بیوتروریسم از خیال تا واقعیت
تعریف بیوتروریسم براساس تعریف پلیس بینالملل در سال 2007، منتشرکردن عوامل بیولوژیکی مانند باکتری ویروس، قارچ و یا سمی با هدف کشتن یا آسیب رساندن به انسانها، حیوانات و گیاهان با قصد قبلی و به منظور وحشت آفرینی، تهدید و وادار ساختن یک دولت یا گروهی از مردم به انجام عملی یا برآورده کردن خواستههای سیاسی یا اجتماعی است.
به گزارش مرکز اطلاعات بیوتکنولوژی ایران به نقل از ایسنا چنان ادعا می شد که سلاحهای میکروبی به خصوص در عرصه تروریسم دولتی و علیه ساختارهای صنعتی کشاورزی در سالیان اخیر بسیار به کار رفته است. اروپا شیوع جنون گاوی را متوجه سازمانهای جاسوسی آمریکا و استرالیا میداند که با هدف ضربه اقتصادی به صادرات گوشت انجام داده. چین در شیوع سارس آمریکا را مقصر میداند که باعث شد چین در آستانه شکوفایی اقتصادی سالها از گردونه رقابت تولید ارزان قیمت به واسطه تعطیلی کارخانههایش عقب بیفتد.
طبق نظر کارشناسان سازمان جهانی بهداشت در سال 2014، 17 کشور جهان قابلیت تولید چنین موادی را داشته اند. استفاده از مواد تولید شده توسط جانوران، گیاهان، باکتریها، قارچها و ویروسها علیه نیروهای انسانی و منابع غذایی سابقهای هزاران ساله دارد. در جهان متمدن نیز این رویه ادامه یافت و البته پیچیدهتر شد؛ آنگونه که ساخت و بکارگیری این سلاحها طی کنوانسیونهای بینالمللی ممنوع شد.
تاکنون در میان تمام روایتهای مختلف بیوتروریسم در ایران، کشورهای عربی و آمریکای لاتین، سرنخ تمام این داستانها از حدس و گمان افراد فراتر نرفته و با وجود گزارشهای جسته و گریخته، هیچ سندی مبنی برتایید رسمیاین قبیل اتفاقات مخابره نشده است.چه زمانی که بحث ترور بیولوژیک رهبران سیاسی خارج از ایران مطرح بوده و چه زمانی که این احتمال درباره چند چهره فرهنگی در ایران عنوان شده است.
در بازار داغ شایعات بیوتروریسم آنچه مغفول مانده است هدف عام تروریسم است. ترور چه بیولوژیکی باشد و چه غیر بیولوژیک با هدف ایجاد ترس و وحشت در جامعه انجام می شود. حوادث تروریستی گاه با روش های خشونت آمیز منجر به کشته شدن آنی افراد می شود مانند آنچه امروز در نقاط مختلف جهان از سوی گروه های تکفیری همچون داعش سر می زند و گاه با روش های به ظاهر نرم تبعاتی عظیم تر در پی خواهد داشت.
