آیا تولید دانش بنیان تراریخته ضرورت است
شهروند – گزارش‌های جهانی درباره ارزیابی میزان غذای مورد نیاز مردم دنیا نشان می‌دهد که تا سال ٢٠٥٠ و برای تأمین کالری مورد نیاز ١١میلیارد نفر جمعیت زمین باید تولید غذا به ٢ تا ٣ برابر میزان فعلی برسد؛ با وجود اين یک اصل کلی برای متخصصان جهان محرز و مورد توافق است که با روش‌های سنتی هرگز نمی‌توان به این میزان از تولید غذا دست پیدا کرد. این موضوع در حالی رخ می‌دهد که گسترش شهرنشینی در جهان و تغییرات آب و هوایی کره زمین به معضل تأمین غذای مورد نیاز بشر در سال‌های آینده دامن زده و دانشمندان را به یافتن راهکارهای علمی برای تأمین غذای مود نیاز ساکنان زمین ترغیب کرده است. یکی از مهم‌ترین راهکارهای فعلی تولید محصولات تراریخته است. در تولید غذاهای تراریخته ویژگی‌های ممتاز محصولات کشاورزی تقویت می‌شود تا بهترین راندمان و بهره‌وری کشت به دست آید. این روش علاوه بر افزایش …
ورود دانش به مزارع کشور تبدیل به بازی‌های سیاسی شد
آیا تولید دانش بنیان تراریخته ضرورت است
گزارش‌های جهانی درباره ارزیابی میزان غذای مورد نیاز مردم دنیا نشان می‌دهد که تا سال ٢٠٥٠ و برای تأمین کالری مورد نیاز ١١میلیارد نفر جمعیت زمین باید تولید غذا به ٢ تا ٣ برابر میزان فعلی برسد؛ با وجود اين یک اصل کلی برای متخصصان جهان محرز و مورد توافق است که با روش‌های سنتی هرگز نمی‌توان به این میزان از تولید غذا دست پیدا کرد. این موضوع در حالی رخ می‌دهد که گسترش شهرنشینی در جهان و تغییرات آب و هوایی کره زمین به معضل تأمین غذای مورد نیاز بشر در سال‌های آینده دامن زده و دانشمندان را به یافتن راهکارهای علمی برای تأمین غذای مود نیاز ساکنان زمین ترغیب کرده است. یکی از مهم‌ترین راهکارهای فعلی تولید محصولات تراریخته است. در تولید غذاهای تراریخته ویژگی‌های ممتاز محصولات کشاورزی تقویت می‌شود تا بهترین راندمان و بهره‌وری کشت به دست آید. این روش علاوه بر افزایش میزان تولید غذا مزایای دیگری به دنبال دارد ازجمله این‌که تولید محصولات کشاورزی با در نظر گرفتن ظرفیت منابع پایه انجام می‌شود؛ به‌عنوان مثال تولید بذرهای مقاوم به خشکی و شوری نمونه‌ای از این فناوری است که برای کشورهای خشک و کم‌آب امکان کشت و کار با کمترین بهره‌برداری از منابع آبی را فراهم می‌کند یا تولید محصولات مقاوم به آفت‌کش‌ها که سبب می‌شود میزان استفاده از سموم کشاورزی تا حد صفر رسیده و تبعات استفاده از سموم کشاورزی را برای محیط‌زیست کاهش دهد. علاوه بر این تولید محصولات تراریخته موجب شده است که برای نخستين‌بار در جهان تولید غذا در تمام مراحل از کشت تا عرضه به بازار مورد نظارت دقیق مراجع بهداشتی قرار گیرد.
