رساند که همان حوزه‌ای که زمانی با تولید آن درکشورمخالف بودند ، اکنون دست به واردات محصولات این حوزه زدند، در حالی که حرف دانشمندان حوزه زیست‌فناوری نیز این بود که خودمان در داخل این نوع گیاهان را تولید کنیم.

قانعی با اشاره به اینکه دنیا به دلیل روند کاهشی منابع آب و مواد غذایی به سمت تولید محصولات تراریخته درحرکت است اظهارکرد: کمبود دانشمند در این حوزه مشکلی است که اکنون ما با آن در کشور روبرو هستیم. وی گفت: درسال جاری فعالیت‌هایی در زمینه فعال کردن حوزه تراریخته از سوی ستاد آغاز شده است، تلاش می‌کنیم که آنچه در گذشته این بخش را دچار مشکل کرده است جبران کنیم ولی طول می‌کشد ، حدود یک دهه زمان نیاز است که ما این عقب افتادگی که در این حوزه ایجاد شده را به نحوی جبران کنیم.

قانعی یادآور شد : نشست‌هایی با متخصصین ژنتیک که فعالیتشان در خصوص محصولات تراریخته است برگزار کرده‌ایم، از آن‌ها خواسته شده در این حوزه کمک کنند.

رییس ستاد ویژه توسعه زیست فناوری همچنین درخصوص سلامت گیاهان تراریخته و استفاده از آن‌ها افزود: تردیدی نیست وقتی محصولی را تولید می کنیم، سلامتی آن نیز از سوی دستگاه‌های ناظر باید تایید شود.

وی ادامه داد: در کشور ما مسؤل تایید سلامت یک محصول وزارت بهداشت است و وزارت بهداشت نیز در تایید سلامتی محصولات بی توجه نیست و به راحتی از آن نمی‌گذرد، بنابراین وقتی سلامت گیاهان تراریخته را وزارت بهداشت تایید می کند، دیگر مشکلی برای استفاده از آن باقی نمی‌ماند.

قانعی با اشاره به اینکه استفاده از گیاهان تراریخته به لحاظ پزشکی مشکل ایجاد نمی‌کند افزود: در پزشکی یک فرمولی داریم که سلامت هرچیزی را می توانیم بررسی کنیم ، به طور مثال روزانه مکمل‌های غذایی و دارویی بسیاری در کشور وارد می‌شود که سلامتی آن‌ها از طریق این شیوه علمی بررسی می‌شود، سلامتی گیاهان ترا‌ریخته نیز از طریق این شیوه علمی بررسی می‌شود.

کارشناسان می‌گویند: با وجود فواید بسیار گیاهان تراریخته و طرفداران جهانی این رشته البته استفاده از گیاهان تراریخته منتقدینی نیز در همین ابعاد دارد. دغدغه‌های اکولوژیکی ، کیفی و اقتصادی عمده‌ترین موضوعات مورد توجه نقادان است . این منتقدان همچنین در مورد سلامت مواد غذایی تولید شده با گیاهان تراریخته سوالات مختلفی را مطرح می کنند.

براساس برخی گزارش‌های رسانه‌ای در کشور ما تولید گیاهان تراریخته بسیار محدود است. نخستین محصول کشاورزی تراریخته نوعی برنج بوده که در سال‌های اخیر در برابر کرم ساقه‌خوار برنج Chilo  suppressalis مقاوم شده و البته این اقدام تعمیم نیافته است. اکنون در منطقه آسیا در کشور‌‌هایی مانند هند، چین و ژاپن نیز اقدامات گسترده‌ای در زمینه تولید گیاهان تراریخته انجام شده است.

منبع: ایرنا