نقش پنبه تراریخته در توسعه کشاورزی

دکتر مسعود توحیدفر* – هندوستان به عنوان بزرگترین کشور دموکراتیک دنیا وابستگی زیادی به کشاورزی دارد که تقریبا یک چهارم تولید ناخالص داخلی و معاش دو سوم مردم این کشور را تامین می‌کند. هندوستان کشوری است با کشاورزان خرده پا و فقیر، که بیشتر آنها قادر نیستند درآمد کافی برای تامین نیازهای اساسی خود داشته باشند. براساس گزارش آخرین سرشماری ملی نمونه ای در سال 2003 میلادی 4/80 میلیون خانوار روستایی در هندوستان وجود دارد و 4/60 درصد خانوارهای روستایی به کار کشاورزی اشتغال دارند. شصت درصد خانوارهای روستایی مالک کمتر از یک هکتار زمین و تنها چهار درصد آنها دارای بیش از 4 هکتار هستند. تنها 5 میلیون خانوار کشاورز در هندوستان (5 درصد از 90 میلیون) دارای درآمدی بیش از …


نقش پنبه تراریخته در توسعه کشاورزی


هندوستان به عنوان بزرگترین کشور دموکراتیک دنیا وابستگی زیادی به کشاورزی دارد که تقریبا یک چهارم تولید ناخالص داخلی و معاش دو سوم مردم این کشور را تامین می‌کند. هندوستان کشوری است با کشاورزان خرده پا و فقیر، که بیشتر آنها قادر نیستند درآمد کافی برای تامین نیازهای اساسی خود داشته باشند. براساس گزارش آخرین سرشماری ملی نمونه ای در سال 2003 میلادی 4/80 میلیون خانوار روستایی در هندوستان وجود دارد و 4/60 درصد خانوارهای روستایی به کار کشاورزی اشتغال دارند. شصت درصد خانوارهای روستایی مالک کمتر از یک هکتار زمین و تنها چهار درصد آنها دارای بیش از 4 هکتار هستند. تنها 5 میلیون خانوار کشاورز در هندوستان (5 درصد از 90 میلیون) دارای درآمدی بیش از هزینه های خود هستند. میانگین درآمد خانوارهای روستایی در هندوستان (براساس هر دلار برابر با 45 روپیه) 46 دلار در ماه و میانگین هزینه‌های آنها 62 دلار است. بنابراین از 90 میلیون خانوار روستایی در هندوستان 85 درصد آنها که نمایانگر حدود 95 درصد کل کشاورزان هستند کشاورزان فقیر و کوچکی هستند که نمی توانند از زمین خود درآمد کافی برای تامین هزینه‌های خود داشته باشند. در گذشته بخش اعظمی از 5 میلیون کشاورز پنبه کار نیز جزو این دسته بودند. هندوستان با 12760000 هکتار بالاترین سطح زیر کشت پنبه جهان را دارد، با وجود اینکه هندوستان 25 درصد سطح زیر کشت پنبه جهان را در اختیار دارد اما در گذشته تنها 12 درصد تولید جهانی را به خود اختصاص می‌داد زیرا عملکرد پنبه هندوستان از جمله پایین ترین عملکردها در جهان بود. هندوستان تا قبل از سال 2001 وارد‌کننده بذر پنبه بود. از سال 2002 تاکنون با کشت پنبه تراریخته مقاوم به آفت توانسته است جزء صادرکنندگان بذر پنبه در جهان قرار گیرد.

