اگر از سد دانایی گریزی و فناوری هراسی ابتکار گذر کنیم تراریخته جان می‎گیرد

آگنا – رییس انجمن ایمنی زیستی در نشست بررسی استفاده از محصولات تراریخته تاکید کرد: پیشرفته‎ترین محصول تراریخته در آستانه تجاری‎سازی در ایران پنبه است و در صورتی که از سد فناوری هراسی و دانایی ستیزی خانم ابتکار عبور کنیم محصولات دیگری از جمله سیب زمینی، چغندرقند و انواع برنج تراریخته از جمله برنج متحمل به خشکی؛ در مرحله تجاری سازی قرار می‎گیرند.

 نشست بررسی استفاده از محصولات تراریخته در ژاپن عصر چهارشنبه ۲ تیرماه در دفتر پایگاه اطلاع رسانی کشاورزی ایران با حضور اصحاب رسانه، دکتر بهزاد قره‎یاضی، رییس انجمن ایمنی زیستی و پرفسور واتانابه مذاکره کننده ارشد ایمنی زیستی دولت ژاپن برگزار شد. کازو واتانابه استاد تمام دانشگاه تسوکوبا، رییس سابق بانک ژن ملی این دانشگاه و برنده جشنواره خوارزمی از ایران است. وی همچنین دارای تالیفات گسترده‎ای در این زمینه است. واتانابه دراین جلسه مصرف محصولات تراریخته در کشور ژاپن را تشریح کرد.

قره‎یاضی در این مراسم اظهار داشت: تولید محصولات تراریخته موضوعی است که بسیار اهمیت دارد و این اهمیت تا آن جاست که کسانی که در طول۲۰ سال گذشته نسبت به تولید این نوع محصولات سکوت مطلق اختیار کرده بودند، با یک جریان سازی منسجم در یک رسانه دلواپس و مخالف دولت از معایب این کشت سخن گفتند و دایم از کشورهایی نام بردند که از محصولات تراریخته استفاده نمی‎کنند.

رییس انجمن ایمنی زیستی عنوان کرد: این سخنان در حالی مطرح می شود که ۱۸۰ میلیون هکتار از اراضی جهان به کشت محصولات تراریخته اختصاص دارد و برخی کشورها مانند ژاپن از مصرف‎کنندگان محصولات تراریخته در جهان هستند. ژاپن بیش از ۲۰ سال است از این محصولات استفاده می‎کند. این کشور از جمله کشورهایی است که به سلامت غذا اهمیت ویژه‎ای می‎دهد و مقررات سختی در تامین سلامتی غذای مردم دارد.

پرفسور واتانابه نیز درباره محصولات تراریخته عنوان کرد: کشور ژاپن ۱۲۰ میلیون نفر جمعیت دارد و تنها ۴۰ درصد از کالری مورد نیاز مردم را می‎توانیم در این کشور تولید کنیم و ۶۰ درصد باقی مورد نیاز از خارج کشور تامین می‎شود.

وی افزود: ۱۶۰ میلیون تن غذا و خوراک دام هر سال از خارج وارد ژاپن می شود که بیشترین حجم از این واردات را کلزا (کانولا)، سویا و ذرت تشکیل می‎دهد. لازم به ذکر است که به طور ویژه سویا جزء جیره روزانه غذایی این کشور است و به صورت‎های مختلف از سوی مردم در وعده‎های غذایی استفاده می‎شود.

این استاد تمام دانشگاه تسوکوبا گفت: از این سه محصول نام برده شده که در کشور ژاپن استفاده می‎شود؛ ۸۰ درصد تراریخته هستند. کشور ژاپن اکنون ۲۰ سال است که محصولات تراریخته را وارد می‎کند. این کشور پیش از این که محصول تراریخته در سبد غذایی بگذارد از نظر تاثیر گذاری و ایمنی آزمون می‎کند و بعد از تجاری‎سازی؛ در طول زمان آن را مانیتورینگ می‎کند.

