تولید ملی تراریخته در انتظار حمایت دولت و مردم

بحث بر سر محصولات تراریخته همچنان ادامه دارد. نکته قابل توجه اما در مخالفان تولید این محصولات در کشور عدم اعتراض بخشی از این منتقدان به واردات این نوع از محصولات است. تاکنون مخالفان بیوتکنولوژی نتوانسته اند دلایل علمی در اعلام مخالفت خود با تولید و تحقیق در این خصوص ارائه کنند. از جمله اقدامات صورت گرفته در این خصوص حذف بخشی از قانون مصوب در برنامه ششم توسعه برای ممنوعیت تولید این نوع محصول در کشور است.

روز چهارشنبه اما نائب رئیس انجمن بیوتکنولوژی ایران از صدور ۳۹ مجوز برای واردات ۲.۳ میلیون تن محصول تراریخته به کشور در نیمه دوم سال ۹۵ خبرداد و گفت: ۵ میلیون تن محصول تراریخته در یکسال وارد کشور شده است.

وی با ابراز تاسف از این که با وجود سهم 40 درصدی محصولات تراریخته از واردات انبوه بخش کشاورزی از کشت این قبیل محصولات در کشور جلوگیری شده است اظهار داشت: ستاد توسعه زیست فناوری در دولت یازدهم تلاش دارد پنجره واحدی برای صدور مجوز محصولات بیوتکنولوژیک تعیین کند تا واردات و تولید این محصولات در کشور شفاف شود.

به گزارش مرکز اطلاعات بیوتکنولوژی ایران به نقل از «ابتکار» محمد علی ملبوبی در نشستی با خبرنگاران، از عدم شفافیت و ابهامات فراوان در خصوص وضعیت تولید و واردات محصولات بیوتکنولوژی و روند صدور مجوزها در این بخش گله کرد و گفت: این مشکلات منحصر به محصولات تراریخته نیست بلکه در دیگر زمینه های کاربرد و تجاری سازی دستاوردهای حاصل از فناوری های نوین در بخش کشاورزی از جمله کشت بافت و تولید نهال، جایگزینی سموم و کودهای شیمیایی سنتی با آفت کش ها و کودهای زیستی و مکمل های خوراک دام – اعم از تراریخته یا غیرتراریخته -، واکسن های نوترکیب و کیتهای تشخیص بیماری های دامی و گیاهی، تکثیر و تولیدمثل دام و … نیز که توسط محققان داخل کشور تولید شده اند با موانع متعددی مواجهیم. جدی ترین مشکل در زمینه صدور مجوز استفاده از این محصولات فناورانه داخلی است که یا از صدور مجوز خوداری می شود یا مجوزهای محدود یا بی ارزش به تولیدکنندگان داخلی می‌دهد.

وی با بیان این که دستهایی نامرئی با فناوری هراسی و دامن زدن به مطالب بی اساس در خصوص ایمنی محصولات حاصل از فناوری های نوین، امنیت غذایی کشور را هدف گرفته اند بر ضرورت اطلاع رسانی و ترویج هر چه بیشتر فواید و کاربردهای فناوری زیستی و مهندسی ژنتیک در سطوح مختلف جامعه تاکید کرد.

وی با تاکید بر اینکه سالانه 10 تا 20 هزار نوع گیاه تراریخته در جهان مورد آزمایش قرار می گیرد، گفت: همچنین 180 نوع گیاه تراریخته نیز در حال کشت است این در حالی است که با توجه به افزایش جمعیت، افزایش تقاضا برای منابع تغییرات اقلیمی و جهانی شدن ناگزیر به استفاده از فناوریهای نوین برای تولید غذا هستیم.

ملبوبی با تاکید بر اینکه روی آوردن به این نوع فناوری ها سلیقه ای نیست، ادامه داد: از 9 سال پیش قانون ایمنی زیستی تصویب شد ولی تاکنون به دلیل نداشتن آیین نامه اجرایی این قانون اجرایی نمی شود و به همین دلیل اجازه رهاسازی گیاهان تراریخت داده نمی شود ولی از سوی دیگر شاهدیم که بیش از 50 درصد محصولات کشاورزی که وارد می شوند تراریخته هستند.

همچنین بابک ناخدا، عضو هیات علمی پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی ایران، در ادامه این نشست، گزارشی از آخرین وضعیت کشت گیاهان تراریخته در دنیا و وضعیت کشاورزی محصولات حاصل از فناوری مهندسی ژنتیک ارایه و اظهار کرد: فناوری مهندسی ژنتیک سریعترین فناوری پذیرفته شده از سوی کشاورزان در جهان است که از سال ۱۹۹۶ به صورت تجاری وارد سبد محصولات غذایی دنیا شد.

وی افزود: برمبنای آخرین آمارهای جهانی تا سال ۲۰۱۶ بیش از ۱۸۵.۱ میلیون هکتار سطح زیر کشت دنیا به کشاورزی تراریخته اختصاص یافته است. در سال ۱۹۹۶ سطح زیرکشت محصولات تراریخته در دنیا ۱.۷ میلیون هکتار بود و این نشان

می دهد که سطح زیرکشت این محصولات در ۲۰ سال اخیر به بیش از ۱۱۰ برابر رسیده و هم اکنون ۲۶ کشور با ۱۸ میلیون کشاورز در سراسر دنیا، گیاه تراریخته کشت می کنند.

ناخدا ادامه داد: از میان ۲۶ کشور دنیا که در حال کشت محصولات تراریخته هستند ۱۹ کشور در حال توسعه حدود ۹۹.۶ میلیون هکتار از سطح زیرکشت این محصولات و ۷ کشور پیشرفته نیز ۸۵.۵ میلیون هکتار را به خود اختصاص داده اند.

عضو هیات علمی پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی ایران با بیان اینکه ۵ کشور آمریکا، برزیل، آرژانتین، کانادا و هند عمده تولید محصولات تراریخته را در اختیار دارند، گفت: سطح زیرکشت محصولات تراریخته در آمریکا ۷۲.۹ میلیون هکتار، در برزیل ۴۹.۱ میلیون هکتار، در آرژانتین ۲۳.۸ میلیون هکتار، در کانادا ۱۱.۶ میلیون هکتار و در هندوستان ۱۰.۸ میلیون هکتار برآورد می شود.

وی در مورد انواع محصولات تراریخته که در دنیا کشت می شود نیز گفت: بیش از ۵۰ درصد این محصولات را انواع دانه سویا به خود اختصاص داده است که در نوع کنجاله سویا برای غذای دام و در نوع روغن سویا برای مصرف انسانی، کاربرد دارد. در همین حال رتبه دوم کشت این محصولات به ذرت با ۳۳ درصد، رتبه سوم به پنبه با ۱۲ درصد و رتبه چهارم به کلزا با ۵ درصد، اختصاص دارد.