پنبه تراریخته Bt که به آفات مهم پنبه مقاوم است برای اولین مرتبه در سال 2002 در هندوستان به کار گرفته شد. هندوستان در سال 2002 برای اولین بار 50000 هکتار از اراضی خود را با مجوز رسمی به کشت پنبه تراریخته اختصاص داد و در سال 2010 آن را به 5 برابر یعنی 260 هزار هکتار افزایش داد. سطح زیر کشت پنبه تراریخته Bt بار دیگر در سال 2004 به چهار برابر افزایش پیدا کرد و به بیش از نیم میلیون هکتار رسید. در سال 2005 سطح زیر کشت این محصول به 3/1 میلیون هکتار رسید که رشدی برابر با 160 درصد را نسبت به سال 2004 نشان می‌داد. در سال 2006 رکورد جدیدی در افزایش سطح زیر کشت پنبه تراریخته این کشور رخ داد و با تقریبا سه برابر شدن سطح زیر کشت این محصول از 3/1 میلیون هکتار در سال 2005 به 12 میلیون هکتار در سال 2015 رسید. این افزایش چند برابری محصول، بیشترین افزایش سالیانه یک محصول تراریخته در سراسر جهان است. توزیع پنبه تراریخته Bt در استان های اصلی تولید کننده پنبه نشان داده است که ماهاراشترا (95/3 میلیون هکتار معادل تقریبا یک سوم تمام پنبه تراریخته هندوستان در سال 2015) و به دنبال آن آندراپرادش (2/2 میلیون هکتار یا 15 درصد)، گوجارات (5/2 میلیون هکتار یا 19 درصد)، مادهیاپرادش (560 هزار هکتار یا 3/4درصد) و بقیه در سایر استانها بترتیب بیشترین سطح زیر کشت پنبه Bt را به خود اختصاص داد ه‌اند.

تعداد واریته‌های پنبه تراریخته Bt و تعداد شرکت‌های عرضه کننده آن، از یک واریته و 1 شرکت در سال 2002 به 6 واریته پنبه و 45 شرکت عرضه‌کننده در سال 2014 افزایش یافت. تخمین زده می‌شود که تقریبا3/2 میلیون کشاورز خرده پا در هندوستان در سال 2006 به طور میانگین هرکدام 65/1 هکتار پنبه تراریخته Bt کاشتند. در هندوستان تعداد کشاورزانی که پنبه تراریخته می کارند از 300 هزار نفر در سال 2004 به 7/7 میلیون نفر در سال 2014 رسید که بیانگر سودآوری این فناوری برای آنان است. همزمان با افزایش استفاده از پنبه تراریخته، عملکرد پنبه هندوستان که یکی از پایین‌ترین عملکردهای جهان بود از 308 کیلوگرم در هکتار در سال 2001-2002 به بیش از 700 کیلوگرم در هکتار در سال زراعی 2014-2012 رسید که رشد عملکرد 60 درصدی و بیشتر از آن به استفاده از پنبه تراریخته Bt استناد داده می‌شود. میزان تولید پنبه در هندوستان قبل از سال 2002 دو میلیون تن بعد از آن با کاشت پنبه Bt به بیش از 6 میلیون تن رسید. با در نظر گرفتن کاهش مصرف حشره کش‌ها برای کنترل کرم قوزه پنبه به میزان حداقل 5/2 مرتبه سمپاشی و از طرف دیگر قیمت بالاتر بذر پنبه تراریخته، تخمین زدند که سود خالص کشاورزانی که در هندوستان پنبه تراریخته می‌کارند در سال 2014 برابر با 500 الی 600 دلار بود. مطالعات دیگر هم نتایجی را در محدوده مشابه نشان می‌دهند و تاکید می کنند که این سود می تواند با توجه به میزان طغیان کرم قوزه پنبه از سالی به سال دیگر متفاوت باشد. مطالعات اخیر گاندی و نامبودیری افزایش عملکرد معادل 24 درصدی در یک دوره 2002-2008 و 98 درصدی در سال 2012 و کاهش 21 درصدی در دوره 2008-2002 و 82 درصدی در 2012 استفاده از سموم شیمیایی و افزایش سود 88 درصدی یا درآمد 453 دلار اضافه از هر هکتار پنبه را در سال زراعی 2008 نشان می دهد. این رشد چند برابری پنبه تراریخته و سود حاصل از آن توانسته نقش مهمی در اشتغال زایی، تامین مایحتاج کشاورزان و توسعه اقتصاد هندوستان داشته باشد. بطوریکه دولت هندوستان رسماً با هرگروهی که در راستای عدم توسعه تراریخته فعالیت کنند برخورد نموده و دریافت هرگونه کمک مالی از این گروه‌ها را ممنوع اعلام کرده است.

*عضو هیئت علمی دانشکده فناوری های نو دانشگاه شهید بهشتی

منبع: ابتکار


ممکن است شما دوست داشته باشید
ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.