نگاهی به هجمه هایی که علیه فناوری های نوین سد راه بالندگی ایران اسلامی بوده است این حقیقت را روشنتر بیان می کند. فناوری هسته ای و فناوری مهندسی ژنتیک دو نمونه آشکار آن هستند که اولی با هوشیاری جمعی توانسته از است از فراز و نشیب جریان سازی های جهانی علیه آن با سربلندی راه افتخار آفرینی و توانمندی را برای ایران هموارتر کند. اما مهندسی ژنتیک و به طور خاص تولید ملی محصولات تراریخته در هیاهوی هراس افکنی ها همچنان چشم امید به تدبیر پژوهشگران و سیاستگذاران دارد. گرچه ایران از جمله کشورهای معدودی است که به فناوری تولید محصولات تراریخته دست یافته اند اما تولید تجاری این محصولات در پی ادعاهای وحشت آفرین عملی نشده است. با این تعریف باید از مدعیانی که به نام مبارزه با بیوتروریسم آسایش وامنیت خاطر را از مردم ربوده اند پرسید تروریست کیست؟ پژوهشگر و صنعتگری که بی دریغ و با تلاش بی وقفه در پی فراهم کردن امنیت مردم است یا آنکه به بهانه های واهی و به نام مبارزه با بیوتروریسم هر روز بهانه ای جدید توقف استفاده از تکنولوژی و تولید را تبلیغ می کند؟
بررسی حاشیه های فناوری تراریخته در سطح جهان و مقایسه آن با سایر فناوری ها الگویی یکسان را به دست می هد. فناوری های نوین و سود آور در کشورهای صنعتی پیشرفته تولید می شوند. طبیعتا محصولات این فناوری ها به بازارهای بزرگ مصرف نیازمند هستند. در این مرحله تبلیغ برای استفاده از این فناوری در سطح جهانی با قدرت آغاز می شود. اما این تبلیغات در عین گستردگی محدود خواهند بود. با گسترش مصرف این محصولات و اقبال عمومی تمایل برای دستیابی به دانش فنی این فناوری ها شکل می گیرد. فاز دوم که پروپاگاندای رسانه ای است آغاز می شود. جریانات به ظاهر مخالف شروع به توسعه فعالیت می کنند. مردم از دستاوردهای فناورانه خارجی منتفع گشته اند و زندگی روزمره افراد و سرنوشت کشور چنان با محصولات حاصل از آن فناوری خاص عجین شده است که اجتناب از آن، ولو به دلایل غیر عقلانی غیرممکن، به نظر می رسد. در این شرایط اندک اندک مردم هر روز سخن تازه ای در باب مضرات دستاوردهای فناوری می شنوند. در نهایت غلیان احساسات و افکار عمومی منجر به جلوگیری از پیشرفت های داخلی فناوری می شود و این جوامع مسرور از پیروزی ظاهری در رد عوامل خطر آفرین عرصه غرور ملی و پیشرفت را به بازی قدرت های جهانی می بازند و بازار مصرف دائم اقلیت صاحب فناوری باقی می مانند.
دکتر بهزاد قرهیاضی، رئیس انجمن علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران، ادعای افرادی که حمایت از تراریخته را حمایت از بیوتروریسم میدانند دروغ میداند. وی معتقد است: این حرفها از دهان کسانی خارج میشود که بچههایشان در آمریکایی که پیش قراول تولید محصولات تراریخته به حساب میآید، زندگی میکنند.
قرهیاضی در پاسخ به این سؤال که «به گفته بعضی از کارشناسان چرا در تولید محصولات تراریخته تاکید برروی محصولاتی است که رابطهی مستقیم با قوت اصلی مردم دارند» گفت: افرادی که این گفتهها را پیش میکشند برروی کشتوکار پنبه تراریخته نیز ایراد میگیرند و این درحالی است که برنج تراریخته در ایران همچون دیگر نقاط جهان به صورت تجاری کار نمیشود و گندم تراریخته نیز فقط در آمریکا کشتوکار میشود.
در این بین گروهی از مخالفان به تخریب شخصیتهای علمیکشور در زمینه زیست فناوری و اصلاح نباتات پرداخته و دستاوردهای پژوهشی داخلی را توطئه صهیونیزم برای کشور اسلامی ما می دانند. برنج تراریخته ایرانی نمونه ای است که بارها مورد این بی مهری ها واقع شده است.
از مزایای استفاده از فناوری تراریخته میتوان به: تولید محصولات مقاوم به تنش های زیستی و غیر زیستی، حفظ محیط زیست با کاهش مصرف سموم در کشت این محصولات، ماندگاری بیشتر محصولات و کاهش هدر رفت مواد غذایی، جنگلزدایی کمتر، کاهش گرم شدن زمین، کاهش قیمت تولید و کاهش قیمت غذا و تولید محصولات جدید با ارزش غذایی بیشتر اشاره کرد.