در چنین شرایطی و با توجه به نقش بسیار مهم محصولات تراریخته در تأمین امنیت غذایی، کشت و تولید این دسته از کالاهای کشاورزی مورد توجه بسیاری از کشورهای جهان قرار گرفته است؛ به‌عنوان مثال پنبه مقاوم به آفات در آمریکا، چین و هندوستان در مقایسه با غیرتراریخته منجر به تولید محصول بیشتر و درنهایت منفعت بهداشتی و اقتصادی بیشتر شد. در کشور رومانی نیز با کشت سویای تراریخته توانستند عملکرد محصول را تا ٣١درصد در سال‌های ١٩٩٩ تا ٢٠٠٨ افزایش دهند. به جز این با وجود آن‌که بذر تراریخته قیمت بالاتری نسبت به غیرتراریخته دارد، مورد استقبال کشاورزان کشورهای پیشرفته قرار گرفته است؛ زیرا این بذرها با وجود قیمت بالا، راندمان قابل توجهی دارند و در نتیجه سود اقتصادی حاصل از آن به خوبی قیمت بالای بذر را توجیه مي‌کند. از طرفی افزایش درآمد کشاورزان خرد در کشورهای درحال توسعه نیز اثر مستقیم در از بین بردن فقر و کیفیت زندگی دارد که از موارد کلیدی در توسعه پایدار است. عواملی مانند فقر، بي‌ثباتي سیاسی، تخریب جنگل‌ها، چرای بیش از حد دام‌ها، روش‌های نامناسب آبیاری در کاهش حاصلخیزی زمین و در نتیجه بیابان‌زایی تأثیر مي‌گذارند. محصولات تراریخته با نیاز به شخم کمتر برای آماده‌سازی زمین جهت کاشت باعث حفاظت خاک و افزایش کیفیت آن می‌شود. همچنین استفاده از محصولات تراریخته مقاوم به خشکی و شوری می‌تواند در بیان‌زدایی و احیای مراتع و ثروت‌های سبز زمین تأثیر قابل توجهی داشته باشد؛ به علاوه عملکرد بالای این محصولات به حفاظت جنگل‌ها کمک می‌کند. تمام این مزایا در شرایطی است که تاکنون هيچ مدرك مستند و قابل اثباتی دال بر مضر بودن محصولات تراریخته براي انسان، موجودات ديگر و محيط‌زيست گزارش نشده است.
علاوه بر موارد اشاره شده جنبه‌های بهداشتی محصولات تراریخته موضوع دیگری است که اهمیت بالایی دارد. گیاهان تراریخته مقاوم به آفت که در دنیا ایجاد شده‌اند، نقش مهمی در سلامت و کاهش آلودگی‌های قارچی دارند. تحقیقات نشان داده است رابطه مستقیمی بین حمله آفت و پوسیدگی قارچی وجود دارد که این پوسیدگی‌ها حاصل فعالیت قارچ ثانویه فوزاریوم است. از طرفی تجمع فوزاریوم باعث ایجاد مایکوتوکسین می‌شود که وجود آن در غذای انسان و دام تهدیدی بزرگ برای سلامتی و عامل بیماری سرطان مری و نقص لوله‌های عصبی است. با استفاده از مهندسی ژنتیک می‌توان به مسیر ساخت اسیدهای چرب مانند امگا ٣ در گیاهانی مانند سویا و کلزا دست یافت. چنین موفقیتی بسیار حایز اهمیت است؛ چرا که نقش مهمی در سلامت و بهداشت دارد. با توجه به چالش‌های موجود تغییرات آب و هوایی و نیاز به غذا باید ابزارها و راه‌حل‌هایی برای افزایش عملکرد محصولات کشاورزی پدید آورد که بیوتکنولوژیست‌های گیاهی ضمن فراهم آوردن چنین ابزاری، سهم بزرگی را در ایجاد توسعه پایدار بازی می‌کنند.
با عنایت به دستاوردهای انکارناپذیر محصولات تراریخته که برشمرده شد، هجمه‌های زیادی علیه گیاهان تراریخته در سطح کشور آغاز شده است؛ حملاتی که با قلب واقعیات یا بزرگنمایی‌ها علیه تولید این محصولات در کشور فضاسازی می‌کنند. این درحالی است که چنین مخالفت‌هایی که هیچ اساس علمی ندارند و صرفا براساس تسویه‌حساب‌های جناحی یا سلیقه‌ای بنا نهاده شده است، نوعی دانایی‌ستیزی و فناوری‌هراسی محسوب می‌شود. اکنون برعهده مدیریت کلان کشور است كه تمهیداتی بينديشد تا این فناوری که از سال‌ها قبل در دنیا آغاز شده است و کشور ما هم به آن دست یافته است به ورطه نابودی کشیده نشود.
مسعود توحیدفر- دانشیار دانشگاه شهیدبهشتی
منبع: شهروند