پروفسور واتانابه تاکید کرد: ما در طول ۲۰ سال استفاده از محصولات تراریخته هیچ گزارشی درباره پدید آمدن مشکلی در حوزه استفاده از محصولات تراریخته نداشته‎ایم. این کشور پیش از وارد کردن یک محصول آن را از نظر زیست محیطی هم بررسی می‎کند تا برای محیط زیست هم ضرر نداشته باشد.

وی عنوان کرد: ممکن است تولید نکردن این محصولات در ژاپن تعجب آور باشد اما پاسخ این است که تولید این محصول در ژاپن به دلیل گران بودن نیروی کار صرفه اقتصادی ندارد و ما ترجیح می‎دهیم این محصول را وارد کنیم.

این استاد دانشگاه اظهار داشت: درباره استفاده از فناوری تولید محصولات تراریخته ؛صنایع در بخش خصوصی هم فعال هستند به طور مثال رز و میخک آبی رنگ با استفاده از فناوری پیشرفته در کشور ژاپن در حوزه محصولات تراریخته تولید می‎شود.

واتانابه  اظهار داشت: ما حتی پیش از ورود محصولات تراریخته به بازار ژاپن؛ در دو زمینه؛ از فناوری تراریخته استفاده می‎کردیم؛ ابتدا در زمینه تولید مواد دارویی که مصرف پزشکی دارد و دومین در زمینه آنزیم‎های دارای مصارف مختلف بود که این کشور در این زمینه هم از این محصولات استفاده می‎کرد.

این استاد دانشگاه اظهار داشت: استفاده از صنعت میکرو ارگانیزم‎های تراریخته برای تولیدات صنعتی و آنزیمی از دهه ۱۹۸۰ در ژاپن شروع شد و اکنون بیش از ۲۰ سال است که از این فناوری به صورت گسترده استفاده می‎شود.

وی اظهار داشت: در ژاپن هم افراد معدودی هستند که دوست دارند بدانند در تولید این محصولات از چه فناوری استفاده می‎شود بنابراین این محصولات برچسب گذاری می‎شوند تا مردم از روند تولید آن‎ها مطلع شوند.

واتانابه عنوان کرد: اکثر قاطع مردم ژاپن از این محصولات استفاده می‎کنند. اکنون۱۲۰ میلیون ژاپنی طی ۲۰ سال به صورت روزمره از این محصولات استفاده می‎کنند و تاکنون یک گزارش هم درباره ایجاد هرگونه ناراحتی ناشی از استفاده از این محصولات دریافت نشده است.

وی درباره تولید محصولات تراریخته در ژاپن عنوان کرد: ذرت، سویا، خربزه درختی(پاپایا) ،پنبه، سیب زمینی، کلزا و همچنین پرورش رز و میخک از جمله محصولاتی هستند که از طریق تراریخته در ژاپن تولید می‎شود.

در این نشست واتانابه با اشاره به نظر برخی منتقدان محصولات تراریخته گفت: در ژاپن هم افرادی هستند که خود را دانشمند می‎دانند اما از نظر مردم ژاپن مطرود هستند. در اظهار نظرهای علمی باید دقت شود زیرا درصورت ابراز یک مساله به صورت نادرست؛ شخص از نظر علمی جایگاهش را از دست می‎دهد.

وی درباره استفاده از محصولات تراریخته به عنوان سلاحی برای بیوتروریسم عنوان کرد: من به این برداشت اعتقاد ندارم و این بحث امکان ندارد اما در هر حال اگر در زمینه‎ای نخواهیم صادقانه کار کنیم امکان سواستفاده از این محصول هم وجود دارد.

واتانابه درباره واردات محصولات تراریخته گفت: محصولات تراریخته از کشورهای برزیل آرژانتین، استرالیا آمریکا و کانادا وارد می‎شوند و این کشورها تولیدکنندگان اصلی محصولات تراریخته جهان هستند.

در ادامه این نشست دکتر قره‎یاضی درباره سابقه استفاده از محصولات تراریخته اظهار کرد: واتانابه چهره شناخته شده‎ای در ایران برای اهل فن است و به دلیل همین همکاری‎ها جایزه خوارزمی ایران به وی اعطا شده است. وی حدود ۲۰ سال است که روابط آکادمیک با ایران در زمینه کشاورزی با دانشگاه تهران، وزارت جهاد کشاورزی، پژوهشکده بیوتکنولوژیک کشاورزی، جهاد کشاورزی و مرکز تحقیقات استراتژیک دارد و در زمینه مدیریت بانک ژن و تنوع زیستی همکاری‎های مشترکی با ایران داشته است.

وی ادامه داد: از جمله همکاری مشترک ایران و ژاپن؛ مشارکت در پروژه‎ای به ارزش ۵ میلیون دلار است که قرار است در سال ۲۰۱۷ ایران با این کشور همکاری در زمینه محصولات خشکی پسند و شور پسند برای رفع فقر در مناطق خشک روستایی ایران انجام شود.

واتانابه تاکید کرد: واردات محصولات تراریخته فقط در حوزه غذایی نیستند؛ پنبه بیشترین محصول تراریخته تولید شده در جهان است که پاکستان و هندوستان بیشترین میزان کشت را به خود اختصاص داده‎اند.

وی ادامه داد: در پاکستان سه میلیون هکتار و هندوستان ۱۲ میلیون هکتار پنبه کشت می‎شود و در صنعت نساجی مورد استفاده قرار می‎گیرد و این پوشاک به سراسر آسیا ارسال می‎شود. بنابراین محصولات تراریخته به صورت خوراکی و پوشاک مورد استفاده قرار می‎گیرند.

وی درباره القای این نکته که استفاده از فناوری تولید محصولات تراریخته فقط در انحصار کشورهای صنعتی است و در این کشورها تولید می‎شود، عنوان کرد: کشورهای جهان سوم و در حال توسعه هم این فناوری را دارند. به عنوان مثال اندونزی نیشکر تراریخته را نخستین بار در کشور خودش تولید کرد.

همچنین قره‎یاضی در این نشست تاکید کرد: جامعه علمی در سال ۱۳۸۳ به اهمیت تولید محصولات تراریخته پی برد و در آن سال ؛ با دعوت حجتی؛ عارف اولین برنج تراریخته جهان را برداشت کرد. در واقع کشور ۲۲ سال قبل به این نتیجه رسیده است و مطالعات علمی زیادی پشت این برنامه بوده است تا سال ۸۳ که موفق شدیم این محصولات را تجاری‎سازی کنیم.

وی تاکید کرد: اکنون پیشرفته‎ترین محصول در آستانه تجاری‎سازی پنبه است و اگر از سد فناوری‎هراسی و دانایی‎ستیزی خانم ابتکار عبور کنیم؛ محصولات دیگری از جمله سیب زمینی، چغندرقند تراریخته انواع برنج تراریخته از جمله برنج متحمل به خشکی در مسیر تولید قرار می‎گیرند.

قره‎یاضی افزود: همه این محصولات در مرحله تولید آزمایشگاهی قرار دارند و در مراحل پایانی قادر خواهیم بود برنج تراریخته متحمل به خشکی را بدون نیاز به آب تولید کنیم و کشت این محصولات در کشوری که برای آب می‎جنگد؛ از اهمیت بالایی برخوردار است.

وی درباره استفاده از اعتبارات بخش آب برای توسعه محصولات تراریخته گفت: برای تامین اعتبار توسعه این محصولات پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی از اعتبارات خودش هزینه کرده است؛ اما برای جهش این بخش باید توجه بودجه‎ای را هم لحاظ کرد.

قره‎یاضی تاکید کرد: سالیانه ۵ میلیارد دلار محصولا تراریخته وارد کشور می‎شود چه بهتر که ۱ درصد عوارض برای این محصولات در نظر گرفته شود و این یک درصد به شرکت‎های دانش‎بنیان و پارک‎های علم و فناوری داده شود و در زمینه تولید انبوه محصولات تراریخته تحقیق و توسعه بیشتری صورت بگیرد.

منبع: آگنا